Giże (gmina Olecko): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zabytki) |
|||
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Giże | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Giż |
|zdjęcie = Giże. Zespół dworski.jpg | |zdjęcie = Giże. Zespół dworski.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Giże. Zespół dworski | + | |opis zdjęcia = Giże. Zespół dworski.<br>Źródło: [http://egoturystyka.pl/portal.php?aid=13144334574e58a9b1b1c19 www.egoturystyka.pl] [08.07.2014] |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = olecki | |powiat = olecki | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Giże ''' (niem. ''Giesen'') – | + | ''' Giże ''' (niem. ''Giesen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olecki|powiecie oleckim]], w [[Olecko (gmina miejsko-wiejska)|gminie Olecko]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład [[Powiat olecko-gołdapski|powiatu olecko–gołdapskiego]]. Miejscowość w 2010 roku liczyła 214 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Anna Karolina Stankiewicz]]<ref>[http://www.umolecko.bip.doc.pl/ Strona Urzędu Gminy Olecka] </ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | Miejscowość w 2010 roku liczyła 214 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[ | ||
| − | |||
| − | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w | + | Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na [[Pojezierze Ełckie|Pojezierzu Ełckim]], na północ od jezior: [[Jezioro Dworackie|Dworackiego]], [[Jezioro Dudeckie|Dudeckiego]] i [[Jezioro Zajdy|Zajdy]], 11 km na południowy zachód od [[Olecko|Olecka]], przy szosie do [[Świętajno (powiat olecki)|Świętajna]]. W pobliżu wsi przepływa strumień [[ Strumień Ostrówka |Ostrówka]], dopływ Jeziora Dudeckiego. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W 1553 roku starosta [[Krzysztof Glaubitz]] sprzedał braciom, niejakim Wojtkowi i Stanisławowi z [[Giże|Giż]] w [[Powiat ełcki|powiecie ełckim]], cztery łany sołeckie za 180 grzywien. W zamian bracia zobowiązali się do założenia [[Wieś czynszowa |wsi czynszowej]] na 40 łanach na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. Osiedleńcy mieli korzystać z 10 lat [[Wolnizna|wolnizny]]. Giże należały do [[Parafia ewangelicka w Olecku|parafii ewangelickiej]] w Olecku. |
| − | Szkoła we wsi powstała w pierwszej połowie XVIII wieku (około | + | Szkoła we wsi powstała w pierwszej połowie XVIII wieku (około 1737–1740). W 1935 roku zatrudnionych w niej było dwóch nauczycieli, a w ośmiu klasach uczęszczało tu 71 dzieci. Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] szkołę uruchomiono ponownie w sierpniu 1945 roku jako jedną z pierwszych wiejskich szkół w powiecie oleckim. |
| − | W latach powojennych na bazie folwarku utworzono we wsi [[Państwowe Gospodarstwo Rolne | + | W latach powojennych na bazie folwarku utworzono we wsi [[Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. |
| + | Liczba mieszkańców w poszczególnych latach: | ||
| − | + | *1857 r. – 555 osób | |
| − | + | *1933 r. – 587 osób | |
| − | + | *1939 r. – 524 osoby | |
| − | |||
| − | 1939 | ||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *zespół folwarczny z przełomu XIX i XX wieku: [[Dwór w Giżach|dwór]], magazyn, kuźnia (obecnie nieużytkowana) i stajnia–chlewnia (obecnie budynek inwentarski) |
| − | * | + | *przykłady budownictwa murowanego z drugiej połowy XIX wieku (nr 18) i z początku XX wieku (domy nr 14, 16, 17) |
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki z XIX wieku, przy skrzyżowaniu |
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki z XIX wieku, w południowej części wsi |
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki z XIX wieku, na zachód od wsi |
| − | * | + | *most drogowy nad linią wąskotorową Olecko - Świętajno z 1911 roku, żelbetowy |
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Olecko. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.<br/> | |
| − | + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | |
| − | + | [http://umolecko.bip.doc.pl/ Strona Urzędu Miasta Olecko] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/ Bank danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/ Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | Gminna ewidencja zabytków gminy Świętajno, udostępniona E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie. [30.12.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.egoturystyka.pl/ Wirtualny Przewodnik po Krainie EGO] [08.07.2014] | |
| − | <br/> | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| Linia 80: | Linia 72: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olecki]] | |
| − | + | [[Kategoria: Olecko (gmina miejsko-wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1501-1600]] | |
| − | [[Kategoria: | ||
Aktualna wersja na dzień 08:46, 8 cze 2016
| Giże | |
| | |
![Giże. Zespół dworski.Źródło: www.egoturystyka.pl [08.07.2014]](/index.php/Plik:Gi%C5%BCe._Zesp%C3%B3%C5%82_dworski.jpg) Giże. Zespół dworski.
Źródło: www.egoturystyka.pl [08.07.2014] | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olecki |
| Gmina | Olecko |
| Liczba ludności (2010) | 214 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Giże | |
| Położenie na mapie Polski  Giże | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Giże (niem. Giesen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Olecko. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko–gołdapskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 214 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Anna Karolina Stankiewicz[1].
Położenie
Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Pojezierzu Ełckim, na północ od jezior: Dworackiego, Dudeckiego i Zajdy, 11 km na południowy zachód od Olecka, przy szosie do Świętajna. W pobliżu wsi przepływa strumień Ostrówka, dopływ Jeziora Dudeckiego.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1553 roku starosta Krzysztof Glaubitz sprzedał braciom, niejakim Wojtkowi i Stanisławowi z Giż w powiecie ełckim, cztery łany sołeckie za 180 grzywien. W zamian bracia zobowiązali się do założenia wsi czynszowej na 40 łanach na prawie chełmińskim. Osiedleńcy mieli korzystać z 10 lat wolnizny. Giże należały do parafii ewangelickiej w Olecku.
Szkoła we wsi powstała w pierwszej połowie XVIII wieku (około 1737–1740). W 1935 roku zatrudnionych w niej było dwóch nauczycieli, a w ośmiu klasach uczęszczało tu 71 dzieci. Po II wojnie światowej szkołę uruchomiono ponownie w sierpniu 1945 roku jako jedną z pierwszych wiejskich szkół w powiecie oleckim.
W latach powojennych na bazie folwarku utworzono we wsi Państwowe Gospodarstwo Rolne.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1857 r. – 555 osób
- 1933 r. – 587 osób
- 1939 r. – 524 osoby
Zabytki
- zespół folwarczny z przełomu XIX i XX wieku: dwór, magazyn, kuźnia (obecnie nieużytkowana) i stajnia–chlewnia (obecnie budynek inwentarski)
- przykłady budownictwa murowanego z drugiej połowy XIX wieku (nr 18) i z początku XX wieku (domy nr 14, 16, 17)
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku, przy skrzyżowaniu
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku, w południowej części wsi
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku, na zachód od wsi
- most drogowy nad linią wąskotorową Olecko - Świętajno z 1911 roku, żelbetowy
Bibliografia
Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Strona Urzędu Miasta Olecko [12.11.2013]
Bank danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
Gminna ewidencja zabytków gminy Świętajno, udostępniona E-ncyklopedii przez Urząd Gminy w Świętajnie. [30.12.2013]
Wirtualny Przewodnik po Krainie EGO [08.07.2014]
Przypisy
