Międzylesie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 34 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Międzylesie
 
  |nazwa                = Międzylesie
  |herb wsi              =
+
  |herb wsi              =  
  |flaga wsi            =
+
  |flaga wsi            =
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
  |dopełniacz wsi        = Pole-obowiązkowe 
+
  |dopełniacz wsi        = Międzylesia   
  |zdjęcie              = Warmińska zabytkowa kapliczka w Międzylesiu.jpg
+
  |zdjęcie              = miedzylesie.jpg
  |opis zdjęcia          = Warmińska zabytkowa kapliczka w Międzylesiu
+
  |opis zdjęcia          = Kościół w Międzylesiu.<br>Fot. Mieczysław Kalski
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |powiat                = olsztyński
 
  |powiat                = olsztyński
  |gmina                =Dobre Miasto
+
  |gmina                = Dobre Miasto
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 223
  |rok                  =  
+
  |rok                  = 2010
  |strefa numeracyjna    =(+48) 89
+
  |strefa numeracyjna    =
  |kod pocztowy          =11-040
+
  |kod pocztowy          =
  |tablice rejestracyjne = NOL
+
  |tablice rejestracyjne =
 
  |SIMC                  =
 
  |SIMC                  =
 
  |mapa wsi              =
 
  |mapa wsi              =
 
  |kod mapy              = PL-WN
 
  |kod mapy              = PL-WN
  |stopniN = 54 |minutN = 42 |sekundN = 56 wpisać współrzędne!
+
  |stopniN = 53 |minutN = 58 |sekundN = 54
  |stopniE = 21 |minutE = |sekundE = 02
+
  |stopniE = 20 |minutE = 28 |sekundE = 51
 
  |commons              =
 
  |commons              =
 
  |wikipodróże          =
 
  |wikipodróże          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>''' Międzylesie''' (niem. ''Schönwiese'')– [[wieś sołecka]] w Polsce położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[gmina Dobre Miasto|gminie Dobre Miasto]]. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]].
+
[[image:miedzyl groby.jpg|thumb|right|290px|Groby niemieckie w Międzylesiu.<br> Fot. Mieczysław Kalski]]
 
+
''' Międzylesie''' (niem. ''Schönwiese'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)|gminie Dobre Miasto]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W roku 2010 była zamieszkana przez 223 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Krzysztof Piórkowski]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/dobre_miasto_gmina_miejsko_wiejska/47/43/Solectwa/ Wrota Warmii i Mazur] [12.10.2013]</ref>.
Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Krzysztof Piórkowski]]<ref>http://bip.warmia.mazury.pl/dobre_miasto_gmina_miejsko_wiejska/47/43/Solectwa/ [data dostępu: 12.10.2013]</ref>.
+
<br/><br/>
<br/>
 
  
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
== Położenie ==
 
Miejscowość jest położona w północnej części [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]], w odległości 6 km od [[Dobre Miasto|Dobrego Miasta]] i 32 km od [[Olsztyn|Olsztyna]].
 
