Osieka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia:) |
|||
| (Nie pokazano 18 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | |nazwa = | + | |nazwa = Osieka |
| − | |herb wsi = | + | |herb wsi = |
| − | |flaga wsi = | + | |flaga wsi = |
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = osieka.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Pałac w Osiece.<br>Fot. Mieczysław Kalski |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = |
| − | |województwo = warmińsko-mazurskie | + | |województwo = warmińsko-mazurskie |
| − | |powiat = | + | |powiat = bartoszycki |
| − | |gmina = | + | |gmina = Bartoszyce |
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = 205<ref>Łącznie Osieka i Lipina.</ref> |
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
| − | |strefa numeracyjna = | + | |strefa numeracyjna = |
| − | |kod pocztowy = | + | |kod pocztowy = |
| − | |tablice rejestracyjne = | + | |tablice rejestracyjne = |
|SIMC = | |SIMC = | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
|kod mapy = PL-WN | |kod mapy = PL-WN | ||
| − | |stopniN = | + | |stopniN = 54 |minutN = 12 |sekundN = 32 |
| − | |stopniE = 20 |minutE = | + | |stopniE = 20 |minutE = 47 |sekundE = 01 |
|commons = | |commons = | ||
|wikipodróże = | |wikipodróże = | ||
| Linia 31: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | + | ''' Osieka ''' (niem. ''Hermenhagen'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[Bartoszyce (gmina wiejska)|gminie Bartoszyce]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. | |
| − | W latach | + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 205 mieszkańców (łącznie z [[Lipina|Lipiną]]). W skład sołectwa wchodzą wsie: Osieka, Lipina i [[Bukowo]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Bogusław Brożko. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | + | [[File:Staw w zespole pałacowym.jpg|thumb|right|290px|Staw w zespole pałacowym.<br>Fot. Marek & Ewa Wojciechowscy.<br>Źródło: [http://pl.wikipedia.org/wiki/Osieka www.pl.wikipedia.org] | |
| − | + | ]] | |
| − | + | == Położenie == | |
| − | + | Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Sępopolska|Równinie Sępopolskiej]], przy strumyku [[Suszyca]], 6 km na południowy zachód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[File: | ||
| − | <br/ | ||
| − | |||
| − | == | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| + | == Dzieje miejscowości == | ||
| + | Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Przywilej lokacyjny otrzymała w 1340 roku jako [[wieś czynszowa|wieś czynszowa]] na 52 łanach; zasadźcą był niejaki Herman. Wieś poważnie ucierpiała podczas [[epidemia dżumy 1709-1711|wielkiej epidemii dżumy]] na początku XVIII wieku – zmarła wówczas większość mieszkańców. W XVI wieku wydzielono z obszaru wsi 37 łanów i założono majątek szlachecki, który w XVII wieku krótko był folwarkiem miejskim (1641–1643), a w wieku XIX również krótko (1821–1829) był własnością polskiej rodziny szlacheckiej Kurowskich. Majątek pod koniec XIX wieku zajmował 742 ha (łącznie z folwarkami [[Bukowo]] i [[Ceglarki]]). W 1905 roku należał do hrabiego Wiliama Schoulz von Ascheradena, a następnie do rodziny Richterów i Wegelów. W okresie międzywojennym poddano go parcelacji. Wieś wchodziła w skład [[parafia ewangelicka w Bartoszycach|parafii ewangelickiej w Bartoszycach]]. Budowę [[lkwim:pałac w Osiece|pałacu]] ukończono w 1861 roku. | ||
| + | Po II wojnie światowej Osiekę zasiedlono już w latach 1945–1946. W latach 1954–1959 znajdowała się tu siedziba gromady. Według spisu powszechnego z 1983 roku wieś składała się z 41 budynków mieszkalnych, należało do niej 47 indywidualnych gospodarstw rolnych, które łącznie obejmowały obszar 571 ha. We wsi były wówczas: klub, punkt biblioteczny, sala kinowa na 70 miejsc, sklep wielobranżowy i świetlica (ta ostatnia działa również obecnie). | ||
| − | + | Po 1945 roku pałac długo stanowił własność Urzędu Gminy w Bartoszycach i był użytkowany przez gminę. Krótko mieściła się w nim szkoła podstawowa, następnie świetlica, mieszkania. Długo nie podlegał remontom. W 1993 roku kupił go prywatny przedsiębiorca z Bartoszyc i poddał pałac gruntownemu remontowi, a park rewaloryzacji. Obecnie znajduje się tu pensjonat "Biały Książę" wraz z restauracją. | |
| − | + | Liczba mieszkańców na przestrzeni lat: | |
| + | *1857 – 232 osoby | ||
| + | *1933 – 350 osób | ||
| + | *1939 – 340 osób | ||
| + | *1983 – 227 osób | ||
| − | [[ | + | == Ludzie związani z miejscowością == |
| − | < | + | *[[Wincenty Aleksiejczuk]] (ur. 1922) – gospodarz z Osieki, radny powiatowy, w latach 1961–1969 poseł do Sejmu<ref> [http://bs.sejm.gov.pl/F?func=find-b&request=000003736&find_code=SYS&local_base=ARS10| Biblioteka Sejmowa] [05.03.2014].</ref> |
| − | + | == Zabytki == | |
