Przełęk: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Utworzono nową stronę "{{Wieś infobox |nazwa = Przełęk |herb wsi = Pole-obowiązkowe |flaga wsi = Pole-obowiązkowe |herb artykuł ...")
 
 
(Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Przełęk
 
  |nazwa                = Przełęk
  |herb wsi              = Pole-obowiązkowe 
+
  |herb wsi              =  
  |flaga wsi            = Pole-obowiązkowe 
+
  |flaga wsi            =  
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        =  
 
  |dopełniacz wsi        =  
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe  
+
  |zdjęcie              =   
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe 
+
  |opis zdjęcia          =  
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
Linia 14: Linia 14:
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = 203<ref>Łącznie Przełęk, [[Artulewo]], [[Przełęk Kościelny]], [[Przełęk Mały]].</ref>
+
  |liczba ludności      = 203
 
  |rok                  = 2010
 
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    =
 
  |strefa numeracyjna    =
Linia 22: Linia 22:
 
  |mapa wsi              =
 
  |mapa wsi              =
 
  |kod mapy              = PL-WN
 
  |kod mapy              = PL-WN
  |stopniN = 53 |minutN = 42 |sekundN = 56
+
  |stopniN = 53 |minutN = 13 |sekundN = 50
  |stopniE = 21 |minutE = 19 |sekundE = 02
+
  |stopniE = 19 |minutE = 58 |sekundE = 08
 
  |commons              =
 
  |commons              =
 
  |wikipodróże          =
 
  |wikipodróże          =
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
''' Przełęk''' (niem. ''Przellenk'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat działdowski|powiecie działdowskim]], w [[gmina Płośnica|gminie Płośnica]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[podział administracyjny|administracyjnie]] do [[województwo ciechanowskie|województwa ciechanowskiego]].  
+
''' Przełęk''' (niem. ''Przellenk'', do 2007 r. Przełęk Duży) – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat działdowski|powiecie działdowskim]], w [[Płośnica (gmina wiejska)|gminie Płośnica]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do województwa ciechanowskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 203 mieszkańców<ref>łącznie Przełęk, [[Artulewo]], [[Przełęk Kościelny]], [[Przełęk Mały]]</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Grzegorz Maciejewski.
 +
== Położenie ==
 +
Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko–mazurskiego, na pograniczu [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]] i Niziny Mazowieckiej, 14 km na zachód od [[Działdowo|Działdowa]] i 11 km na południowy wschód od [[Lidzbark|Lidzbarka]]; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 544.
 +
<br/>
 +
 
 +
== Dzieje miejscowości ==
 +
Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa [[Zakon Krzyżacki|Zakonu Krzyżackiego]]. W 1328 roku rycerze: Klaus z Zielenia i Walter ze Zgniłego Błota koło Brodnicy otrzymali od komtura dzierzgońskiego [[Lunder z Brunszwiku|Lundera z Brunszwiku]] 42 łany na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] między [[Gródki|Gródkami]] a [[Wielki Łęck|Wielkim Łęckiem]]; w zamian zobowiązali się do dwóch służb zbrojnych. Początkowo wieś występowała jako ''Waltersgut'', ale już na początku XV wieku pojawiła się nazwa Przełęk. Na obszarze wspomnianego nadania powstały wsie: Przełęk Duży i [[Przełęk Mały]]. Należały one przez pewien czas do [[Rodzina Rywockich |Rywockich]], a od drugiej połowy XVII wieku do [[Rodzina Bagińskich |Bagińskich]].
  
Miejscowość w 2010 roku liczyła 203 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Dariusz Czartowski]]<ref>http://www.bip.plosnica.pl/?c=92 [data dostępu: 5.12.2013]</ref>.
+
Kościół we wsi istniał już w XVI wieku, założony staraniem właścicieli majątku. Po reformacji zamieniony w świątynię ewangelicką, na początku XVII wieku został oddany w ręce katolików. Aż do końca XIX wieku był on filią kościoła w [[Wielki Łęck |Wielkim Łęcku]].
  
<br/>
+
W okresie międzywojennym wieś uregulowano i przeprowadzono melioracje, w wyniku których osuszono bardzo podmokłe okoliczne łąki.
  
