Bajtkowo: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(→‎Bibliografia:)
 
(Nie pokazano 17 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
 
  
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
−
|nazwa                = Bajtkowo  
+
|nazwa                = Bajtkowo  
−
|herb wsi              =
+
|herb wsi              =
−
|flaga wsi            =
+
|flaga wsi            =
−
|herb artykuł          =
+
|herb artykuł          =
−
|dopełniacz wsi        = Pole-obowiązkowe 
+
|dopełniacz wsi        = Bajtkowa
−
|zdjęcie              = Stacja kolejowa Bajtkowo.jpeg  
+
|zdjęcie              = Stacja kolejowa Bajtkowo.jpeg  
−
|opis zdjęcia          = Stacja kolejowa Bajtkowo
+
|opis zdjęcia          = Stacja kolejowa Bajtkowo.<br>Fot. Zbigniew Czernik. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bajtkowo_-_stacja_Bajtkowo.jpg Commons Wikimedia] [02.07.2014]
−
|rodzaj miejscowości  =[[Kategoria: wieś sołecka]] wieś sołecka
+
|rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
−
|województwo          = warmińsko-mazurskie
+
|województwo          = warmińsko-mazurskie
−
|powiat                = [[Kategoria:powiat ełcki]] ełcki
+
|powiat                = ełcki
−
|gmina                = [[Kategoria:gmina Ełk]] Ełk  
+
|gmina                = Ełk  
−
|miejscowość podstawowa =
+
|miejscowość podstawowa =
−
|sołectwo              =
+
|sołectwo              =
−
|wysokość              =
+
|wysokość              =
−
|liczba ludności      = 108   
+
|liczba ludności      = 108   
−
|rok                  = 2009
+
|rok                  = 2010
−
|strefa numeracyjna    = (+48) 87
+
|strefa numeracyjna    = (+48) 87
−
|kod pocztowy          = 19-300
+
|kod pocztowy          = 19-300
−
|tablice rejestracyjne =NEL
+
|tablice rejestracyjne =NEL
−
|SIMC                  =
+
|SIMC                  =
−
|mapa wsi              =
+
|mapa wsi              =
−
|kod mapy              = PL-WN
+
|kod mapy              = PL-WN
−
|stopniN = 53 |minutN = 44 |sekundN = 30
+
|stopniN = 53 |minutN = 44 |sekundN = 30
−
|stopniE = 22 |minutE = 15 |sekundE = 36
+
|stopniE = 22 |minutE = 15 |sekundE = 36
−
|commons              =
+
|commons              =
−
|wikipodróże          =
+
|wikipodróże          =
−
|wikisłownik          =
+
|wikisłownik          =
−
|www                  =
+
|www                  =
 
}}
 
}}
−
<big>''' Bajtkowo''' (niem. ''Baitkowen'') – [[wieś sołecka]] położona w Polsce w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat ełcki|powiecie ełckim]], w [[gmina Ełk|gminie Ełk]].
+
''' Bajtkowo''' (niem. ''Baitkowen'') – wieś sołecka położona w Polsce w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ełcki|powiecie ełckim]], w [[Ełk (gmina wiejska)|gminie Ełk]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]], wcześniej do [[Województwo białostockie|województwa białostockiego]].
 +
Do 1954 roku miejscowość była siedzibą władz [[Bajtkowo (gmina wiejska)|gminy Bajtkowo]]. W 2010 roku wieś liczyła 108 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Mariusz Frączkowski]]<ref> [http://elk-ug.bip.eur.pl/public/?id=2554# Strona Urzędu Gminy Ełk] </ref>.
 +
<br/><br/>
  
−
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do [[województwo suwalskie|województwa suwalskiego]], wcześniej do [[województwo białostockie|województwa białostockiego]].
+
 
−
Do 1954 roku miejscowość była siedzibą władz [[gmina Bajtkowo|gminy Bajtkowo]].
+
== Położenie ==
−
[[File:Bajtkowo. Cmentarz wojenny przy kościele.jpg|thumb|300px|Bajtkowo. Cmentarz wojenny przy kościele]]
+
Wieś leży nad [[Jezioro Bajtkowskie|Jeziorem Bajtkowskim]], w odległości 17 km od [[Ełk|Ełku]] i 20 km od [[Biała Piska|Białej Piskiej]].
 
