Wejdyki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Pole-obowiązkowe | |dopełniacz wsi = Pole-obowiązkowe | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 134 (łącznie Wejdyki i | + | |liczba ludności = 134 (łącznie Wejdyki i Ruminek) |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Wejdyki ''' (niem. ''Weydicken'', od 1938 r. ''Weidicken'') – | + | ''' Wejdyki ''' (niem. ''Weydicken'', od 1938 r. ''Weidicken'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat giżycki|powiecie giżyckim]], w [[Ryn (gmina miejsko-wiejska)|gminie Ryn]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. |
| − | + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 134 mieszkańców (łącznie z osadą [[Ruminek]]). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Ryszard Choroszewski]]<ref>http://www.miastoryn.pl/pl/page/so%C5%82ectwa</ref>. | |
| − | Miejscowość w 2010 roku liczyła 134 mieszkańców (łącznie z osadą [[Ruminek]]). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[ | + | <br/><br/> |
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], na zachodnim brzegu [[Jezioro Ryńskie|Jeziora Ryńskiego]], 28 km na południowy zachód od [[Giżycko|Giżycka]] i 6 km na południowy zachód od [[Ryn|Rynu]], w pobliżu granicy z [[powiat mrągowski|powiatem mrągowskim]]. | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], na zachodnim brzegu [[Jezioro Ryńskie|Jeziora Ryńskiego]], 28 km na południowy zachód od [[Giżycko|Giżycka]] i 6 km na południowy zachód od [[Ryn|Rynu]], w pobliżu granicy z [[powiat mrągowski|powiatem mrągowskim]]. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów państwa [[ | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów państwa [[zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. W 1415 roku wielki mistrz [[Michał Küchmeister]] wystawił przywileje dla Marcina Jeschke, Marcina Ressina i Marka Polanna na dobra służebne w lesie ''Keytemedian'' nad Jeziorem Ryńskim. W uznaniu wiernej służby otrzymali oni po dziesięć łanów na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]] z obowiązkiem wystawienia jednej służby zbrojnej. Brak wolnizny zdaje się świadczyć, iż tereny te były zamieszkane przez ludność [[Prusowie|pruską]]. W pierwszej połowie XVI wieku była to wolna wieś, w której 12 chłopów posiadało po dwa łany. Obok wsi jeszcze w 1488 roku powstał 10-łanowy majątek ziemski, który wielki mistrz [[Marcin Truschess von Wetzhausen]] nadał Miśkowi i Jerzemu Pirogom na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] z obowiązkiem jednej służby zbrojnej. Majątek ten w XVII wieku należał do polskiej rodziny szlacheckiej Gardlińskich. Zarówno wieś, jak i majątek poważnie ucierpiały podczas [[epidemia dżumy 1709-1711|wielkiej epidemii dżumy]] na początku XVIII wieku; aż 19 łanów leżało tu odłogiem. W 1816 roku gospodarzyło tu 26 chłopów, kowal i nauczyciel. Wejdyki należały do [[parafia ewangelicka w Rynie|parafii ewangelickiej w Rynie]]. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Szkołę we wsi założono w 1742 roku. Po II wojnie światowej uruchomiono ją ponownie 1 września 1947 roku, jednak ze względu na małą liczbę uczniów placówkę w 1964 roku zlikwidowano. | |
| − | + | W 1970 roku Wejdyki liczyły 35 budynków mieszkalnych; znajdowały się tu: świetlica, sala kinowa na 40 miejsc, boisko sportowe, działało kółko rolnicze. W latach 1954–1972 wieś wchodziła w skład gromady Ryn. | |
| − | 1970 | + | Liczba mieszkańców na przestrzeni lat: |
| − | + | *1857 – 221 osób | |
| − | + | *1933 – 288 osób | |
| + | *1939 – 245 osób | ||
| + | *1970 – 165 osób, 37 gospodarstw | ||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| − | [[Czesław Cholewa]] | + | [[Czesław Cholewa]] – rolnik z Wejdyków, przez kilka kadencji radny [[Wojewódzka Rada Narodowa w Suwałkach|Wojewódzkiej Rady Narodowej]] |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki z drugiej połowy XIX wieku, Wejdyki |
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki z około 1920 roku, [[Wejdyki-Kolonia]] |
