Spółdzielnia Handlowo-Rolnicza "Rolnik"

Spółdzielnia Handlowo-Rolnicza "Rolnik"
Rodzaj organizacji	spółdzielnia rolnicza
Profil działalności	wspieranie działalności polskich rolników na terenie Warmii
Rok założenia	1923

Spółdzielnia Handlowo-Rolnicza "Rolnik" – spółdzielnia rolnicza założona 26 października 1923 roku w Olsztynie, której celem było wspieranie polskich rolników na Warmii.

Historia

Początkowy kapitał własny Spółdzielni był bardzo niski i zamykał się w kwocie 300 marek. Kapitał stanowiły udziały dwunastu członków i zarazem założycieli Spółdzielni.

Pierwszym prezesem Rady Nadzorczej został wybrany ks. Robert Bilitewski z Klebarka Wielkiego. Funkcję sekretarza sprawował pochodzący z Barczewa Stanisław Kowalski. W zarządzie zasiadali również Józef Nikielkowski i Konstanty Biegała.

Od 1925 roku Spółdzielnia rozpoczęła praktyczną działalność dzięki przyznaniu jej 50 tysięcy marek kredytu z Banku Gospodarstwa Krajowego w Warszawie. Pierwszy rok swojej działalność Spółdzielnia zamknęła z zyskiem na koncie towarowym zamykającym się w kwocie blisko 16 tysięcy marek. Jednak rok obrachunkowy zamknięto stratami w wysokości 2200 marek. Na kontach zostało zamrożonych łącznie 26 tysięcy marek. Sytuacja ta wynikała z charakteru działalności Spółdzielni jako spółki zbożowej, rozprowadzała ona bowiem nawozy sztuczne, rozkładając należności na raty, a tych w większości przypadków rolnicy nie spłacali w terminie.

W 1927 roku straty Spółdzielni w wyniku niespłaconych należności sięgnęły kwoty 4000 marek. Organizację ratował w tej sytuacji Bank Ludowy, jednak w kolejnych latach straty finansowe jedynie narastały. Sytuacji nie ułatwiała niechęć ze strony niemieckich spółek i związków, których członkowie bojkotowali rolników nawiązujących kontakty ze Spółdzielnią. Na porządku dziennym było również składania donosów na polskich gospodarzy, którzy kontynuowali z nią współpracę.

W 1932 roku roku Spółdzielnia skupiała 99 członków z 182 udziałami po 25 marek. Kierownikiem był Leon Włodarczak. Organizacja odnotowywała zyski przy rozprowadzaniu węgla, a traciła finansowo na skupie i sprzedaży zboża, nie mogła jednak zrezygnować z tej działalności.

Cele i zadania organizacji

W statucie Spółdzielni określone zostały jej podstawowe zadania: zakup i sprzedaż płodów rolnych, zaopatrywanie członków organizacji w maszyny, narzędzia rolnicze oraz nawozy sztuczne, uniezależnienie polskich rolników od niemieckich związków i spółek.

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. II, Olsztyn 2011.
Chłosta Jan, Słownik Warmi, Olsztyn 2002.
Wrzesiński Wojciech, Ruch polski na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1920-1939, Olsztyn 1973.