Kruklanki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Kultura) |
|||
| (Nie pokazano 26 wersji utworzonych przez 7 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Kruklanki | |nazwa = Kruklanki | ||
| Linia 8: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = Kruklanek | |dopełniacz wsi = Kruklanek | ||
|zdjęcie = Miasto Kruklanki.jpg | |zdjęcie = Miasto Kruklanki.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Kruklanki<br | + | |opis zdjęcia = Kruklanki<br>Źródło: [http://www.zeno.org/Ansichtskarten/M/Kruglanken,+Ostpreu%C3%9Fen/Stadtansicht www.zeno.org] [16.09.2013] |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś gminna |
| − | |województwo = | + | |województwo = warmińsko-mazurskie |
|powiat = giżycki | |powiat = giżycki | ||
|gmina = Kruklanki | |gmina = Kruklanki | ||
| Linia 16: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = 1 278 |
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna = (+48) 87 | |strefa numeracyjna = (+48) 87 | ||
|kod pocztowy = 11-612 | |kod pocztowy = 11-612 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Kruklanki''' (niem. ''Kruglanken'') – wieś gminna położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]], w [[Kruklanki (gmina wiejska)|gminie Kruklanki]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 1 278 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Barbara Grażewicz]]<ref>[http://www.kruklanki.pl/pl/Solectwa,40 Strona Urzędu Gminy Kruklanki] [28.09.2014]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| + | == Położenie == | ||
| + | Kruklanki są turystyczną wsią gminną położoną nad jeziorem [[Jezioro Gołdapiwo|Gołdapiwo]] i rzeką [[Rzeka Sapina|Sapiną]] na skraju [[Puszcza Borecka|Puszczy Boreckiej]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| + | == Dzieje miejscowości == | ||
| + | Nazwa miejscowości pochodzi z XVI wieku. W dokumentach niemieckich wymienia się nazwy: ''Kreuglin'', ''Krauglienen'', ''Kraukelin''. W 1938 roku zmieniono nazwę wsi na ''Kraukeln''. Słowo pochodzi od [[Prusowie| staropruskiego]] słowa ''krauk'', co znaczyło ''kruk''. | ||
| + | Pierwszym sołtysem Kruklanek został [[Jan Bębelnik]]. Wiosną 1545 roku [[Starostwo węgorzewskie| starosta węgorzewski]] sprzedał mu sześć [[Włóka |włók]] sołeckich za 180 grzywien oraz zobowiązał do sprowadzenia osadników na pozostałe 54 włóki. Osiedleni na tym obszarze ludzie otrzymali sześć lat [[Wolnizna| wolnizny]]. W tym samym roku wieś została całkowicie zasiedlona. Wśród 28 rodzin osiedlonych na tym obszarze znalazło się kilka litewskich. Większą część stanowili jednak Polacy. | ||
| + | |||
| + | W XVII wieku w Kruklankach wzniesiono młyn należący do skarbu państwa, obsługujący okolicę. W 1710 roku podczas zarazy dżumy w Kruklankach zmarły 132 osoby, między innymi ostatni przedstawiciel szlacheckiego rodu [[Rodzina von Gansen| von Gansenów]]. Podczas rozbiórki ceglanej podłogi kościoła w 1875 roku odkryto po lewej stronie ołtarza ich grobowiec. Na kamieniu nagrobkowym wyryto napis łaciński, który tłumaczono: „Tu spoczywa [[Anna Gansen|Anna Maria Gansen]] z domu Proeken obok swego syna [[Gotfryd Gansen|Gotfryda Wilhelma Gansena]], ostatniego potomka tego rodu w [[Prusy|Prusach]]''. Oboje zmarli we wrześniu 1710 roku z powodu zarazy. Napis wykuł [[Krystian Nowak]], nauczyciel szkoły ludowej przy kościele w Kruklankach. Tutejsza szkoła w 1858 roku liczyła 97 uczniów. W 1935 roku były tu dwie szkoły: jedna miała trzech nauczycieli i liczyła 139 uczniów, druga zaś jednego nauczyciela i 36 uczniów. | ||
| + | |||