<br/>
 
<br/>
  
−
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
== Dzieje miejscowości ==
 +
Nazwa wsi wywodzi się od słowa ''baite'', oznaczającego w języku staropruskim strażnicę. W pobliżu przebiegała ówczesna granica z Mazowszem. W okolicach wsi znajdują się ślady po dawnym grodzisku, nazywane [[Zamkowa Góra |Zamkową Górą]] (niem. ''Fichtenberg'').
  
−
Wieś położona nad [[Jezioro Bajtkowskie|Jeziorem Bajtkowskim]]. Miejscowość znajduje się w odległości 17 km od [[Ełk|Ełku]] i 20 km od [[Biała Piska|Białej Piskiej]].
+
Wieś została nadana [[Paweł Grabowski| Pawłowi Grabowskiemu]] przez wielkiego mistrza [[Jan von Tieffen|Jana von Tieffen]] za wierną służbę [[Zakon Krzyżacki|Zakonowi]]. Jak wskazują dokumenty z roku 1493 i 1497 Paweł Grabowski otrzymał 40 [[Włóka|włók]] ziemi, Jezioro Bajtkowskie oraz [[Jezioro Bajtkówko|Bajtkówko]]. Jego syn [[Jan Grabowski]] odsprzedał część odziedziczonych po ojcu dóbr [[Jan Dziwosławski|Janowi Dziwosławskiemu]]. Pozostałą część dóbr odziedziczył drugi syn Pawła, wojewoda mazowiecki [[Stanisław Ławski-Grabowski]]. W roku 1576 Bajtkowo odziedziczył [[Wojciech Popielski]]. W późniejszych latach wieś była własnością [[Jan Zwierzchowski|Jana Zwierzchowskiego]] oraz braci [[Bartosz Rogal|Bartosza]] i [[Maciej Rogal|Macieja Rogalów]]. W 1588 Bajtkowo należało już do nowego właściciela [[Jan Dwarszewski|Jana Dwarszewskiego]].
−
<br/>
+
W wieku XVIII Bajtkowo było [[Wieś szlachecka|wsią szlachecką]] z 13 domami. Miejscową karczmę w roku 1719 prowadził [[Berg Salomonowitz]], który dzierżawił gospodę. W 1821 roku wieś zamieszkiwało 146 osób. [[Parafia ewangelicka w Bajtkowie]] powstała w 1895 roku. Z tego okresu pochodzi również neogotycki [[Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Bajtkowie|kościół]] ufundowany przez miejscowego dziedzica.
−
=== Dzieje miejscowości ===
+
Z okresu [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]] pozostały we wsi dwa [[Cmentarz wojenny w Bajtkowie|cmentarze wojenne]]. Pierwszy z nich znajduje się w centrum Bajtkowa. Pochowano na nim 66 żołnierzy niemieckich. Drugi cmentarz położony jest przy kościele, naprzeciw głównego wejścia. W centralnej części cmentarza znajduje się pomnik ku czci poległych w czasie wojny mieszkańców Bajtkowa oraz zbiorowe groby żołnierzy niemieckich i rosyjskich.
  
−
Nazwa wsi wywodzi się od słowa ''baite'', oznaczającego w języku staropruskim strażnicę . Dawniej w pobliżu przebiegała ówczesna granica z  Mazowszem. W okolicach wsi znajdują się ślady po dawnym grodzisku, nazywane [[Zamkowa Góra |Zamkową Górą]] (niem. Fichtenberg).
+
Po objęciu władzy przez Adolfa Hitlera został ogłoszony dekret zmierzający do likwidacji polsko brzmiących nazw miejscowości. Właśnie w tym okresie doszło do zmiany nazwy wsi. 16 lipca 1938 roku Bajtkowo zostało przemianowane na ''Baitenberg''. Przed wybuchem [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] wieś zamieszkiwało 209 osób. Aktualnie wieś jest sołectwa.  
  