Miejscowość jest położona w północnej części [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]], w odległości 6 km od [[Dobre Miasto|Dobrego Miasta]] i 32 km od [[Olsztyn|Olsztyna]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
== Dzieje miejscowości ==
Wieś lokowana w 1346 r. przez biskupa warmińskiego Hermana z Pragi. W 1713 r. doszło do znieważenia wizerunku Chrystusa Ukrzyżowanego przez kilku młodzieńców w karczmie. Mężczyźni zostali skazani przez sąd na śmierć. Ks. Andrzej Kopiczko tak opisuje to zdarzenie: "W 1713 roku (...) kilku młodzieńców spędziło święta Bozego Narodzenia wśród rozpusty i pijatyk. Trzeci dzień także postanowili zakończyć zabawą. Udali się na poszukiwanie grajka, a napotkawszy w Międzylesiu krzyż na drzewie, zabrali go ze soba do pobliskiej karczmy. Tam zbeszcześcili go i sprofanowali, tańcząc z nim, dając dziewczętom do całowania i wypowiadając przy tym obraźliwe słowa. Poinformowany o tym biskup Teodor Potocki wezwał ich przed sąd. Chłopców skazano na karę śmierci, natomiast karczmarz miał zapłacić 1000 grzywien kary i na własny koszt na miejscu zbrodni wybudować kaplicę (...) Do małej kapliczki wstawiono znieważony krucyfiks, aby udostępnić go do publicznej adoracji."[1] Według miejscowej legendy, skazani prowadzeni z Międzylesia do Dobrego Miasta, gdzie kat miał wykonać wyrok, otrzymali karę chłosty i co jakiś czas upadali na ziemię. W miejscach ich upadku stoją przydrożne kapliczki, przypominając o haniebnym czynie[2].
+
Wieś została lokowana w 1346 roku przez biskupa warmińskiego [[Herman z Pragi|Hermana z Pragi]]. Historia międzyleskiego sanktuarium sięga jednak dopiero początków XVIII wieku. W 1713 roku doszło bowiem do znieważenia wizerunku Chrystusa Ukrzyżowanego przez kilku młodzieńców w miejscowej karczmie. Mężczyźni zostali skazani przez sąd na śmierć.  
W roku 1723 wystawiono kaplicę jako ekspiację za znieważenie. Z powodu licznych pielgrzymek postanowiono kaplice powiększyć. Obecny kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (filialny, parafia Orzechowo) wybudowano w miejscu kaplicy w latach 1752-1753. Boczne wieżyczki dobudowano w 1755 r.a 3 września 1755 kościół był konsekrowany przez bp Ignacego Krasickiego. W ołtarzu głównym znajduje się czczony od dawna wizerunek Chrystusa Ukrzyżowanego. Kościół jest podniesiony do rangi sanktuarium. W sanktuarium główne święto obchodzono 3 maja (Znalezienie Krzyża Świętego). Uroczyście świętowano także piątek przed Niedzielą Palmową oraz Święto Podwyższenia Krzyża Świętego, w Zesłanie Ducha Świętego, św. Jakuba, św. Jana Chrzciciela i Archaniołów. Do międzyleskiego sanktuarium przychodziły pielgrzymki z Jonkowa, Orzechowa, Sętala, Kwiecewa, Rogoża, Kabikiejm, Jesionowo i Frączek. Wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[ ]]<ref> [data dostępu: 12.10.2013]</ref>.
+
W roku 1723 wystawiono kaplicę jako formę pokuty za znieważenie. Wkrótce stała się celem coraz liczniejszych pielgrzymek, wskutek czego podjęto decyzję o jej powiększeniu. [[lkwim: Kościół pw. Świętego Krzyża i Matki Boskiej Bolesnej w Międzylesiu| Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego]] wybudowano w miejscu lokalizacji pierwszej kaplicy w latach 1752–1753. 3 września 1755 kościół został konsekrowany przez bp [[lkwim:Ignacy Krasicki|Ignacego Krasickiego]].  
[[File:Międzylesie. Barokowa kapliczka przed kościołem filialnym.jpg|thumb|left|300px|Międzylesie. Barokowa kapliczka przed kościołem filialnym]]
+
==Religia==
 
+
Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Orzechowie |parafii rzymskokatolickiej w Orzechowie]]. Tutejszy kościół już w XVIII wieku podniesiony został do rangi sanktuarium. Wierni szczególnie licznie gromadzili się w piątki, w święto Podwyższenia Krzyża Świętego, w dniu Zesłania Ducha Świętego, św. Jakuba, Archaniołów i św. Jana Chrzciciela. Międzylesie stało się celem pielgrzymek głównie dla wiernych z [[Jonkowo|Jonkowa]], [[Orzechowo (gmina Dobre Miasto)|Orzechowa]], [[Sętal|Sętala]], [[Kwiecewo|Kwiecewa]], [[Rogoż|Rogoża]], [[Kalbikiejmy|Kabikiejm]], [[Jesionowo|Jesionowa]] i [[Frączki|Frączek]]. Kościół w Międzylesiu należy do rodziny [[Warmińskie kościoły odpustowe|warmińskich kościołów odpustowych]], do której należą również świątynie w [[Głotowo| Głotowie]], Jonkowie, [[Stoczek Warmiński| Stoczku Warmińskim]], [[Chwalęcice| Chwalęcicach]], [[Święta Lipka| Świętej Lipce]], [[Krosno (gmina Orneta)| Krośnie]].
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
+
==Turystyka==
 