| − | === | + | *[[lkwim:Pałac w Osiece| pałac w Osiece]] z połowy XIX wieku |
| − | + | *park pałacowy | |
| − | < | + | *dobrze zachowana zabudowa murowana z pierwszej ćwierci XX wieku: liczne domy mieszkalne i budynki gospodarcze |
| − | + | *kilka przykładów zabudowy drewnianej z pierwszej ćwierci XX wieku: domy nr 20 i 21, budynki gospodarcze w zagrodach nr 5, 6, 7, 19, 23, 25 i 32 | |
| − | === | ||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | |||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | ''Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.<br/> | ||
| + | Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1999.<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | ||
| + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://bip.warmia.mazury.pl/bartoszyce_gmina_wiejska/201/Planowanie_i_zagospodarowanie_przestrzenne/ Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Bartoszyce, bip.warmia.mazury.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/bartenstein.html Deutsche Verwaltungsgeschichte] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/search,1,-1,-1,-1,-1,-1,osieka.html polskaniezwykla.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#830/pl/i/osieka_-_zabytkowy_palac ciekawemazury.pl] [05.03.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: Bartoszyce (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria:1301-1400]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: | ||
| − | [[ | ||
Aktualna wersja na dzień 08:25, 15 kwi 2020
| Osieka | |
| | |
 Pałac w Osiece.
Fot. Mieczysław Kalski | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | bartoszycki |
| Gmina | Bartoszyce |
| Liczba ludności (2010) | 205[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Osieka | |
| Położenie na mapie Polski  Osieka | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Osieka (niem. Hermenhagen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bartoszyce. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 205 mieszkańców (łącznie z Lipiną). W skład sołectwa wchodzą wsie: Osieka, Lipina i Bukowo. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Bogusław Brożko.
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, przy strumyku Suszyca, 6 km na południowy zachód od Bartoszyc.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Przywilej lokacyjny otrzymała w 1340 roku jako wieś czynszowa na 52 łanach; zasadźcą był niejaki Herman. Wieś poważnie ucierpiała podczas wielkiej epidemii dżumy na początku XVIII wieku – zmarła wówczas większość mieszkańców. W XVI wieku wydzielono z obszaru wsi 37 łanów i założono majątek szlachecki, który w XVII wieku krótko był folwarkiem miejskim (1641–1643), a w wieku XIX również krótko (1821–1829) był własnością polskiej rodziny szlacheckiej Kurowskich. Majątek pod koniec XIX wieku zajmował 742 ha (łącznie z folwarkami Bukowo i Ceglarki). W 1905 roku należał do hrabiego Wiliama Schoulz von Ascheradena, a następnie do rodziny Richterów i Wegelów. W okresie międzywojennym poddano go parcelacji. Wieś wchodziła w skład parafii ewangelickiej w Bartoszycach. Budowę pałacu ukończono w 1861 roku.
Po II wojnie światowej Osiekę zasiedlono już w latach 1945–1946. W latach 1954–1959 znajdowała się tu siedziba gromady. Według spisu powszechnego z 1983 roku wieś składała się z 41 budynków mieszkalnych, należało do niej 47 indywidualnych gospodarstw rolnych, które łącznie obejmowały obszar 571 ha. We wsi były wówczas: klub, punkt biblioteczny, sala kinowa na 70 miejsc, sklep wielobranżowy i świetlica (ta ostatnia działa również obecnie).
Po 1945 roku pałac długo stanowił własność Urzędu Gminy w Bartoszycach i był użytkowany przez gminę. Krótko mieściła się w nim szkoła podstawowa, następnie świetlica, mieszkania. Długo nie podlegał remontom. W 1993 roku kupił go prywatny przedsiębiorca z Bartoszyc i poddał pałac gruntownemu remontowi, a park rewaloryzacji. Obecnie znajduje się tu pensjonat "Biały Książę" wraz z restauracją.
Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:
- 1857 – 232 osoby
- 1933 – 350 osób
- 1939 – 340 osób
- 1983 – 227 osób
Ludzie związani z miejscowością
- Wincenty Aleksiejczuk (ur. 1922) – gospodarz z Osieki, radny powiatowy, w latach 1961–1969 poseł do Sejmu[2]
Zabytki
- pałac w Osiece z połowy XIX wieku
- park pałacowy
- dobrze zachowana zabudowa murowana z pierwszej ćwierci XX wieku: liczne domy mieszkalne i budynki gospodarcze
- kilka przykładów zabudowy drewnianej z pierwszej ćwierci XX wieku: domy nr 20 i 21, budynki gospodarcze w zagrodach nr 5, 6, 7, 19, 23, 25 i 32
Przypisy
- ↑ Łącznie Osieka i Lipina.
- ↑ Biblioteka Sejmowa [05.03.2014].
Bibliografia
Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Bartoszyce, bip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
polskaniezwykla.pl [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