−
[[File:Kościół w Bajtkowie.jpg|thumb|left|300px|Kościół w Bajtkowie]]
+
== Religia ==
−
Wieś została nadana Pawłowi Grabowskiemu przez wielkiego mistrza [[Jan von Tieffen|Jana von Tieffen]], za wierną służbę [[Zakon Krzyżacki|Zakonowi]]. Jak wskazują dokumenty z lat 1493 i 1497 Paweł Grabowski otrzymał 40 włók ziemi, Jezioro Bajtkowskie oraz [[Jezioro Bajtkówko|Bajtkówko]]. Jego syn Jan Grabowski, odsprzedał część odziedziczonych po ojcu dóbr Janowi Dziwosławskiemu. Pozostałą część dóbr odziedziczył drugi syn Pawła, wojewoda mazowiecki [[Stanisław Ławski-Grabowski]]. W roku 1576  Bajtkowo odziedziczył Wojciech Popielski. W późniejszych latach wieś była własnością Jana Zwierzchowskiego oraz braci Bartosza i Macieja Rogalów. W 1588 Bajtkowo należało już do nowego właściciela Jana Dwarszewskiego.
+
Znajdujący się tu kościół rzymskokatolicki jest siedzibą [[Parafia pw. Matki Bożej Różańcowej w Bajtkowie |parafii pw. Matki Bożej Różańcowej]].
−
W wieku XVIII Bajtkowo było wsią szlachecką z 13 domami. Miejscową karczmę w roku 1719 prowadził Berg Salomonowitz, który dzierżawił gospodę . W 1821 roku wieś zamieszkiwało 146 osób. [[Parafia ewangelicka w Bajtkowie]] powstała w 1895 roku . Z tego roku pochodzi również neogotycki [[kościół w Bajtkowie|kościół]] ufundowany przez miejscowego dziedzica.  
 
−
[[File:Bajtkowo. Cmentarz wojenny w centrum wsi.jpg|thumb|300px|Bajtkowo. Cmentarz wojenny w centrum wsi]]
 
−
Z okresu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] pozostały we wsi dwa [[cmentarz wojenny|cmentarze wojenne]]. Pierwszy z nich znajduje się w centrum Bajtkowa. Pochowano na nim 66 żołnierzy niemieckich. Drugi cmentarz położony jest przy kościele, naprzeciw głównego wejścia. W centralnej części cmentarza znajduje się pomnik ku czci poległych w czasie wojny mieszkańców Bajtkowa oraz zbiorowe groby żołnierzy niemieckich i rosyjskich.
 
−
 
 
−
Po objęciu władzy przez Adolfa Hitlera został ogłoszony dekret zmierzający do likwidacji polsko brzmiących nazw miejscowości. Właśnie w tym okresie doszło do zmiany nazwy wsi. 16 lipca 1938 roku Bajtkowo został przemianowane na Baitenberg. Przed wybuchem [[II wojna światowa|II wojny światowej]] wieś zamieszkiwało 209 osób. Aktualnie wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Janusz Jarząbek]]<ref> Źródło: http://elk-ug.bip.eur.pl/public/?id=2554# [data dostępu: 28.08.2013]</ref>.
 
 
<br/>
 
<br/>
  
−
[[File:Bajtkowo. Pomnik poległych.jpg|thumb|300px|Bajtkowo. Pomnik poległych]]
+
== Zabytki ==
 +
* neogotycki kościół z 1895 roku
 +
* cmentarze wojenne
 +
* dawne grodzisko zwane Zamkową Górą
 +
==Galeria zdjęć==
 +
<gallery mode=packed widhts=300px heights=300px class="left">
 +
File:Bajtkowo. Cmentarz wojenny przy kościele.jpg|<center>Bajtkowo. Cmentarz wojenny przy kościele. Fot. Remes. Źródło: [http://www.rowery.olsztyn.pl/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [02.07.2014]
 +
File:Kościół w Bajtkowie.jpg|<center>Kościół w Bajtkowie. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bajtkowo_-_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%2802%29.jpg Commons Wikimedia] [02.07.2014]
 +
</gallery>
  