| + | Podczas [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach |II wojny światowej]] niedaleko Kruklanek wybudowano bunkry żelbetowe oraz rowy. Wchodziły one w skład [[Giżycki Rejon Umocnień|Giżyckiego Rejonu Umocnionego]]. | ||
| + | Umocnienia te nie wpłynęły na działania zbrojne podczas II wojny światowej. Armia Czerwona, oskrzydlając te tereny, doprowadziła do szybkiego wycofania się wojsk niemieckich. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | == Kultura == | ||
| + | Na terenie miejscowości działa [[lkwim: Gminny Ośrodek Kultury w Kruklankach|Gminny Ośrodek Kultury w Kruklankach]]. W jego ramach funkcjonują m.in. zespoły: [[lkwim:Zespół Mżawka z Kruklanek|Mżawka]], [[lkwim: Sapiniaki|Sapiniaki]], [[Zespół Wokalno-Instrumentalny Moderato |Moderato]], [[Eksperzment]], [[Białe Kruki]]. | ||
| − | + | W Kruklankach co roku odbywają się obchody Nocy Kupały. Coroczne przedsięwzięcie organizowane jest przez były Związek Ukraińców w Polsce Koło w Kruklankach oraz Gminny Ośrodek Kultury w Kruklankach. Jest to największa plenerowa impreza organizowana na terenie [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazur]]. | |
| − | + | W miejscowości odbywają się imprezy towarzyszące w ramach [[lkwim: Jesienne Koncerty Muzyki Cerkiewnej |Jesiennych Koncertów Muzyki Cerkiewnej]], organizowanych w [[Giżycko |Giżycku]] od 2001 r. Realizowano tutaj także projekt [[lkwim:„Panorama Świata” Festiwal Dziedzictwa Kulturowego – „Ukraina” |„Panorama Świata” Festiwal Dziedzictwa Kulturowego – „Ukraina”]]. | |
| − | [[ | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Szkolnictwo == |
| − | [[ | + | *[[Szkoła podstawowa w Kruklankach|szkoła podstawowa]] |
| − | + | == Religia == | |
| − | + | W miejscowości znajduje się siedziba [[Parafia greckokatolicka pw. Świętego Józafata Kuncewicza w Kruklankach |parafii greckokatolickiej]]. | |
| − | W | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Ludzie związani z miejscowością == |
| − | + | W latach 1828–1850 w Kruklankach działał [[Jan Jakub Sterna]], proboszcz parafii. Wywodził się z ariańskiej rodziny Gwiazdowskich. Był bliskim współpracownikiem [[Gustaw Gizewiusz|Gustawa Gizewiusza]]. Dzwony do kościoła w Kruklankach ufundowali [[Jakub Trzeciak]], [[Jan Krzysztof Grabowski]] oraz [[Adam Wachowski]]. | |
| − | |||
| − | [[ | ||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| + | == Zabytki == | ||
| + | *[[lkwim:Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kruklankach|kościół]] należy do zabytków architektury wschodniopruskiej z XVI wieku; murowany z kamienia i cegły, jednonawowy, otynkowany, dach dwuspadowy pokryty dachówką; na wieży dwa dzwony | ||
| + | *dworek z końca XVIII wieku, przebudowany w 1934 roku | ||
| + | *dwie murowane obory z przełomu XVIII i XIX wieku | ||
| + | *budynek szkolny z XVI wieku, powstały jednocześnie z kościołem | ||
| + | ==Turystyka== | ||
| + | *szlak rowerowy o długości 140 km – przebieg trasy: Giżycko – [[Sulimy (gmina Giżycko)|Sulimy]] – [[Pieczonki]] – [[Sołdany]] – Kruklanki – [[Wydminy]] – [[Lipińskie (gmina Miłki) |Lipińskie]] – [[Miłki]] – [[Paprotki]] – [[Górkło]] – [[Szymonka]] – [[Ławki Skorupki]] – [[Rybical]] – [[Ryn]] – [[Knis]] – [[Salpik]] – [[Nakomiady]] – [[Owczarnia]] – [[Pożarki Kronowo]] – [[Bogacko]] – Giżycko | ||
| + | *[[Szlak św. Jakuba Olecko - Kętrzyn]] – przebieg trasy: [[Olecko]] – Kruklanki – Giżycko – [[Kętrzyn]] | ||
| − | == | + | == Przyroda == |
