Talusy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa =Talusy | |nazwa =Talusy | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Talus |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = talusy cm.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Cmentarz ofiar I wojny światowej.<br>Źródło: [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kreisehrendenkmal_Thalussen_%28Lyck%29.JPG Wikimedia Commons] |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| − | |powiat = | + | |powiat = ełcki |
| − | |gmina = | + | |gmina = Ełk |
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
|liczba ludności = 140 | |liczba ludności = 140 | ||
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna = (+48) 87 | |strefa numeracyjna = (+48) 87 | ||
|kod pocztowy =19-300 | |kod pocztowy =19-300 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Talusy''' (niem. ''Thalussen'', ''Talussen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ełcki|powiecie ełckim]], w [[Ełk (gmina wiejska)|gminie Ełk]]. |
| + | W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 140 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Halina Pieśniak]]<ref> [http://elk-ug.bip.eur.pl/public/?id=2554/ Strona Urzędu Miasta i Gminy Ełk] [28.08.2013]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
| − | + | ==Położenie== | |
| + | Miejscowość położona jest w odległości ok. 8 km na zachód od [[Ełk|Ełku]]. Talusy są oddalone o 3,5 km od jeziora [[Jezioro Mołdzie| Mołdzie]] (Lepaki Wielkie) oraz 3,8 km od jeziora [[Jezioro Guzki|Guzki]]. | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| + | Miejscowość istniała przed rokiem 1476, kiedy to Jan Szordach z [[Siedliska (gmina Ełk)|Siedlisk]] otrzymał 20 łanów ziemi na [[Prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]] w Talusach w zamian za odstąpienie karczmy w Ełku. Początkowo miejscowość nosiła nazwę ''Kozice''. Natomiast w 1536 roku książę [[Albrecht Hohenzollern|Albrecht]] nadał Michałowi Piątkowskiemu 15 [[Włóka |włók]] w [[Stare Talusy|Starych Talusach]] na prawie magdeburskim. W 1747 roku majątek Talusy należał do Jakuba Zielińskiego, nadleśniczego oleckiego. Pod koniec XVIII wieku miejscowość składała się z 14 domów. W 1821 roku liczyła 83 mieszkańców. W 1938 roku wprowadzono zmianę w pisowni nazwy miejscowości. W roku 1939 roku wieś liczyła 154 mieszkańców. | ||
| − | + | Niedaleko miejscowości położone jest wzgórze [[Wzgórze Pielakornia |Pielakornia]] (niem. ''Wallberg'', ''Wachtberg'', lit. ''pilis karnis'' – grodzisko), które według ludowych podań zostało usypane przez diabła. Paktował on o duszę z trzema młodymi mężczyznami. W tym miejscu znajduje się [[Cmentarz wojenny w Talusach |cmentarz wojenny]] z okresu [[I wojna światowa na Warmii i Mazuarch|I wojny światowej]]. Zostało na nim pochowanych 278 żołnierzy rosyjskich i 79 żołnierzy niemieckich. W wyodrębnionej części nekropolii znajduje się [[Mauzoleum w Talusach |mauzoleum]] wystawione przez dawnych właścicieli majątku Talusy. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | W Talusach zachował się [[Dwór w Talusach| dwór]] z przełomu XIX i XX wieku, będący niegdyś częścią majątku ziemskiego należącego w latach 20. XX wieku do rodziny [[Rodzina Behrendt |Behrendt]]. | |
| − | |||
| − | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | |
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | === | + | ==Religia== |
| − | + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. św. Tomasza Apostoła w Ełku |parafii rzymskokatolickiej w Ełku]]. | |
| − | |||
| − | [[ | ||
| − | |||
| − | |||
| − | === | + | == Zabytki== |
| − | + | *cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej | |
| − | + | *dwór z przełomu XIX i XX wieku | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.<br/> | ||
| + | Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | Kawecki Jan, Roman Bolesław, ''Ełk. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1970.<br/> | ||
| + | ''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=5524&p_token=0.559031472870682/ Bank Danych Lokalnych GUS] [19.07.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/talusy/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [19.07.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.bip.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [19.07.2013] | ||
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat ełcki]] | |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Ełk (gmina wiejska)]] |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] |
| − | + | [[Kategoria: 1401-1500]] | |
| − | [[Kategoria: | ||
| − | [[ | ||
Aktualna wersja na dzień 12:17, 10 kwi 2015
| Talusy | |
| | |
 Cmentarz ofiar I wojny światowej.
Źródło: Wikimedia Commons | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ełcki |
| Gmina | Ełk |
| Liczba ludności (2010) | 140 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 19-300 |
| Tablice rejestracyjne | NEL |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Talusy | |
| Położenie na mapie Polski  Talusy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Talusy (niem. Thalussen, Talussen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ełckim, w gminie Ełk.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 140 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Halina Pieśniak[1].
Położenie
Miejscowość położona jest w odległości ok. 8 km na zachód od Ełku. Talusy są oddalone o 3,5 km od jeziora Mołdzie (Lepaki Wielkie) oraz 3,8 km od jeziora Guzki.
Dzieje miejscowości
Miejscowość istniała przed rokiem 1476, kiedy to Jan Szordach z Siedlisk otrzymał 20 łanów ziemi na prawie magdeburskim w Talusach w zamian za odstąpienie karczmy w Ełku. Początkowo miejscowość nosiła nazwę Kozice. Natomiast w 1536 roku książę Albrecht nadał Michałowi Piątkowskiemu 15 włók w Starych Talusach na prawie magdeburskim. W 1747 roku majątek Talusy należał do Jakuba Zielińskiego, nadleśniczego oleckiego. Pod koniec XVIII wieku miejscowość składała się z 14 domów. W 1821 roku liczyła 83 mieszkańców. W 1938 roku wprowadzono zmianę w pisowni nazwy miejscowości. W roku 1939 roku wieś liczyła 154 mieszkańców.
Niedaleko miejscowości położone jest wzgórze Pielakornia (niem. Wallberg, Wachtberg, lit. pilis karnis – grodzisko), które według ludowych podań zostało usypane przez diabła. Paktował on o duszę z trzema młodymi mężczyznami. W tym miejscu znajduje się cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej. Zostało na nim pochowanych 278 żołnierzy rosyjskich i 79 żołnierzy niemieckich. W wyodrębnionej części nekropolii znajduje się mauzoleum wystawione przez dawnych właścicieli majątku Talusy.
W Talusach zachował się dwór z przełomu XIX i XX wieku, będący niegdyś częścią majątku ziemskiego należącego w latach 20. XX wieku do rodziny Behrendt.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Ełku.
Zabytki
- cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej
- dwór z przełomu XIX i XX wieku
Bibliografia
Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
Kawecki Jan, Roman Bolesław, Ełk. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1970.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Bank Danych Lokalnych GUS [19.07.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [19.07.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [19.07.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Miasta i Gminy Ełk [28.08.2013]
