Stara Rudówka: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
m (Jarekc przeniósł stronę Stara rudówka na Stara Rudówka, bez pozostawienia przekierowania pod starym tytułem)
 
(Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Stara Rudówka  
 
  |nazwa                = Stara Rudówka  
Linia 7: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Starej Rudówki   
 
  |dopełniacz wsi        = Starej Rudówki   
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe    
+
  |zdjęcie              =   
 
  |opis zdjęcia          =     
 
  |opis zdjęcia          =     
  |rodzaj miejscowości  =
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
  |województwo          = Warmińsko-Mazurskie
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
  |powiat                = Giżycki
+
  |powiat                = giżycki
 
  |gmina                = Ryn  
 
  |gmina                = Ryn  
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      =
+
  |liczba ludności      = 184
  |rok                  =
+
  |rok                  = 2010
  |strefa numeracyjna    =
+
  |strefa numeracyjna    = (+48) 87
  |kod pocztowy          =
+
  |kod pocztowy          =  
  |tablice rejestracyjne =
+
  |tablice rejestracyjne = NGI
 
  |SIMC                  =
 
  |SIMC                  =
 
  |mapa wsi              =
 
  |mapa wsi              =
Linia 30: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>'''Stara Rudówka''' (niem. ''Alt Rudowken'', w latach 1938-1945 miejscowość nosiła nazwę ''Hammerbruch'') – wieś położona w województwie warmińsko – mazurskim, w powiecie giżyckim w gminie Ryn. W 1654 roku wieś nosiła nazwę Rudoffken.   
+
'''Stara Rudówka''' (niem. ''Alt Rudowken'', w latach 1938–1945 miejscowość nosiła nazwę ''Hammerbruch'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]] w [[Ryn (gmina miejsko-wiejska)|gminie Ryn]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 184 mieszkańców. W 1654 roku wieś nosiła nazwę ''Rudoffken''. Obecnie sołtysem wsi jest [[Jerzy Dukiel]]<ref>http://www.miastoryn.pl/pl/page/so%C5%82ectwa</ref>.   
 
+
<br/><br/>
<br/>
 
 
 
=== Charakterystyka fizjograficzna: ===
 
Krajobraz powiatu giżyckiego powstał w wyniku obecności na tym obszarze lądolodu, który w plejstocenie napływał na te tereny z okolic Skandynawii. Z dłuższym postojem czoła lodowca związane są wzgórza moreny czołowej. Należą do nich wzniesienia w formie wałów równoległych do czoła lodowca. Zbudowane są z wytopionego materiału niesionego na powierzchni oraz wewnątrz lodowca. Materiał ten to piasek, żwir, glina. W obszarach czołowo – morenowych można spotkać długie, wąskie wały o stromych zboczach. Składają się z licznych warstw różnorodnego materiału. Są to ozy, które są osadami potoków polodowcowych. Inną formą, jaka wytworzyła się przez wody lodowca są kemy. Tworzyły się one często na przedpolu lodowca.
 
  
 +
==Położenie==
 +
Miejscowość położona jest niedaleko jezior: [[Jezioro Szymon |Szymon]], [[Jezioro Szymoneckie |Szymoneckiego]], [[Jezioro Boczne| Bocznego]], między drogą wojewódzką nr 643 i drogą krajową nr 59, w odległości ok. 7 km od [[Ryn| Rynu]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Dzieje miejscowości: ===
+
== Dzieje miejscowości ==
11 października 1550 roku Andrzej i Paweł Ziperken dostali 6 włók sołeckich oraz prawo założenia wsi czynszowej na 60 włókach. Prowadzono wytop rudy darniowej. Szkoła powszechna, prowadzona przez kościół luterański, z jednym nauczycielem powstała około 1720 – 1740 roku. W tym czasie była jeszcze we wsi szkoła ariańska, założona pod koniec XVII wieku. W obu szkołach nauczano w języku polskim. Szkoła braci polskich, reprezentująca wyższy poziom nauczania – łacina, greka, matematyka, logika i teologia, przeznaczona była dla nauczania uczniów ze szkół elementarnych, funkcjonujących w majątkach ziemskich. W szkołach elementarnych uczono czytania oraz pisania z wykorzystaniem katechizmu wydrukowanego w Rakowie. Stara Rudówka ma charakter ulicówki, otoczonej przysiółkami.
+
11 października 1550 roku [[Andrzej Ziperke|Andrzej]] i [[Paweł Ziperken]] dostali 6 [[Włók |włók]] sołeckich oraz prawo założenia [[Wieś czynszowa| wsi czynszowej]] na 60 włókach. Prowadzono wytop rudy darniowej. Szkoła powszechna, prowadzona przez kościół luterański, z jednym nauczycielem powstała około 1720–1740 roku. W tym czasie była jeszcze we wsi szkoła ariańska, założona pod koniec XVII wieku. W obu szkołach nauczano w języku polskim. Szkoła braci polskich, reprezentująca wyższy poziom nauczania – łacina, greka, matematyka, logika i teologia przeznaczona była dla nauczania uczniów ze szkół elementarnych, funkcjonujących w majątkach ziemskich. W szkołach elementarnych uczono czytania oraz pisania z wykorzystaniem katechizmu wydrukowanego w Rakowie. Stara Rudówka ma charakter ulicówki, otoczonej przysiółkami.
 