−
=== Zabytki ===
+
== Bibliografia ==
−
<br/>
+
Kessert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.<br/>
−
* Neogotycki kościół z 1895 roku
+
Kawecki Jan, Roman Bolesław, ''Ełk. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1970.<br/>
−
* Cmentarze wojenne z okresu [[I wojna światowa|I wojny światowej]], na których pochowano łącznie 103 żołnierzy niemieckich i 23 żołnierzy rosyjskich. Na cmentarzu wojennym, zlokalizowanym przy obecnym kościele katolickim znajduje się pomnik poświęcony mieszkańcom parafii poległym w latach 1914-1918.
+
[http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [22.07.2013]<br/>
−
* Dawne grodzisko, zwane Zamkową Górą
+
[http://www.rowery.olsztyn.pl/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [22.07.2013]<br/>
 +
[http://cmentarzewojenne.wordpress.com/ Strona poświęcona cmentarzom i pomnikom wojennym w powiecie ełckim]  [22.07.2013]<br/>
 +
[http://www.sztetl.org.pl/ Wirtualny Sztetl] [22.07.2013]<br/>
 +
[http://www.wikipedia.pl/ Wikipedia] [02.07.2014]
  
−
=== Bibliografia ===
 
−
#Andreas Kessert, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
 
−
#Jan Kawecki, Bolesław Roman, ''Ełk. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1970.
 
−
#Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=5469&p_token=0.3590154920088099 [data dostępu: 22.07. 2013]
 
−
#Olsztyńska Strona Rowerowa:http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/bajtkowo [data dostępu: 22.07. 2013]
 
−
#Strona poświęcona cmentarzom i pomnikom wojennym w powiecie ełckim: http://cmentarzewojenne.wordpress.com/2013/04/18/bajtkowo-niemiecki-cmentarz-wojenny-polozony-w-centrum-wsi/ [data dostępu: 22.07. 2013]
 
−
#Wirtualny Sztetl: http://www.sztetl.org.pl/pl/article/bajtkowo/5,historia/ [data dostępu: 22.07. 2013]
 
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
Linia 75: Linia 76:
 
<br/>
 
<br/>
  
−
== Zobacz też ==
+
[[Kategoria: Powiat ełcki]]
−
[[Użytkownik:Emzet|Emzet]] ([[Dyskusja użytkownika:Emzet|dyskusja]]) 16:22, 25 paź 2013 (CEST)
+
[[Kategoria: Ełk (gmina wiejska)]]
−
[[Użytkownik:Emzet|Emzet]] ([[Dyskusja użytkownika:Emzet|dyskusja]]) 14:38, 19 wrz 2013 (CEST)
+
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
−
[[Użytkownik:Emzet|Emzet]] ([[Dyskusja użytkownika:Emzet|dyskusja]]) 14:16, 16 wrz 2013 (CEST)
+
[[Kategoria: 1401-1500]]
−
[[Użytkownik:Emzet|Emzet]] ([[Dyskusja użytkownika:Emzet|dyskusja]]) 14:05, 16 wrz 2013 (CEST)
 
−
[[Kategoria: Miejscowość]]
 
−
[[Użytkownik:Emzet|Emzet]] ([[Dyskusja użytkownika:Emzet|dyskusja]]) 15:09, 5 wrz 2013 (CEST)
 

Aktualna wersja na dzień 08:58, 12 maj 2016

Bajtkowo
Stacja kolejowa Bajtkowo.Fot. Zbigniew Czernik. Źródło: Commons Wikimedia [02.07.2014]
Stacja kolejowa Bajtkowo.
Fot. Zbigniew Czernik. Źródło: Commons Wikimedia [02.07.2014]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat ełcki
Gmina Ełk
Liczba ludności (2010) 108
Strefa numeracyjna (+48) 87
Kod pocztowy 19-300
Tablice rejestracyjne NEL
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Bajtkowo
Bajtkowo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Bajtkowo
Bajtkowo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Bajtkowo (niem. Baitkowen) – wieś sołecka położona w Polsce w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ełckim, w gminie Ełk. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego, wcześniej do województwa białostockiego. Do 1954 roku miejscowość była siedzibą władz gminy Bajtkowo. W 2010 roku wieś liczyła 108 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Mariusz Frączkowski[1].


