Nowa Wieś Ełcka: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Nowa Wieś Ełcka | |nazwa = Nowa Wieś Ełcka | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Nowej Wsi Ełckiej |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| − | |powiat = | + | |powiat = ełcki |
| − | |gmina = | + | |gmina = Ełk |
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = 1 689 |
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna =(+48) 87 | |strefa numeracyjna =(+48) 87 | ||
|kod pocztowy =19-321 | |kod pocztowy =19-321 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Nowa Wieś Ełcka''' (niem. ''Neuendorf'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie |województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ełcki|powiecie ełckim]], w [[Ełk (gmina wiejska)|gminie Ełk]]. |
| − | + | Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Nowa Wieś Ełcka. | |
| − | Do 1954 roku miejscowość była siedzibą | + | W latach 1975–1998 Nowa Wieś Ełcka [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 1 689 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Michał Rutkowski. |
| − | |||
| − | W latach | ||
| + | == Położenie == | ||
| + | Nowa Wieś Ełcka jest położona w odległości 6 km na południe od [[Ełk|Ełku]] nad rzeką [[Rzeka Ełk|Ełk]]. [[Jezioro Żabie Oczko]] (Herta Duża) znajduje się w odległości 2,3 km od miejscowości. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | + | Powstanie wsi wiąże się z nadaniem przywileju lokacyjnego w roku 1439 Filipowi Elandowi, który miał założyć nową osadę na 36 łanach na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. W kolejnym stuleciu Nowa Wieś Ełcka (''Neffdorfen'', potem ''Newendorff'') składała się z 55 gospodarstw. Miejscowość pojawia się w wykazie osad [[Prokuratoria ełcka|prokuratorii ełckiej]] z lat 1510–1511. Na początku XVII wieku Nową Wieś Ełcką zamieszkiwali wyłącznie Polacy. Rok 1656 i wydarzenia związane z najazdem tatarskim przyczyniły się do ogromnych zniszczeń i zubożenia miejscowości. | |
| − | |||
| − | + | Kolejnym ciosem dla miejscowości okazała się szalejąca w latach 1709–1711 epidemia dżumy, która doprowadziła do śmierci 1/3 mieszkańców. W drugiej połowie XVIII wieku miejscowość składała się z 43 domów. W tym okresie we wsi działała papiernia, produkująca kilka gatunków papieru ze znakami wodnymi, który eksportowano do Królewca. Według źródeł z lat 1740-1742 w miejscowości działała szkoła. | |
| − | |||
| − | + | Śmiertelne żniwo zebrała niestety epidemia cholery w okresie wojen napoleońskich. W latach 20. XIX wieku wieś zamieszkiwało 400 osób. W latach 80. XIX wieku w miejscowości wybudowano stację kolejową. Na przełomie XIX i XX wieku w Nowej Wsi Ełckiej powstała cegielnia, gorzelnie i elektrownia. W czasie [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]] spłonęła połowa budynków w miejscowości. W roku 1939 Nową Wieś Ełcką zamieszkiwało 1 103 mieszkańców. | |
| − | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | |
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Szkolnictwo== |
| − | Sektor szkolnictwa w miejscowości reprezentuje [[Gimnazjum | + | Sektor szkolnictwa w miejscowości reprezentuje [[Gimnazjum w Nowej Wsi Ełckiej|Gimnazjum im. Jana Bytnara ps. "Rudy"]]<ref>[http://www.nwe.strefa.pl/ Strona Gimnazjum w Nowej Wsi Ełckiej] [28.08.2013]</ref> i [[Zespół Szkolno-Przedszkolny w Nowej Wsi Ełckiej|Zespół Szkolno–Przedszkolny]]<ref>[http://zspnwe.fantex.pl/o-szkole.html/ Strona Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Nowej Wsi Ełckiej] [28.08.2013]</ref>. |
| − | + | ==Kultura == | |
| − | [[ | + | W miejscowości działają zespoły i grupy artystyczne: |
| − | [[ | + | *zespół ludowy [[lkwim:Zespół „Zielona Dąbrowa” |"Zielona Dąbrowa"]] |
| + | *zespół [[„Perełka” z Nowej Wsi Ełckiej |"Perełka"]], działający przy tutejszym [[Dom Pomocy Społecznej w Nowej Wsi Ełckiej |Domu Pomocy Społecznej]] | ||
| + | *[[Dziecięcy Zespół Teatralny „Balbinka”|Dziecięcy Zespół Teatralny „Balbinka”]] | ||
| + | *[[Stowarzyszenie Przyjaciół Osób Niepełnosprawnych "Przystań" w Nowej Wsi Ełckiej |Stowarzyszenie Przyjaciół Osób Niepełnosprawnych "Przystań"]]. | ||
| − | == | + | == Religia == |
| − | + | We wsi znajduje się siedziba lokalnej [[Parafia pw. św. Józefa Rzemieślnika w Nowej Wsi Ełckiej |parafii rzymskokatolickiej]]. | |
| − | |||
| − | == | + | == Zabytki == |
| − | + | *z okresu I wojny światowej mogiła przy ulicy Sportowej, w której pochowano 11 niemieckich żołnierzy | |
| − | + | *przy przejeździe kolejowym linii Ełk – [[Pisz]] pojedyncza mogiła żołnierza niemieckiego poległego w lutym 1915 r. | |
| + | *kwatera wojenna z czasów I wojny światowej; miejsce spoczynku 36 żołnierzy niemieckich i 29 żołnierzy rosyjskich | ||
| + | *pomnik ku czci poległych w latach 1914–1918 | ||
| − | == | + | == Bibliografia == |
| − | + | Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.<br/> | |
| − | + | Kawecki Jan, Roman Bolesław, ''Ełk. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1970.<br/> | |
| − | + | Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991. <br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | [ | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=5801&p_token=0.6917059034374095/ Bank Danych Lokalnych GUS] [25.07.2013]<br/> |
| − | [ | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/lyck.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [25.07.2013]<br/> |
| − | <br/> | + | [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/nowa_wies_elcka/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [25.07.2013]<br/> |
| + | [http://cmentarzewojenne.wordpress.com/2013/03/30/nowa-wies-elcka-niemiecka-zbiorowa-mogila-wojenna-przy-ulicy-sportowej/ Strona poświęcona cmentarzom i pomnikom wojennym w powiecie ełckim] [25.07.2013] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| Linia 88: | Linia 80: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat ełcki]] | |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Ełk (gmina wiejska)]] |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1401-1500]] | |
| − | [[Kategoria: | ||
| − | [[ | ||
Aktualna wersja na dzień 07:15, 28 kwi 2020
| Nowa Wieś Ełcka | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ełcki |
| Gmina | Ełk |
| Liczba ludności (2010) | 1 689 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 19-321 |
| Tablice rejestracyjne | NEL |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Nowa Wieś Ełcka | |
| Położenie na mapie Polski  Nowa Wieś Ełcka | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Nowa Wieś Ełcka (niem. Neuendorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ełckim, w gminie Ełk. Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Nowa Wieś Ełcka. W latach 1975–1998 Nowa Wieś Ełcka administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 1 689 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Michał Rutkowski.
Spis treści
Położenie
Nowa Wieś Ełcka jest położona w odległości 6 km na południe od Ełku nad rzeką Ełk. Jezioro Żabie Oczko (Herta Duża) znajduje się w odległości 2,3 km od miejscowości.
Dzieje miejscowości
Powstanie wsi wiąże się z nadaniem przywileju lokacyjnego w roku 1439 Filipowi Elandowi, który miał założyć nową osadę na 36 łanach na prawie chełmińskim. W kolejnym stuleciu Nowa Wieś Ełcka (Neffdorfen, potem Newendorff) składała się z 55 gospodarstw. Miejscowość pojawia się w wykazie osad prokuratorii ełckiej z lat 1510–1511. Na początku XVII wieku Nową Wieś Ełcką zamieszkiwali wyłącznie Polacy. Rok 1656 i wydarzenia związane z najazdem tatarskim przyczyniły się do ogromnych zniszczeń i zubożenia miejscowości.
Kolejnym ciosem dla miejscowości okazała się szalejąca w latach 1709–1711 epidemia dżumy, która doprowadziła do śmierci 1/3 mieszkańców. W drugiej połowie XVIII wieku miejscowość składała się z 43 domów. W tym okresie we wsi działała papiernia, produkująca kilka gatunków papieru ze znakami wodnymi, który eksportowano do Królewca. Według źródeł z lat 1740-1742 w miejscowości działała szkoła.
Śmiertelne żniwo zebrała niestety epidemia cholery w okresie wojen napoleońskich. W latach 20. XIX wieku wieś zamieszkiwało 400 osób. W latach 80. XIX wieku w miejscowości wybudowano stację kolejową. Na przełomie XIX i XX wieku w Nowej Wsi Ełckiej powstała cegielnia, gorzelnie i elektrownia. W czasie I wojny światowej spłonęła połowa budynków w miejscowości. W roku 1939 Nową Wieś Ełcką zamieszkiwało 1 103 mieszkańców.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Szkolnictwo
Sektor szkolnictwa w miejscowości reprezentuje Gimnazjum im. Jana Bytnara ps. "Rudy"[1] i Zespół Szkolno–Przedszkolny[2].
Kultura
W miejscowości działają zespoły i grupy artystyczne:
- zespół ludowy "Zielona Dąbrowa"
- zespół "Perełka", działający przy tutejszym Domu Pomocy Społecznej
- Dziecięcy Zespół Teatralny „Balbinka”
- Stowarzyszenie Przyjaciół Osób Niepełnosprawnych "Przystań".
Religia
We wsi znajduje się siedziba lokalnej parafii rzymskokatolickiej.
Zabytki
- z okresu I wojny światowej mogiła przy ulicy Sportowej, w której pochowano 11 niemieckich żołnierzy
- przy przejeździe kolejowym linii Ełk – Pisz pojedyncza mogiła żołnierza niemieckiego poległego w lutym 1915 r.
- kwatera wojenna z czasów I wojny światowej; miejsce spoczynku 36 żołnierzy niemieckich i 29 żołnierzy rosyjskich
- pomnik ku czci poległych w latach 1914–1918
Bibliografia
Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Kawecki Jan, Roman Bolesław, Ełk. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1970.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [25.07.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [25.07.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [25.07.2013]
Strona poświęcona cmentarzom i pomnikom wojennym w powiecie ełckim [25.07.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Gimnazjum w Nowej Wsi Ełckiej [28.08.2013]
- ↑ Strona Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Nowej Wsi Ełckiej [28.08.2013]