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
+
== Ludzie związani z miejscowością ==
Zbigniew Morsztyn – jeden z najwybitniejszych poetów polskich XVII wieku. Napisał tu wiele wierszy. Zmarł w Królewcu, ale pochowany został w Rudówce.
+
*[[Zbigniew Morsztyn]] – jeden z najwybitniejszych poetów polskich XVII wieku. Napisał tu wiele wierszy. Zmarł w Królewcu, ale pochowany został w Rudówce.
 
 
 
 
  
 +
== Zabytki ==
 +
W Rudówce są cztery nieczynne cmentarze. Na dwóch z nich zachowały się nagrobki.
 
<br/>
 
<br/>
  
 
+
== Bibliografia ==
=== Zabytki: ===
+
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, ''Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze'', Olsztyn 1969.<br/>
W Rudówce są cztery nieczynne cmentarze. Na dwóch z nich zachowały się nagrobki. Na pierwszym cmentarzu, znajdującym się od strony Rynu, ostatni pochówek miał miejsce w 1965 roku.
+
Panfil Jan, ''Pojezierze Mazurskie'', Warszawa 1968.<br/>
 
+
''Rudówka'', [w:] ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1888.<br/>
<br/>
 
 
 
=== Gospodarka: ===
 
Od 22 października 1663 roku dzierżawcą wsi Rudówka został poeta i arianin Zbigniew Morsztyn. W  wyludnionej wsi, spowodowanej najazdem Tatarów, które wspierały wojska hetmana Gosiewskiego w 1657 roku, Morsztyn wybudował dwór, młyn i karczmę.
 
 
 
<br/>
 
 
 
=== Kultura: ===
 
 
 
 
 
<br/>
 
 
 
 
 
=== Bibliografia: ===
 
 
 
''Rudówka'', w: ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1888.<br/>
 
 
Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, ''Giżycko, z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1996.<br/>
 
Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, ''Giżycko, z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1996.<br/>
<br/>
+
[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]
  
== Zobacz też ==
+
{{Przypisy}}
 +
<references/>
  
  
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: Powiat giżycki]]
[[Użytkownik:Boss|Boss]] ([[Dyskusja użytkownika:Boss|dyskusja]]) 21:28, 20 wrz 2013 (CEST)
+
[[Kategoria: Ryn (gmina miejsko-wiejska)]]
 +
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 +
[[Kategoria: 1501-1600]]

Aktualna wersja na dzień 07:54, 7 lip 2016

Stara Rudówka

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat giżycki
Gmina Ryn
Liczba ludności (2010) 184
Strefa numeracyjna (+48) 87
Tablice rejestracyjne NGI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Stara Rudówka
Stara Rudówka
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Stara Rudówka
Stara Rudówka
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Stara Rudówka (niem. Alt Rudowken, w latach 1938–1945 miejscowość nosiła nazwę Hammerbruch) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie giżyckim w gminie Ryn. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 184 mieszkańców. W 1654 roku wieś nosiła nazwę Rudoffken. Obecnie sołtysem wsi jest Jerzy Dukiel[1].

Położenie

Miejscowość położona jest niedaleko jezior: Szymon, Szymoneckiego, Bocznego, między drogą wojewódzką nr 643 i drogą krajową nr 59, w odległości ok. 7 km od Rynu.

Dzieje miejscowości

11 października 1550 roku Andrzej i Paweł Ziperken dostali 6 włók sołeckich oraz prawo założenia wsi czynszowej na 60 włókach. Prowadzono wytop rudy darniowej. Szkoła powszechna, prowadzona przez kościół luterański, z jednym nauczycielem powstała około 1720–1740 roku. W tym czasie była jeszcze we wsi szkoła ariańska, założona pod koniec XVII wieku. W obu szkołach nauczano w języku polskim. Szkoła braci polskich, reprezentująca wyższy poziom nauczania – łacina, greka, matematyka, logika i teologia – przeznaczona była dla nauczania uczniów ze szkół elementarnych, funkcjonujących w majątkach ziemskich. W szkołach elementarnych uczono czytania oraz pisania z wykorzystaniem katechizmu wydrukowanego w Rakowie. Stara Rudówka ma charakter ulicówki, otoczonej przysiółkami.

Ludzie związani z miejscowością

  • Zbigniew Morsztyn – jeden z najwybitniejszych poetów polskich XVII wieku. Napisał tu wiele wierszy. Zmarł w Królewcu, ale pochowany został w Rudówce.

Zabytki

W Rudówce są cztery nieczynne cmentarze. Na dwóch z nich zachowały się nagrobki.

Bibliografia

Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Rudówka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 9, red. B. Chlebowski, Warszawa 1888.
Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, Giżycko, z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1996.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]

Przypisy