+
*szlak rowerowy o długości 34 km – przebieg trasy: [[Knopin]] – [[Barcikowo]] – Międzylesie – [[Smolajny]] – [[Praslity]] – [[Nowa Wieś Mała]] – Głotowo – Knopin
<br/>
+
== Zabytki ==
[[File:Kościół filialny w Międzylesiu. Lata 30. XX wieku.jpg|thumb|300px|Kościół filialny w Międzylesiu. Lata 30. XX wieku]]
+
*barokowy kościół pw. Krzyża Świętego i Matki Boskiej Bolesnej wybudowany w latach 1752–1755; we wnętrzu zachował się m.in. krucyfiks pochodzący z 1. połowy XVII wieku oraz rzeźba gotycko–renesansowa z lat 1520–1530
 +
*trzy [[Kaplice w Międzylesiu|kaplice]] zlokalizowane w narożach ogrodzenia cmentarza przykościelnego pochodzące z XVIII i XIX wieku
 +
*przykościelna kapliczka barokowa z połowy XVIII wieku
 +
*[[Kapliczka w Międzylesiu|kapliczka]] przydrożna wybudowana z XIX wieku
  
=== Zabytki: ===
+
== Bibliografia ==
*Kościół pw. Krzyża Św. i Matki Boskiej Bolesnej. W latach 1752-1753 przebudowano małą kaplicę z 1722 roku wznosząc obecny kościół filialny z częściowym zachowaniem murów poprzedniej budowli. Wyposażenie wnętrza świątyni ma charakter rokokowo-klasycystyczny. Wybudowany jako pokuta w miejscu znieważenia krucyfiksu (znajduje się w ołtarzu głównym).
+
''Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej'', red. prow. Bronisław Magdziarz, tom II, Olsztyn 1999.<br/>
 
+
''Sanktuaria Archidiecezji Warmińskiej'', red. s. Janina Bosko RM, Ks. Jacek Maciej Wojtkowski przy współpr. Mirosława Gałęziewskiego Olsztyn 2009.<br/>
<br/>
+
Skurzyński Piotr, ''Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny'', Gdynia 2012.<br/>
 
+
Sołłohub Kazimierz, ''Dobre Miasto: przewodnik'', Olsztyn 1992.<br/>
=== Bibliografia: ===
+
Suchenek Zygmunt , ''Dobre Miasto. Skrawek uroczej Warmii'', 2011.<br/>
*Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, tom II. Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, Olsztyn 1999.
+
''Szlaki rowerowe powiatu olsztyńskiego i miasta Olsztyn'', Białystok 2001.<br/>
*Zygmunt Suchenek, Dobre Miasto. Skrawek uroczej Warmii, 2011.
+
''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/>
*S. Janina Bosko RM, ks. Jacek M. Wojtkowski, Sanktuaria Archidiecezji Warmińskiej. Olsztyn 2009.
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [10.12.2013]<br/>
 +
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Mi%C4%99dzylesie_%28powiat_olszty%C5%84ski%29| Wikipedia] [10.12.2013]<br/>
 +
[http://www.ciekawemazury.pl/ Ciekawe Mazury] [10.12.2013] <br/>
 +
[http://bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [12.10.2013]
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
 
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
+
[[Kategoria: Powiat olsztyński]]   
 
+
[[Kategoria: Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)]]  
 
+
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
[[Kategoria: Miejscowość]]  [[Kategoria: powiat olsztyński]]  [[Kategoria: gmina Dobre Miasto]] [[Kategoria: wieś sołecka]]
+
[[Kategoria: 1301-1400]]
 
