Jan Chmielewski

Jan Paweł Chmielewski
ks. Jan Paweł Chmielewski Reprodukcja zdjęcia z wystawy o warmińskich męczennikach – Krzysztof Kozłowski
Data i miejsce urodzenia	5 stycznia 1889 r. Unieszewo
Data i miejsce śmierci	22 stycznia 1945 r. Klebark Wielki
Przyczyna śmierci	śmierć męczeńska
Miejsce spoczynku	Klebark Wielki

Jan Paweł Chmielewski (ur. 5 stycznia 1889 r., zm. 22 stycznia 1945 r.) – duchowny katolicki włączony w poczet warmińskich męczenników, którzy zginęli śmiercią męczeńską podczas II wojny światowej.

Życiorys

Urodził się 5 stycznia 1889 r. w Unieszewie, w parafii Sząbruk. Po ukończeniu szkoły powszechnej uczęszczał do gimnazjum w Braniewie, gdzie w 1909 r. zdał maturę. W tym samym roku rozpoczął studia w Seminarium Duchownym w Braniewie. Święcenia kapłańskie przyjął 28 lutego 1915 r. we Fromborku z rąk bpa Augustyna Bludaua.

Przez 13 lat pracował jako wikariusz w parafii Biesowo. Pod koniec I wojny światowej pracował w wojskowej służbie sanitarnej i jako kapelan wojskowy w Gąbinie. W kwietniu 1928 r. został proboszczem parafii w Klebarku Wielkim. W prowadzeniu parafialnego gospodarstwa pomagała mu siostra Lidia.

Jako proboszcz w Klebarku Wielkim nadzorował działalność stowarzyszeń religijnych, między innymi Kongregacji Maryjnej, do której należały panny z terenu parafii, Bractwa Serca Jezusowego, czuwał nad działalnością Trzeciego Zakonu św. Franciszka.

Śmierć męczeńska

Kiedy w styczniu 1945 r. mieszkańcy Klebarka Wielkiego oczekiwali nachodzącego frontu, gromadzili się na modlitwach w kościele. Zachęcali ks. Chmielewskiego, aby wyjechał, jak to uczynili niektórzy proboszczowie, gdyż wiadomo było, że wojska sowieckie brutalnie obchodzą się z duchownymi. On jednak nie uległ namowom, a w jednym z kazań miał powiedzieć: "Jestem waszym pasterzem, a zły to pasterz, który w niebezpieczeństwie opuszcza owce swoje".

Po zajęciu Klebarka przez wojska sowieckie rozpoczęły się gwałty, grabieże i morderstwa. Sowieci, zajmując poszczególne miejscowości, wiedzieli, że w kościołach można odnaleźć cenne naczynia liturgiczne. Słysząc historie o grabieżach w sąsiednich miejscowościach, ks. Chmielewski wraz z zaufanymi parafianami ukrył monstrancje i kielichy w jednym z gospodarstw.

Jednym ze świadków śmierci ks. Chmielewskiego była Antonina Dusyn. Z jej wspomnień wiadomo, że żołnierze sowieccy zaraz po wejściu na plebanię chcieli dowiedzieć się, gdzie znajdują się cenne przedmioty. Znęcali się nad kapłanem, chcąc wydobyć od niego te informacje, ale też i dlatego, że był duchownym. Ich agresję wzbudziło zdjęcie rodzinne kapłana, na którym widnieli żołnierze w niemieckich mundurach z czasów I wojny światowej.

Sowieci konającego kapłana wyrzucili przez okno na schody plebanii. W tym samym czasie spędzili młodych ludzi z całej wsi i uwięzili ich w piwnicy plebanii. Przez kilka dni ciało kapłana leżało nieruszane. Mimo próśb żołnierze radzieccy nie wyrażali zgody na jego pochowanie, a ludzie bali się pochować go bez ich zgody. Wreszcie wykopali w zmarzniętej ziemi płytki grób, gdzie pochowano ciało ks. Chmielewskiego. Liturgia pogrzebowa wraz ze złożeniem zmarłego w trumnie i grobie odbyła się 3 lipca 1945 r.

Mimo upływu lat, parafianie z Klebarka nieustannie dbają o grób ks. Chmielewskiego, modląc się przez jego wstawiennictwo, składają kwiaty i palą świece na jego mogile.

Bibliografia

B. Schwark, Ihr Name lebt. Ermländische Priester in Leben, Leid und Tod, Osnabrück 1958.
Zeugen für Christus. Das deutsche Martyrologium des 20. Jahrhunderts, t. 1–2, (red.) H. Moll, Paderborn 1999.
A. Kopiczko, Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1821–1945, cz. 1, Studium prozopograficzne, Olsztyn 2004.
Męczennicy Kościoła warmińskiego XX wieku, (red.) J. Guzowski, Olsztyn 2004.
Ojczulek z Klebarka Wielkiego, "Gość Niedzielny. Posłaniec Warmiński", nr 4/2012, 29 stycznia 2012.