Szwarcenowo: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(Utworzono nową stronę " {{Wieś infobox |nazwa = Szwarcenowo |herb wsi = |flaga wsi = |herb artykuł = |dopełniacz wsi = Szwarc...") |
|||
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Szwarcenowo | |nazwa = Szwarcenowo | ||
| Linia 6: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Szwarcenowa | |dopełniacz wsi = Szwarcenowa | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Cmentarz w Szwarcenowie.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Cmentarz w Szwarcenowie. Źródło: [http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=6&subsub=25&menu=128&strona=1 www.gminabiskupiec.pl] [12.09.2013] |
| − | |rodzaj miejscowości = wieś | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
| − | |województwo = warmińsko - mazurskie | + | |województwo = warmińsko-mazurskie |
|powiat = nowomiejski | |powiat = nowomiejski | ||
|gmina = Biskupiec | |gmina = Biskupiec | ||
| Linia 15: | Linia 14: | ||
|sołectwo = Szwarcenowo | |sołectwo = Szwarcenowo | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = 654 |
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna = (+48) 56 | |strefa numeracyjna = (+48) 56 | ||
|kod pocztowy = | |kod pocztowy = | ||
| Linia 23: | Linia 22: | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
|kod mapy = PL-WN | |kod mapy = PL-WN | ||
| − | |stopniN = | + | |stopniN = 53 |minutN = 33 |sekundN = 0 |
| − | |stopniE = | + | |stopniE = 19 |minutE = 25 |sekundE = 0 |
|commons = | |commons = | ||
|wikipodróże = | |wikipodróże = | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | '''Szwarcenowo''' (niem.''Schwarzenau'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat nowomiejski |powiecie nowomiejskim]], w [[Biskupiec (gmina wiejska)|gminie Biskupiec ]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do województwa toruńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 654 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Irena Klinicka]]<ref>[http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=6&menu=230&strona=1 Strona Gminy Biskupiec] </ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | + | [[File:Kościół w Szwarcenowie.jpg|thumb|right|290px|Kościół w Szwarcenowie. Źródło: [http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=6&subsub=25&menu=128&strona=1 www.gminabiskupiec.pl] [12.09.2013] ]] | |
| − | <br/> | + | ==Położenie== |
| − | + | Miejscowość położona jest przy jeziorze [[Jezioro Trupel| Trupel]], w odległości ok. 6 km od [[Biskupiec| Biskupca]]. | |
| − | === | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | + | Pierwsze informacje o wsi pojawiły się w 1320 r. i podały, że wieś graniczyła z miejscowości [[Wonna]]. Nieznana jest dokładna data lokacji ani etymologia nazwy miejscowości. Nazwa Szwarcenowo ustaliła się w XVII w. W początkowym okresie funkcjonowania miejscowość administracyjnie należała do [[Komturstwo dzierzgońskie| komturstwa dzierzgońskiego]]. W 1437 r. należała do [[Zakon Krzyżacki |Zakonu Krzyżackiego]] ([[Wójtostwo bratiańskie| wójtostwo bratiańskie]]), a w 1467 do Wilkanowskiego, który otrzymał ją w zamian za zrzeczenie się dóbr niborskich. W 1472 r. Kazimierz Jagielończyk podarował majątek [[Ludwik Mortęski |Ludwikowi Mortęskiemu]]. W 1557 r. Zygmunt August przekazał wieś [[Jan Działyński| Janowi Działyńskiemu]]. Wiadomo również, że w XIV w. erygowano tutaj parafię. Przed [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach| wojną]] istniał tutaj bank, wiatrak, piekarnia, kuźnia, zakład szewski, mleczarnia, świetlica i poczta. W 1885 r. było tutaj 90 domów, 165 [[Dym |dymów]]. We wsi mieszkały 832 osoby, w tym 689 katolików, 138 ewangelików i 5 Żydów. W tym czasie funkcjonowała szkoła z jedną klasą ewangelicką i dwiema katolickimi. Na terenie miejscowości działały dwa wiatraki i młyn. Od 1861 r. rozpoczęło działalność bractwo trzeźwości. W okresie [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światow na terenie wsi żołnierze Armii Czerwonej zabili 5 osób. Po wojnie w 1945 r. Szwarcenowo weszło w skład [[Powiat nowomiejski |powiatu nowomiejskiego]]. Z instytucji ostały się z w nim jedynie wiatrak i kuźnia do 1950 r., świetlica i mleczarnia do 1970 r. Nie zachowała się informacja o kształcie zabudowy wiejskiej. | |
| − | Pierwsze informacje o wsi | + | == Gospodarka == |
| − | + | W Szwarcenowie działa firma P.P.U.H. Ziemar oraz funkcjonują gospodarstwa [[Agroturystyka |agroturystyczne]]. | |
| − | W początkowym okresie funkcjonowania miejscowość administracyjnie | ||
| − | W 1885 r. było tutaj 90 domów, 165 dymów. We wsi mieszkały 832 osoby w tym 689 katolików, 138 ewangelików i 5 Żydów . | ||
| − | W tym czasie funkcjonowała szkoła z jedną klasą ewangelicką i dwiema katolickimi . Na terenie miejscowości działały dwa wiatraki i młyn. Od 1861 r. rozpoczęło działalność bractwo trzeźwości . | ||
