Bajtkowo: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Bajtkowo | |
| − | + | |herb wsi = | |
| − | + | |flaga wsi = | |
| − | + | |herb artykuł = | |
| − | + | |dopełniacz wsi = Bajtkowa | |
| − | + | |zdjęcie = Stacja kolejowa Bajtkowo.jpeg | |
| − | + | |opis zdjęcia = Stacja kolejowa Bajtkowo.<br>Fot. Zbigniew Czernik. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bajtkowo_-_stacja_Bajtkowo.jpg Commons Wikimedia] [02.07.2014] | |
| − | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |
| − | + | |województwo = warmińsko-mazurskie | |
| − | + | |powiat = ełcki | |
| − | + | |gmina = Ełk | |
| − | + | |miejscowość podstawowa = | |
| − | + | |sołectwo = | |
| − | + | |wysokość = | |
| − | + | |liczba ludności = 108 | |
| − | + | |rok = 2010 | |
| − | + | |strefa numeracyjna = (+48) 87 | |
| − | + | |kod pocztowy = 19-300 | |
| − | + | |tablice rejestracyjne =NEL | |
| − | + | |SIMC = | |
| − | + | |mapa wsi = | |
| − | + | |kod mapy = PL-WN | |
| − | + | |stopniN = 53 |minutN = 44 |sekundN = 30 | |
| − | + | |stopniE = 22 |minutE = 15 |sekundE = 36 | |
| − | + | |commons = | |
| − | + | |wikipodróże = | |
| − | + | |wikisłownik = | |
| − | + | |www = | |
}} | }} | ||
| − | + | ''' Bajtkowo''' (niem. ''Baitkowen'') – wieś sołecka położona w Polsce w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ełcki|powiecie ełckim]], w [[Ełk (gmina wiejska)|gminie Ełk]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]], wcześniej do [[Województwo białostockie|województwa białostockiego]]. | |
| + | Do 1954 roku miejscowość była siedzibą władz [[Bajtkowo (gmina wiejska)|gminy Bajtkowo]]. W 2010 roku wieś liczyła 108 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Mariusz Frączkowski]]<ref> [http://elk-ug.bip.eur.pl/public/?id=2554# Strona Urzędu Gminy Ełk] </ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | === | + | == Położenie == |
| − | + | Wieś leży nad [[Jezioro Bajtkowskie|Jeziorem Bajtkowskim]], w odległości 17 km od [[Ełk|Ełku]] i 20 km od [[Biała Piska|Białej Piskiej]]. | |
| − | Wieś | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| + | Nazwa wsi wywodzi się od słowa ''baite'', oznaczającego w języku staropruskim strażnicę. W pobliżu przebiegała ówczesna granica z Mazowszem. W okolicach wsi znajdują się ślady po dawnym grodzisku, nazywane [[Zamkowa Góra |Zamkową Górą]] (niem. ''Fichtenberg''). | ||
| − | + | Wieś została nadana [[Paweł Grabowski| Pawłowi Grabowskiemu]] przez wielkiego mistrza [[Jan von Tieffen|Jana von Tieffen]] za wierną służbę [[Zakon Krzyżacki|Zakonowi]]. Jak wskazują dokumenty z roku 1493 i 1497 Paweł Grabowski otrzymał 40 [[Włóka|włók]] ziemi, Jezioro Bajtkowskie oraz [[Jezioro Bajtkówko|Bajtkówko]]. Jego syn [[Jan Grabowski]] odsprzedał część odziedziczonych po ojcu dóbr [[Jan Dziwosławski|Janowi Dziwosławskiemu]]. Pozostałą część dóbr odziedziczył drugi syn Pawła, wojewoda mazowiecki [[Stanisław Ławski-Grabowski]]. W roku 1576 Bajtkowo odziedziczył [[Wojciech Popielski]]. W późniejszych latach wieś była własnością [[Jan Zwierzchowski|Jana Zwierzchowskiego]] oraz braci [[Bartosz Rogal|Bartosza]] i [[Maciej Rogal|Macieja Rogalów]]. W 1588 Bajtkowo należało już do nowego właściciela [[Jan Dwarszewski|Jana Dwarszewskiego]]. | |
| + | W wieku XVIII Bajtkowo było [[Wieś szlachecka|wsią szlachecką]] z 13 domami. Miejscową karczmę w roku 1719 prowadził [[Berg Salomonowitz]], który dzierżawił gospodę. W 1821 roku wieś zamieszkiwało 146 osób. [[Parafia ewangelicka w Bajtkowie]] powstała w 1895 roku. Z tego okresu pochodzi również neogotycki [[Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Bajtkowie|kościół]] ufundowany przez miejscowego dziedzica. | ||