| − | * | + | *pomnik upamiętniający mieszkańców wsi poległych podczas I wojny światowej |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Białuński Grzegorz, ''Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie'', Olsztyn 1996.<br/> | ||
| + | ''Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.<br/> | ||
| + | Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | ||
| + | Gminna ewidencja zabytków, w: Miasto i gmina Ryn. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. [http://bip.warmia.mazury.pl/ryn_gmina_miejsko_-_wiejska/system/pobierz.php/UCHW.%20Nr%20XLI%20360%2010%20Zal.%20Nr%201.pdf?id=1421| Część A], Ryn 2009/2010 [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/loetzen.html| Deutsche Verwaltungsgeschichte] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/wejdyki| Olsztyńska Strona Rowerowa] [05.03.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: Ryn (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1201-1300]] [[Kategoria: 1301-1400]] [[Kategoria:1401-1500]] [[Kategoria:1501-1600]] |
Aktualna wersja na dzień 08:56, 7 lip 2016
| Wejdyki | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | giżycki |
| Gmina | Ryn |
| Liczba ludności (2010) | 134 (łącznie Wejdyki i Ruminek) |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Wejdyki | |
| Położenie na mapie Polski  Wejdyki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Wejdyki (niem. Weydicken, od 1938 r. Weidicken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Ryn. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 134 mieszkańców (łącznie z osadą Ruminek). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Ryszard Choroszewski[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, na zachodnim brzegu Jeziora Ryńskiego, 28 km na południowy zachód od Giżycka i 6 km na południowy zachód od Rynu, w pobliżu granicy z powiatem mrągowskim.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów państwa zakonu krzyżackiego. W 1415 roku wielki mistrz Michał Küchmeister wystawił przywileje dla Marcina Jeschke, Marcina Ressina i Marka Polanna na dobra służebne w lesie Keytemedian nad Jeziorem Ryńskim. W uznaniu wiernej służby otrzymali oni po dziesięć łanów na prawie magdeburskim z obowiązkiem wystawienia jednej służby zbrojnej. Brak wolnizny zdaje się świadczyć, iż tereny te były zamieszkane przez ludność pruską. W pierwszej połowie XVI wieku była to wolna wieś, w której 12 chłopów posiadało po dwa łany. Obok wsi jeszcze w 1488 roku powstał 10-łanowy majątek ziemski, który wielki mistrz Marcin Truschess von Wetzhausen nadał Miśkowi i Jerzemu Pirogom na prawie chełmińskim z obowiązkiem jednej służby zbrojnej. Majątek ten w XVII wieku należał do polskiej rodziny szlacheckiej Gardlińskich. Zarówno wieś, jak i majątek poważnie ucierpiały podczas wielkiej epidemii dżumy na początku XVIII wieku; aż 19 łanów leżało tu odłogiem. W 1816 roku gospodarzyło tu 26 chłopów, kowal i nauczyciel. Wejdyki należały do parafii ewangelickiej w Rynie.
Szkołę we wsi założono w 1742 roku. Po II wojnie światowej uruchomiono ją ponownie 1 września 1947 roku, jednak ze względu na małą liczbę uczniów placówkę w 1964 roku zlikwidowano.
W 1970 roku Wejdyki liczyły 35 budynków mieszkalnych; znajdowały się tu: świetlica, sala kinowa na 40 miejsc, boisko sportowe, działało kółko rolnicze. W latach 1954–1972 wieś wchodziła w skład gromady Ryn.
Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:
- 1857 – 221 osób
- 1933 – 288 osób
- 1939 – 245 osób
- 1970 – 165 osób, 37 gospodarstw
Ludzie związani z miejscowością
Czesław Cholewa – rolnik z Wejdyków, przez kilka kadencji radny Wojewódzkiej Rady Narodowej
Zabytki
- cmentarz ewangelicki z drugiej połowy XIX wieku, Wejdyki
- cmentarz ewangelicki z około 1920 roku, Wejdyki-Kolonia
- pomnik upamiętniający mieszkańców wsi poległych podczas I wojny światowej
Przypisy
Bibliografia
Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Gminna ewidencja zabytków, w: Miasto i gmina Ryn. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Część A, Ryn 2009/2010 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
Olsztyńska Strona Rowerowa [05.03.2014]
