Skurpie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Utworzono nową stronę "{{Wieś infobox |nazwa = Skurpie |herb wsi = Pole-obowiązkowe |flaga wsi = Pole-obowiązkowe |herb artykuł = ...")
 
Linia 1: Linia 1:
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Skurpie
 
  |nazwa                = Skurpie
  |herb wsi              = Pole-obowiązkowe 
+
  |herb wsi              =  
  |flaga wsi            = Pole-obowiązkowe 
+
  |flaga wsi            =  
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        =  
 
  |dopełniacz wsi        =  
 
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe   
 
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe   
 
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe   
 
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe   
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
+
  |rodzaj miejscowości  =  
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |powiat                = działdowski
 
  |powiat                = działdowski
Linia 22: Linia 22:
 
  |mapa wsi              =
 
  |mapa wsi              =
 
  |kod mapy              = PL-WN
 
  |kod mapy              = PL-WN
  |stopniN = 53 |minutN = 42 |sekundN = 56
+
  |stopniN = 53 |minutN = 17 |sekundN =
  |stopniE = 21 |minutE = 19 |sekundE = 02
+
  |stopniE = 20 |minutE = 07 |sekundE =
 
  |commons              =
 
  |commons              =
 
  |wikipodróże          =
 
  |wikipodróże          =
Linia 36: Linia 36:
  
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego,  
+
Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, na pograniczu [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]] i [[Nizina Mazowiecka|Niziny Mazowieckiej]], 7 km na północny zachód od [[Działdowo|Działdowa]] i 19 km na wschód od [[Lidzbark|Lidzbarka]], na zachód od drogi wojewódzkiej nr 542.
  
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
 +
Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa [[Zakon Krzyżacki|Zakonu Krzyżackiego]]. W 1480 roku Ludwik ze Słupu otrzymał od Zakonu 10 łanów w Skurpiu na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]]. W 1550 roku książę [[Albrecht Hohenzollern]] nadał tu dziedziczne sołectwo braciom Maćkowi, Hanuszowi i Andrzejowi Wilamowskim - dokument ten zachował się w rodzinie Wilamowskich w Skurpiu aż do 1945 roku. Skurpie należały do [[parafia ewangelicka w Burkacie|parafii ewangelickiej w Burkacie]].
 +
 +
Szkołę we wsi założono w pierwszej połowie XVIII wieku (około 1717-1742). Obejmowała długo jedną klasę, ale gdy pod koniec następnego stulecia liczba uczniów przekroczyła setkę, wynajęto dodatkowy lokal u jednego z gospodarzy oraz ściągnięto do wsi drugiego nauczyciela. W 1899 roku wzniesiono przybudówkę, do której przeniesiono drugą klasę. Gdy liczba dzieci ponownie wzrosła, po raz kolejny wynajęto prywatne pomieszczenie na trzecią klasę oraz sprowadzono trzeciego nauczyciela. W Skurpiu istniała ponadto na przełomie XIX i XX wieku szkoła dokształcająca dla dziewcząt, a w 1912 roku otwarto szkołę dokształcającą dla chłopców.
 +
 +
Wieś została poważnie zniszczona podczas działań wojennych latem 1914 roku, ale odbudowano ją jeszcze przed końcem [[I wojna światowa|wojny]]. W 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego wieś - wraz z całą Działdowszczyzną - przyznana została Rzeczpospolitej Polskiej. W 1939 roku znalazła się pod okupacją niemiecką.
 +
  
 
Liczba mieszkańców
 
Liczba mieszkańców
  
1857 -  
+
1857 - 346 osób
 +
 
 +
1889 - 495 osób
 +
 
 +
1921 - 598 osób (łącznie wieś i folwark)
  
1933 -  
+
1931 - 543 osoby
  
1939 -  
+
1936 - 550 osób
 
<br/>
 
<br/>
 +
== Gospodarka ==
 +
We wsi działa zakład budowlano-remontowy, firma świadcząca usługi geodezyjne, zakład instalacji elektrycznej, sklep spożywczo-przemysłowy oraz zakład handlowy zajmujący się hurtową sprzedażą maszyn i urządzeń rolniczych, paliw stałych, ciekłych, gazowych i produktów pochodnych<ref>Dane z roku 2011: Plan odnowy miejscowości Skurpie, http://www.bip.plosnica.pl/?c=797</ref>.
  
 +
<br/>
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
 
+
*[[lkwim:Hieronim Skurpski|Hieronim Skurpski]] (1914-2006) - malarz, rysownik, historyk sztuki, działacz kulturalny; urodził się w Skurpiu
 +
*[[lkwim:Bohdan Wilamowski|Bohdan Wilamowski]] (1914-1985) - działacz społeczny i polityczny, historyk zajmujący się dziejami Warmii i Mazur, rodem ze Skurpia
  
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
 
+
*Przykłady budownictwa z końca XIX i początku XX wieku (domy nr 4, 5, 10, 13, 21, 22, 23, 25, 28, 46, 48, 51, 62, 63, 64, 66, 67)
 +
*Cmentarz ewangelicki z początku XX wieku, na wschodnim skraju wsi
  
 
<br/>
 
<br/>
Linia 63: Linia 78:
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
 
#''Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
 
#''Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
 +
#''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
 +
#Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
 
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.
 
