Skurpie

Skurpie
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	działdowski
Gmina	Płośnica
Liczba ludności (2010)	355
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Skurpie
Położenie na mapie Polski Skurpie
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Skurpie (niem. Skurpien) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Płośnica. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ciechanowskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 355 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Dorota Borkowska.

Położenie

Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko–mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Mazurskiego i Niziny Mazowieckiej, 7 km na północny zachód od Działdowa i 19 km na wschód od Lidzbarka, na zachód od drogi wojewódzkiej nr 542.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa Zakonu Krzyżackiego. W 1480 roku Ludwik ze Słupu otrzymał od Zakonu 10 łanów w Skurpiach na prawie magdeburskim. W 1550 roku książę Albrecht Hohenzollern nadał tu dziedziczne sołectwo braciom: Maćkowi, Hanuszowi i Andrzejowi Wilamowskim - dokument ten zachował się w rodzinie Wilamowskich w Skurpiu aż do 1945 roku. Skurpie należały do parafii ewangelickiej w Burkacie.

Szkołę we wsi założono w pierwszej połowie XVIII wieku (około 1717-1742). Obejmowała długo jedną klasę, ale gdy pod koniec następnego stulecia liczba uczniów przekroczyła setkę, wynajęto dodatkowy lokal u jednego z gospodarzy oraz ściągnięto do wsi drugiego nauczyciela. W 1899 roku wzniesiono przybudówkę, do której przeniesiono drugą klasę. Gdy liczba dzieci ponownie wzrosła, po raz kolejny wynajęto prywatne pomieszczenie na trzecią klasę oraz sprowadzono trzeciego nauczyciela. W Skurpiach istniała ponadto na przełomie XIX i XX wieku szkoła dokształcająca dla dziewcząt, a w 1912 roku otwarto szkołę dokształcającą dla chłopców.

Wieś została poważnie zniszczona podczas działań wojennych latem 1914 roku, ale odbudowano ją jeszcze przed końcem wojny. W 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego wieś - wraz z całą Działdowszczyzną - przyznana została Polsce. W 1939 roku znalazła się pod okupacją niemiecką.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1857 r. – 346 osób

• 1889 r. – 495 osób

• 1921 r. – 598 osób (łącznie wieś i folwark)

• 1931 r. – 543 osoby

• 1936 r. – 550 osób

Gospodarka

We wsi działa zakład budowlano–remontowy, firma świadcząca usługi geodezyjne, zakład instalacji elektrycznej, sklep spożywczo-przemysłowy oraz zakład handlowy zajmujący się hurtową sprzedażą maszyn i urządzeń rolniczych, paliw stałych, ciekłych, gazowych i produktów pochodnych.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Turzy Wielkiej.

Ludzie związani z miejscowością

• Hieronim Skurpski (1914–2006) – malarz, rysownik, historyk sztuki, działacz kulturalny; urodził się w Skurpiach
• Bohdan Wilamowski (1914–1985) – działacz społeczny i polityczny, historyk zajmujący się dziejami Warmii i Mazur, rodem ze Skurp

Zabytki

• przykłady budownictwa z końca XIX i początku XX wieku (domy nr 4, 5, 10, 13, 21, 22, 23, 25, 28, 46, 48, 51, 62, 63, 64, 66, 67)
• cmentarz ewangelicki z początku XX wieku, na wschodnim skraju wsi

Bibliografia

Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Strona Urzędu Gminy Płośnica [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]