| + | Z okresu [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]] pozostały we wsi dwa [[Cmentarz wojenny w Bajtkowie|cmentarze wojenne]]. Pierwszy z nich znajduje się w centrum Bajtkowa. Pochowano na nim 66 żołnierzy niemieckich. Drugi cmentarz położony jest przy kościele, naprzeciw głównego wejścia. W centralnej części cmentarza znajduje się pomnik ku czci poległych w czasie wojny mieszkańców Bajtkowa oraz zbiorowe groby żołnierzy niemieckich i rosyjskich. | ||
| − | + | Po objęciu władzy przez Adolfa Hitlera został ogłoszony dekret zmierzający do likwidacji polsko brzmiących nazw miejscowości. Właśnie w tym okresie doszło do zmiany nazwy wsi. 16 lipca 1938 roku Bajtkowo zostało przemianowane na ''Baitenberg''. Przed wybuchem [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] wieś zamieszkiwało 209 osób. Aktualnie wieś jest sołectwa. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | == Religia == | |
| + | Znajdujący się tu kościół rzymskokatolicki jest siedzibą [[Parafia pw. Matki Bożej Różańcowej w Bajtkowie |parafii pw. Matki Bożej Różańcowej]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zabytki == | |
| + | * neogotycki kościół z 1895 roku | ||
| + | * cmentarze wojenne | ||
| + | * dawne grodzisko zwane Zamkową Górą | ||
| + | ==Galeria zdjęć== | ||
| + | <gallery mode=packed widhts=300px heights=300px class="left"> | ||
| + | File:Bajtkowo. Cmentarz wojenny przy kościele.jpg|<center>Bajtkowo. Cmentarz wojenny przy kościele. Fot. Remes. Źródło: [http://www.rowery.olsztyn.pl/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [02.07.2014] | ||
| + | File:Kościół w Bajtkowie.jpg|<center>Kościół w Bajtkowie. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bajtkowo_-_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%2802%29.jpg Commons Wikimedia] [02.07.2014] | ||
| + | </gallery> | ||
| − | == | + | == Bibliografia == |
| − | + | Kessert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.<br/> | |
| + | Kawecki Jan, Roman Bolesław, ''Ełk. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1970.<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [22.07.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.rowery.olsztyn.pl/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [22.07.2013]<br/> | ||
| + | [http://cmentarzewojenne.wordpress.com/ Strona poświęcona cmentarzom i pomnikom wojennym w powiecie ełckim] [22.07.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.sztetl.org.pl/ Wirtualny Sztetl] [22.07.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.wikipedia.pl/ Wikipedia] [02.07.2014] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
Aktualna wersja na dzień 08:58, 12 maj 2016
| Bajtkowo | |
| | |
![Stacja kolejowa Bajtkowo.Fot. Zbigniew Czernik. Źródło: Commons Wikimedia [02.07.2014]](/index.php/Plik:Stacja_kolejowa_Bajtkowo.jpeg) Stacja kolejowa Bajtkowo.
Fot. Zbigniew Czernik. Źródło: Commons Wikimedia [02.07.2014] | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ełcki |
| Gmina | Ełk |
| Liczba ludności (2010) | 108 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 19-300 |
| Tablice rejestracyjne | NEL |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Bajtkowo | |
| Położenie na mapie Polski  Bajtkowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Bajtkowo (niem. Baitkowen) – wieś sołecka położona w Polsce w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ełckim, w gminie Ełk. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego, wcześniej do województwa białostockiego.