| − | + | W pobliżu miejscowości leży [[Rezerwat Borki |Rezerwat „Borki”]]. Znajduje się tam m.in. pomnik przyrody – [[Głaz narzutowy "Diabelski Kamień" z Puszczy Boreckiej |głaz narzutowy „Diabelski Kamień”]]. | |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Multimedia== | |
| − | + | {{#ev:youtube|TdizFRNeOPc|500|left|}} | |
| − | + | == Bibliografia == | |
| − | + | ''Kruklanki'' [w:] ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 4, red. F. Sulimierski, Warszawa 1883. | |
| − | ''Kruklanki'' w: ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 4, red. F. Sulimierski, Warszawa 1883. | ||
Marcinek Kazimierz, ''Przewodnik po Polsce'', Warszawa 1976.<br/> | Marcinek Kazimierz, ''Przewodnik po Polsce'', Warszawa 1976.<br/> | ||
| − | + | Michniewska–Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, ''Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze'', Olsztyn 1969.<br/> | |
Panfil Jan, ''Pojezierze Mazurskie'', Warszawa 1968.<br/> | Panfil Jan, ''Pojezierze Mazurskie'', Warszawa 1968.<br/> | ||
| − | + | Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, ''Węgorzewo, z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1968.<br/> | |
| − | <br/> | + | [http://img246.imageshack.us/img246/13/kruglankenaug19153ny1.jpg/ Serce Mazur] [16.09.2013]<br/> |
| + | [http://images.zeno.org/Ansichtskarten/I/big/AK05790a.jpg Kruklanki - zeno.org] [16.09.2013]<br/> | ||
| + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [28.09.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.bip.kruklanki.pl/datadir/doc/bip_321282813123.pdf/ Strona Urzędu Gminy Kruklanki] [28.09.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.kruklanki.pl/ Strona Gminy Kruklanki] [28.09.2014] | ||
| + | |||
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | + | [[Kategoria: Powiat giżycki]] | |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Kruklanki (gmina wiejska)]] |
| + | [[Kategoria: Wsie gminne]] | ||
| + | [[Kategoria: 1501-1600]] | ||
Aktualna wersja na dzień 09:32, 17 sty 2017
| Kruklanki | |
| | |
![KruklankiŹródło: www.zeno.org [16.09.2013]](/index.php/Plik:Miasto_Kruklanki.jpg) Kruklanki
Źródło: www.zeno.org [16.09.2013] | |
| Rodzaj miejscowości | wieś gminna |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | giżycki |
| Gmina | Kruklanki |
| Liczba ludności (2010) | 1 278 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 11-612 |
| Tablice rejestracyjne | NGI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kruklanki | |
| Położenie na mapie Polski  Kruklanki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kruklanki (niem. Kruglanken) – wieś gminna położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Kruklanki. W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 1 278 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Barbara Grażewicz[1].
Spis treści
Położenie
Kruklanki są turystyczną wsią gminną położoną nad jeziorem Gołdapiwo i rzeką Sapiną na skraju Puszczy Boreckiej.
Dzieje miejscowości
Nazwa miejscowości pochodzi z XVI wieku. W dokumentach niemieckich wymienia się nazwy: Kreuglin, Krauglienen, Kraukelin. W 1938 roku zmieniono nazwę wsi na Kraukeln. Słowo pochodzi od staropruskiego słowa krauk, co znaczyło kruk. Pierwszym sołtysem Kruklanek został Jan Bębelnik. Wiosną 1545 roku starosta węgorzewski sprzedał mu sześć włók sołeckich za 180 grzywien oraz zobowiązał do sprowadzenia osadników na pozostałe 54 włóki. Osiedleni na tym obszarze ludzie otrzymali sześć lat wolnizny. W tym samym roku wieś została całkowicie zasiedlona. Wśród 28 rodzin osiedlonych na tym obszarze znalazło się kilka litewskich. Większą część stanowili jednak Polacy.