 
[[Użytkownik:Emzet|Emzet]] ([[Dyskusja użytkownika:Emzet|dyskusja]]) 22:32, 8 lis 2013 (CET)
 

Aktualna wersja na dzień 07:29, 4 maj 2015

Międzylesie

Kościół w Międzylesiu.Fot. Mieczysław Kalski
Kościół w Międzylesiu.
Fot. Mieczysław Kalski
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Dobre Miasto
Liczba ludności (2010) 223
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Międzylesie
Międzylesie
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Międzylesie
Międzylesie
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Groby niemieckie w Międzylesiu.
Fot. Mieczysław Kalski

Międzylesie (niem. Schönwiese) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dobre Miasto. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W roku 2010 była zamieszkana przez 223 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Krzysztof Piórkowski[1].

Położenie

Miejscowość jest położona w północnej części Pojezierza Olsztyńskiego, w odległości 6 km od Dobrego Miasta i 32 km od Olsztyna.

Dzieje miejscowości

Wieś została lokowana w 1346 roku przez biskupa warmińskiego Hermana z Pragi. Historia międzyleskiego sanktuarium sięga jednak dopiero początków XVIII wieku. W 1713 roku doszło bowiem do znieważenia wizerunku Chrystusa Ukrzyżowanego przez kilku młodzieńców w miejscowej karczmie. Mężczyźni zostali skazani przez sąd na śmierć. W roku 1723 wystawiono kaplicę jako formę pokuty za znieważenie. Wkrótce stała się celem coraz liczniejszych pielgrzymek, wskutek czego podjęto decyzję o jej powiększeniu. Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego wybudowano w miejscu lokalizacji pierwszej kaplicy w latach 1752–1753. 3 września 1755 kościół został konsekrowany przez bp Ignacego Krasickiego.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Orzechowie. Tutejszy kościół już w XVIII wieku podniesiony został do rangi sanktuarium. Wierni szczególnie licznie gromadzili się w piątki, w święto Podwyższenia Krzyża Świętego, w dniu Zesłania Ducha Świętego, św. Jakuba, Archaniołów i św. Jana Chrzciciela. Międzylesie stało się celem pielgrzymek głównie dla wiernych z Jonkowa, Orzechowa, Sętala, Kwiecewa, Rogoża, Kabikiejm, Jesionowa i Frączek. Kościół w Międzylesiu należy do rodziny warmińskich kościołów odpustowych, do której należą również świątynie w Głotowie, Jonkowie, Stoczku Warmińskim, Chwalęcicach, Świętej Lipce, Krośnie.

Turystyka

Zabytki

  • barokowy kościół pw. Krzyża Świętego i Matki Boskiej Bolesnej wybudowany w latach 1752–1755; we wnętrzu zachował się m.in. krucyfiks pochodzący z 1. połowy XVII wieku oraz rzeźba gotycko–renesansowa z lat 1520–1530
  • trzy kaplice zlokalizowane w narożach ogrodzenia cmentarza przykościelnego pochodzące z XVIII i XIX wieku
  • przykościelna kapliczka barokowa z połowy XVIII wieku
  • kapliczka przydrożna wybudowana z XIX wieku

Bibliografia

Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, red. prow. Bronisław Magdziarz, tom II, Olsztyn 1999.
Sanktuaria Archidiecezji Warmińskiej, red. s. Janina Bosko RM, Ks. Jacek Maciej Wojtkowski przy współpr. Mirosława Gałęziewskiego Olsztyn 2009.
Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
Sołłohub Kazimierz, Dobre Miasto: przewodnik, Olsztyn 1992.
Suchenek Zygmunt , Dobre Miasto. Skrawek uroczej Warmii, 2011.
Szlaki rowerowe powiatu olsztyńskiego i miasta Olsztyn, Białystok 2001.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.12.2013]
Wikipedia [10.12.2013]
Ciekawe Mazury [10.12.2013]
Wrota Warmii i Mazur [12.10.2013]

Przypisy

  1. Wrota Warmii i Mazur [12.10.2013]