Do 1954 roku miejscowość była siedzibą władz gminy Bajtkowo. W 2010 roku wieś liczyła 108 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Mariusz Frączkowski[1].
Spis treści
Położenie
Wieś leży nad Jeziorem Bajtkowskim, w odległości 17 km od Ełku i 20 km od Białej Piskiej.
Dzieje miejscowości
Nazwa wsi wywodzi się od słowa baite, oznaczającego w języku staropruskim strażnicę. W pobliżu przebiegała ówczesna granica z Mazowszem. W okolicach wsi znajdują się ślady po dawnym grodzisku, nazywane Zamkową Górą (niem. Fichtenberg).
Wieś została nadana Pawłowi Grabowskiemu przez wielkiego mistrza Jana von Tieffen za wierną służbę Zakonowi. Jak wskazują dokumenty z roku 1493 i 1497 Paweł Grabowski otrzymał 40 włók ziemi, Jezioro Bajtkowskie oraz Bajtkówko. Jego syn Jan Grabowski odsprzedał część odziedziczonych po ojcu dóbr Janowi Dziwosławskiemu. Pozostałą część dóbr odziedziczył drugi syn Pawła, wojewoda mazowiecki Stanisław Ławski-Grabowski. W roku 1576 Bajtkowo odziedziczył Wojciech Popielski. W późniejszych latach wieś była własnością Jana Zwierzchowskiego oraz braci Bartosza i Macieja Rogalów. W 1588 Bajtkowo należało już do nowego właściciela Jana Dwarszewskiego. W wieku XVIII Bajtkowo było wsią szlachecką z 13 domami. Miejscową karczmę w roku 1719 prowadził Berg Salomonowitz, który dzierżawił gospodę. W 1821 roku wieś zamieszkiwało 146 osób. Parafia ewangelicka w Bajtkowie powstała w 1895 roku. Z tego okresu pochodzi również neogotycki kościół ufundowany przez miejscowego dziedzica. Z okresu I wojny światowej pozostały we wsi dwa cmentarze wojenne. Pierwszy z nich znajduje się w centrum Bajtkowa. Pochowano na nim 66 żołnierzy niemieckich. Drugi cmentarz położony jest przy kościele, naprzeciw głównego wejścia. W centralnej części cmentarza znajduje się pomnik ku czci poległych w czasie wojny mieszkańców Bajtkowa oraz zbiorowe groby żołnierzy niemieckich i rosyjskich.
Po objęciu władzy przez Adolfa Hitlera został ogłoszony dekret zmierzający do likwidacji polsko brzmiących nazw miejscowości. Właśnie w tym okresie doszło do zmiany nazwy wsi. 16 lipca 1938 roku Bajtkowo zostało przemianowane na Baitenberg. Przed wybuchem II wojny światowej wieś zamieszkiwało 209 osób. Aktualnie wieś jest sołectwa.
Religia
Znajdujący się tu kościół rzymskokatolicki jest siedzibą parafii pw. Matki Bożej Różańcowej.
Zabytki
- neogotycki kościół z 1895 roku
- cmentarze wojenne
- dawne grodzisko zwane Zamkową Górą
Galeria zdjęć
Bajtkowo. Cmentarz wojenny przy kościele. Fot. Remes. Źródło: Olsztyńska Strona Rowerowa [02.07.2014] 
Kościół w Bajtkowie. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: Commons Wikimedia [02.07.2014]
Bibliografia
Kessert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
Kawecki Jan, Roman Bolesław, Ełk. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1970.
Bank Danych Lokalnych GUS [22.07.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [22.07.2013]
Strona poświęcona cmentarzom i pomnikom wojennym w powiecie ełckim [22.07.2013]
Wirtualny Sztetl [22.07.2013]
Wikipedia [02.07.2014]
Przypisy