W XVII wieku w Kruklankach wzniesiono młyn należący do skarbu państwa, obsługujący okolicę. W 1710 roku podczas zarazy dżumy w Kruklankach zmarły 132 osoby, między innymi ostatni przedstawiciel szlacheckiego rodu von Gansenów. Podczas rozbiórki ceglanej podłogi kościoła w 1875 roku odkryto po lewej stronie ołtarza ich grobowiec. Na kamieniu nagrobkowym wyryto napis łaciński, który tłumaczono: „Tu spoczywa Anna Maria Gansen z domu Proeken obok swego syna Gotfryda Wilhelma Gansena, ostatniego potomka tego rodu w Prusach. Oboje zmarli we wrześniu 1710 roku z powodu zarazy. Napis wykuł Krystian Nowak, nauczyciel szkoły ludowej przy kościele w Kruklankach. Tutejsza szkoła w 1858 roku liczyła 97 uczniów. W 1935 roku były tu dwie szkoły: jedna miała trzech nauczycieli i liczyła 139 uczniów, druga zaś jednego nauczyciela i 36 uczniów.
Podczas II wojny światowej niedaleko Kruklanek wybudowano bunkry żelbetowe oraz rowy. Wchodziły one w skład Giżyckiego Rejonu Umocnionego.
Umocnienia te nie wpłynęły na działania zbrojne podczas II wojny światowej. Armia Czerwona, oskrzydlając te tereny, doprowadziła do szybkiego wycofania się wojsk niemieckich.
Kultura
Na terenie miejscowości działa Gminny Ośrodek Kultury w Kruklankach. W jego ramach funkcjonują m.in. zespoły: Mżawka, Sapiniaki, Moderato, Eksperzment, Białe Kruki.
W Kruklankach co roku odbywają się obchody Nocy Kupały. Coroczne przedsięwzięcie organizowane jest przez były Związek Ukraińców w Polsce Koło w Kruklankach oraz Gminny Ośrodek Kultury w Kruklankach. Jest to największa plenerowa impreza organizowana na terenie Warmii i Mazur.
W miejscowości odbywają się imprezy towarzyszące w ramach Jesiennych Koncertów Muzyki Cerkiewnej, organizowanych w Giżycku od 2001 r. Realizowano tutaj także projekt „Panorama Świata” Festiwal Dziedzictwa Kulturowego – „Ukraina”.
Szkolnictwo
Religia
W miejscowości znajduje się siedziba parafii greckokatolickiej.
Ludzie związani z miejscowością
W latach 1828–1850 w Kruklankach działał Jan Jakub Sterna, proboszcz parafii. Wywodził się z ariańskiej rodziny Gwiazdowskich. Był bliskim współpracownikiem Gustawa Gizewiusza. Dzwony do kościoła w Kruklankach ufundowali Jakub Trzeciak, Jan Krzysztof Grabowski oraz Adam Wachowski.
Zabytki
- kościół należy do zabytków architektury wschodniopruskiej z XVI wieku; murowany z kamienia i cegły, jednonawowy, otynkowany, dach dwuspadowy pokryty dachówką; na wieży dwa dzwony
- dworek z końca XVIII wieku, przebudowany w 1934 roku
- dwie murowane obory z przełomu XVIII i XIX wieku
- budynek szkolny z XVI wieku, powstały jednocześnie z kościołem
Turystyka
- szlak rowerowy o długości 140 km – przebieg trasy: Giżycko – Sulimy – Pieczonki – Sołdany – Kruklanki – Wydminy – Lipińskie – Miłki – Paprotki – Górkło – Szymonka – Ławki Skorupki – Rybical – Ryn – Knis – Salpik – Nakomiady – Owczarnia – Pożarki Kronowo – Bogacko – Giżycko
- Szlak św. Jakuba Olecko - Kętrzyn – przebieg trasy: Olecko – Kruklanki – Giżycko – Kętrzyn
Przyroda
W pobliżu miejscowości leży Rezerwat „Borki”. Znajduje się tam m.in. pomnik przyrody – głaz narzutowy „Diabelski Kamień”.
Multimedia
Bibliografia
Kruklanki [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 4, red. F. Sulimierski, Warszawa 1883.
Marcinek Kazimierz, Przewodnik po Polsce, Warszawa 1976.
Michniewska–Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, Węgorzewo, z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1968.
Serce Mazur [16.09.2013]
Kruklanki - zeno.org [16.09.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [28.09.2014]
Strona Urzędu Gminy Kruklanki [28.09.2014]
Strona Gminy Kruklanki [28.09.2014]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Kruklanki [28.09.2014]