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.
#[http://www.wuoz.olsztyn.pl/|Wojewódzka ewidencja zabytków] [data dostępu: 12.11.2013]
+
#Gminna ewidencja zabytków w: [http://www.bip.plosnica.pl/?c=1040| Gmina Płośnica. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, część I] [data dostępu: 12.11.2013]]
 +
#[http://www.bip.plosnica.pl/?c=797| Plan odnowy miejscowości Skurpie] [data dostępu: 12.11.2013]
 
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 12.11.2013]
 
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 12.11.2013]
#http://www.verwaltungsgeschichte.de/neidenburg.html [data dostępu: 12.11.2013]
+
#[http://www.verwaltungsgeschichte.de/neidenburg.html| Verwaltungsgeschichte] [data dostępu: 12.11.2013]
 
<br/>
 
<br/>
  

Wersja z 22:53, 3 sty 2014

Skurpie

Pole-obowiązkowe
Pole-obowiązkowe
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat działdowski
Gmina Płośnica
Liczba ludności (2010) 355
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Skurpie
Skurpie
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Skurpie
Skurpie
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Skurpie (niem. Skurpien) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Płośnica. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ciechanowskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 355 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Iwona Motyka[1].


Położenie

Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Mazurskiego i Niziny Mazowieckiej, 7 km na północny zachód od Działdowa i 19 km na wschód od Lidzbarka, na zachód od drogi wojewódzkiej nr 542.


Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa Zakonu Krzyżackiego. W 1480 roku Ludwik ze Słupu otrzymał od Zakonu 10 łanów w Skurpiu na prawie magdeburskim. W 1550 roku książę Albrecht Hohenzollern nadał tu dziedziczne sołectwo braciom Maćkowi, Hanuszowi i Andrzejowi Wilamowskim - dokument ten zachował się w rodzinie Wilamowskich w Skurpiu aż do 1945 roku. Skurpie należały do parafii ewangelickiej w Burkacie.

Szkołę we wsi założono w pierwszej połowie XVIII wieku (około 1717-1742). Obejmowała długo jedną klasę, ale gdy pod koniec następnego stulecia liczba uczniów przekroczyła setkę, wynajęto dodatkowy lokal u jednego z gospodarzy oraz ściągnięto do wsi drugiego nauczyciela. W 1899 roku wzniesiono przybudówkę, do której przeniesiono drugą klasę. Gdy liczba dzieci ponownie wzrosła, po raz kolejny wynajęto prywatne pomieszczenie na trzecią klasę oraz sprowadzono trzeciego nauczyciela. W Skurpiu istniała ponadto na przełomie XIX i XX wieku szkoła dokształcająca dla dziewcząt, a w 1912 roku otwarto szkołę dokształcającą dla chłopców.

Wieś została poważnie zniszczona podczas działań wojennych latem 1914 roku, ale odbudowano ją jeszcze przed końcem wojny. W 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego wieś - wraz z całą Działdowszczyzną - przyznana została Rzeczpospolitej Polskiej. W 1939 roku znalazła się pod okupacją niemiecką.


Liczba mieszkańców

1857 - 346 osób

1889 - 495 osób

1921 - 598 osób (łącznie wieś i folwark)

1931 - 543 osoby

1936 - 550 osób

Gospodarka

We wsi działa zakład budowlano-remontowy, firma świadcząca usługi geodezyjne, zakład instalacji elektrycznej, sklep spożywczo-przemysłowy oraz zakład handlowy zajmujący się hurtową sprzedażą maszyn i urządzeń rolniczych, paliw stałych, ciekłych, gazowych i produktów pochodnych[2].


Ludzie związani z miejscowością

  • Hieronim Skurpski (1914-2006) - malarz, rysownik, historyk sztuki, działacz kulturalny; urodził się w Skurpiu
  • Bohdan Wilamowski (1914-1985) - działacz społeczny i polityczny, historyk zajmujący się dziejami Warmii i Mazur, rodem ze Skurpia


Zabytki

  • Przykłady budownictwa z końca XIX i początku XX wieku (domy nr 4, 5, 10, 13, 21, 22, 23, 25, 28, 46, 48, 51, 62, 63, 64, 66, 67)
  • Cmentarz ewangelicki z początku XX wieku, na wschodnim skraju wsi


Bibliografia

  1. Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
  2. Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
  3. Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
  4. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
  5. Gminna ewidencja zabytków w: Gmina Płośnica. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, część I [data dostępu: 12.11.2013]]
  6. Plan odnowy miejscowości Skurpie [data dostępu: 12.11.2013]
  7. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
  8. Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]


Przypisy

  1. Skocz do góry http://www.bip.plosnica.pl/?c=92 [data dostępu: 5.12.2013]
  2. Skocz do góry Dane z roku 2011: Plan odnowy miejscowości Skurpie, http://www.bip.plosnica.pl/?c=797


Zobacz też