Położenie

Wieś leży nad Jeziorem Bajtkowskim, w odległości 17 km od Ełku i 20 km od Białej Piskiej.

Dzieje miejscowości

Nazwa wsi wywodzi się od słowa baite, oznaczającego w języku staropruskim strażnicę. W pobliżu przebiegała ówczesna granica z Mazowszem. W okolicach wsi znajdują się ślady po dawnym grodzisku, nazywane Zamkową Górą (niem. Fichtenberg).

Wieś została nadana Pawłowi Grabowskiemu przez wielkiego mistrza Jana von Tieffen za wierną służbę Zakonowi. Jak wskazują dokumenty z roku 1493 i 1497 Paweł Grabowski otrzymał 40 włók ziemi, Jezioro Bajtkowskie oraz Bajtkówko. Jego syn Jan Grabowski odsprzedał część odziedziczonych po ojcu dóbr Janowi Dziwosławskiemu. Pozostałą część dóbr odziedziczył drugi syn Pawła, wojewoda mazowiecki Stanisław Ławski-Grabowski. W roku 1576 Bajtkowo odziedziczył Wojciech Popielski. W późniejszych latach wieś była własnością Jana Zwierzchowskiego oraz braci Bartosza i Macieja Rogalów. W 1588 Bajtkowo należało już do nowego właściciela Jana Dwarszewskiego. W wieku XVIII Bajtkowo było wsią szlachecką z 13 domami. Miejscową karczmę w roku 1719 prowadził Berg Salomonowitz, który dzierżawił gospodę. W 1821 roku wieś zamieszkiwało 146 osób. Parafia ewangelicka w Bajtkowie powstała w 1895 roku. Z tego okresu pochodzi również neogotycki kościół ufundowany przez miejscowego dziedzica. Z okresu I wojny światowej pozostały we wsi dwa cmentarze wojenne. Pierwszy z nich znajduje się w centrum Bajtkowa. Pochowano na nim 66 żołnierzy niemieckich. Drugi cmentarz położony jest przy kościele, naprzeciw głównego wejścia. W centralnej części cmentarza znajduje się pomnik ku czci poległych w czasie wojny mieszkańców Bajtkowa oraz zbiorowe groby żołnierzy niemieckich i rosyjskich.

Po objęciu władzy przez Adolfa Hitlera został ogłoszony dekret zmierzający do likwidacji polsko brzmiących nazw miejscowości. Właśnie w tym okresie doszło do zmiany nazwy wsi. 16 lipca 1938 roku Bajtkowo zostało przemianowane na Baitenberg. Przed wybuchem II wojny światowej wieś zamieszkiwało 209 osób. Aktualnie wieś jest sołectwa.

Religia

Znajdujący się tu kościół rzymskokatolicki jest siedzibą parafii pw. Matki Bożej Różańcowej.

Zabytki

  • neogotycki kościół z 1895 roku
  • cmentarze wojenne
  • dawne grodzisko zwane Zamkową Górą

Galeria zdjęć

Bibliografia

Kessert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
Kawecki Jan, Roman Bolesław, Ełk. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1970.
Bank Danych Lokalnych GUS [22.07.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [22.07.2013]
Strona poświęcona cmentarzom i pomnikom wojennym w powiecie ełckim [22.07.2013]
Wirtualny Sztetl [22.07.2013]
Wikipedia [02.07.2014]

Przypisy

  1. ↑ Strona Urzędu Gminy Ełk



Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Bajtkowo&oldid=154568”