== Położenie ==
 
Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego,
 
  
<br/>
+
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
  
== Dzieje miejscowości ==
+
*1848 r. – 158 osób
  
Liczba mieszkańców
+
*1857 r. – 191 osób
  
1857 -
+
*1921 r. – 280 osób
  
1933 -
+
*1931 r. – 943 osoby
  
1939 -
+
*1993 r. – 387 osób
<br/>
 
  
== Ludzie związani z miejscowością ==
+
*2001 r. – 386 osób
  
 +
== Gospodarka ==
 +
We wsi działają m.in. firma handlowa, firma świadcząca usługi rolnicze, firmy zajmujące się handlem obwoźnym (artykuły przemysłowe i odzieżowe), naprawą  i produkcją sprzętu rolniczego, a także przedsiębiorstwa remontowo–budowlane<ref>dane z roku 2009 [http://www.bip.plosnica.pl/?c=797/ Strona Urzędu Gminy Płośnica]</ref>.
 +
<br/>
  
 +
== Religia ==
 +
We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła oraz Przemienienia Pańskiego w Przełęku |parafii rzymskokatolickiej]].
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
 
+
*[[Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła oraz Przemienienia Pańskiego w Przełęku|kościół]] neogotycki z lat 1899-1901, odremontowany
<br/>
+
*kilka przykładów budownictwa z końca XIX i początku XX wieku (domy nr: 28, 66, 68, 71)
 +
*budynek szkoły z początku XX wieku
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
#''Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
+
''Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.<br/>
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.
+
''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/>
#[http://www.wuoz.olsztyn.pl/|Wojewódzka ewidencja zabytków] [data dostępu: 12.11.2013]
+
[http://www.bip.plosnica.pl/ Strona Urzędu Gminy Płośnica]] [12.11.2013]<br/>
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 12.11.2013]
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]<br/>
#http://www.verwaltungsgeschichte.de/neidenburg.html [data dostępu: 12.11.2013]
+
[http://www.verwaltungsgeschichte.de/neidenburg.html| Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013]
<br/>
 
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
Linia 72: Linia 80:
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
+
[[Kategoria: Powiat działdowski]]  
 
+
[[Kategoria: Płośnica (gmina wiejska)]]  
<br/>
+
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 
+
[[Kategoria: 1301-1400]]
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat działdowski]] [[Kategoria: Gmina Płośnica]] [[Kategoria: Wieś sołecka]]
 

Aktualna wersja na dzień 10:40, 16 kwi 2020

Przełęk

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat działdowski
Gmina Płośnica
Liczba ludności (2010) 203
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Przełęk
Przełęk
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Przełęk
Przełęk
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Przełęk (niem. Przellenk, do 2007 r. Przełęk Duży) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Płośnica. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ciechanowskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 203 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Grzegorz Maciejewski.

Położenie

Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko–mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Mazurskiego i Niziny Mazowieckiej, 14 km na zachód od Działdowa i 11 km na południowy wschód od Lidzbarka; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 544.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa Zakonu Krzyżackiego. W 1328 roku rycerze: Klaus z Zielenia i Walter ze Zgniłego Błota koło Brodnicy otrzymali od komtura dzierzgońskiego Lundera z Brunszwiku 42 łany na prawie chełmińskim między Gródkami a Wielkim Łęckiem; w zamian zobowiązali się do dwóch służb zbrojnych. Początkowo wieś występowała jako Waltersgut, ale już na początku XV wieku pojawiła się nazwa Przełęk. Na obszarze wspomnianego nadania powstały wsie: Przełęk Duży i Przełęk Mały. Należały one przez pewien czas do Rywockich, a od drugiej połowy XVII wieku do Bagińskich.

Kościół we wsi istniał już w XVI wieku, założony staraniem właścicieli majątku. Po reformacji zamieniony w świątynię ewangelicką, na początku XVII wieku został oddany w ręce katolików. Aż do końca XIX wieku był on filią kościoła w Wielkim Łęcku.

W okresie międzywojennym wieś uregulowano i przeprowadzono melioracje, w wyniku których osuszono bardzo podmokłe okoliczne łąki.


Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

  • 1848 r. – 158 osób
  • 1857 r. – 191 osób
  • 1921 r. – 280 osób
  • 1931 r. – 943 osoby
  • 1993 r. – 387 osób
  • 2001 r. – 386 osób

Gospodarka

We wsi działają m.in. firma handlowa, firma świadcząca usługi rolnicze, firmy zajmujące się handlem obwoźnym (artykuły przemysłowe i odzieżowe), naprawą i produkcją sprzętu rolniczego, a także przedsiębiorstwa remontowo–budowlane[2].

Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej.

Zabytki

  • kościół neogotycki z lat 1899-1901, odremontowany
  • kilka przykładów budownictwa z końca XIX i początku XX wieku (domy nr: 28, 66, 68, 71)
  • budynek szkoły z początku XX wieku

Bibliografia

Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Strona Urzędu Gminy Płośnica] [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]

Przypisy