| − | W okresie II wojny | ||
| − | |||
| − | |||
| − | W Szwarcenowie działa | ||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | ==Szkolnictwo== |
| + | *[[Szkoła Podstawowa w Szwarcenowie |szkoła podstawowa]] | ||
| + | ==Religia== | ||
| + | We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. św. Mikołaja Biskupa w Szwarcenowie |parafii rzymskokatolickiej]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | ==Zabytki== | ||
| + | *[[Kościół pw. św. Mikołaja Biskupa w Szwarcenowie |kościół]] z I połowy XVIII w. | ||
| + | *rzymskokatolicki cmentarz parafialny z II połowy XIX w. | ||
| + | *przykościelny cmentarz rzymskokatolicki z II połowy XIX w. | ||
| + | *cmentarz ewangelicki z II połowy XIX w. | ||
| + | *dwie drewniane chaty z I połowy XIX w. | ||
| + | *przedwojenna szkoła podstawowa | ||
| + | *zabudowa gospodarcza na tyłach plebani | ||
| − | + | ==Bibliografia== | |
| − | + | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XII, Warszawa 1892. <br/> | |
| − | + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.09.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.gminabiskupiec.pl/ Strona Gminy Biskupiec] [12.09.2013] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. XII, Warszawa | ||
| − | |||
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Powiat nowomiejski]] |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Biskupiec (gmina wiejska)]] |
| + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | ||
| + | [[Kategoria: 1301-1400]] | ||
Aktualna wersja na dzień 09:00, 9 maj 2016
| Szwarcenowo | |
| | |
![Cmentarz w Szwarcenowie. Źródło: www.gminabiskupiec.pl [12.09.2013]](/index.php/Plik:Cmentarz_w_Szwarcenowie.jpg) Cmentarz w Szwarcenowie. Źródło: www.gminabiskupiec.pl [12.09.2013]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Biskupiec |
| Sołectwo | Szwarcenowo |
| Liczba ludności (2010) | 654 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Tablice rejestracyjne | NNM |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Szwarcenowo | |
| Położenie na mapie Polski  Szwarcenowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Szwarcenowo (niem.Schwarzenau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Biskupiec . W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 654 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Irena Klinicka[1].
Kościół w Szwarcenowie. Źródło: www.gminabiskupiec.pl [12.09.2013]
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest przy jeziorze Trupel, w odległości ok. 6 km od Biskupca.
Dzieje miejscowości
Pierwsze informacje o wsi pojawiły się w 1320 r. i podały, że wieś graniczyła z miejscowości Wonna. Nieznana jest dokładna data lokacji ani etymologia nazwy miejscowości. Nazwa Szwarcenowo ustaliła się w XVII w. W początkowym okresie funkcjonowania miejscowość administracyjnie należała do komturstwa dzierzgońskiego. W 1437 r. należała do Zakonu Krzyżackiego ( wójtostwo bratiańskie), a w 1467 do Wilkanowskiego, który otrzymał ją w zamian za zrzeczenie się dóbr niborskich. W 1472 r. Kazimierz Jagielończyk podarował majątek Ludwikowi Mortęskiemu. W 1557 r. Zygmunt August przekazał wieś Janowi Działyńskiemu. Wiadomo również, że w XIV w. erygowano tutaj parafię. Przed wojną istniał tutaj bank, wiatrak, piekarnia, kuźnia, zakład szewski, mleczarnia, świetlica i poczta. W 1885 r. było tutaj 90 domów, 165 dymów. We wsi mieszkały 832 osoby, w tym 689 katolików, 138 ewangelików i 5 Żydów. W tym czasie funkcjonowała szkoła z jedną klasą ewangelicką i dwiema katolickimi. Na terenie miejscowości działały dwa wiatraki i młyn. Od 1861 r. rozpoczęło działalność bractwo trzeźwości. W okresie [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światow na terenie wsi żołnierze Armii Czerwonej zabili 5 osób. Po wojnie w 1945 r. Szwarcenowo weszło w skład powiatu nowomiejskiego. Z instytucji ostały się z w nim jedynie wiatrak i kuźnia do 1950 r., świetlica i mleczarnia do 1970 r. Nie zachowała się informacja o kształcie zabudowy wiejskiej.
Gospodarka
W Szwarcenowie działa firma P.P.U.H. Ziemar oraz funkcjonują gospodarstwa agroturystyczne.
Szkolnictwo
Religia
We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej.
Zabytki
- kościół z I połowy XVIII w.
- rzymskokatolicki cmentarz parafialny z II połowy XIX w.
- przykościelny cmentarz rzymskokatolicki z II połowy XIX w.
- cmentarz ewangelicki z II połowy XIX w.
- dwie drewniane chaty z I połowy XIX w.
- przedwojenna szkoła podstawowa
- zabudowa gospodarcza na tyłach plebani
Bibliografia
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XII, Warszawa 1892.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.09.2013]
Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]
