Bęsia: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| (Nie pokazano 21 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Bęsia | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Bęsi | |dopełniacz wsi = Bęsi | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Besia.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Pałac w Bęsi.<br>Fot. Mieczysław Kalski |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = olsztyński | |powiat = olsztyński | ||
| Linia 16: | Linia 15: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 668 | + | |liczba ludności = 668 |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 31: | Linia 30: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Bęsia''' (niem. ''Bansen'') – wieś sołecka | + | [[Image:besia wiatrak.jpg|thumb|right|290px|Wiatrak w Bęsi.<br>Fot. Mieczysław Kalski]] |
| − | W latach | + | ''' Bęsia''' (niem. ''Bansen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Kolno (gmina wiejska)| gminie Kolno]]. |
| − | Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez | + | W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 867 osób<ref>łącznie Bęsia, [[Bocianowo]], [[Oterki]], [[Wólka (gmina Kolno) |Wólka]]</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Jacek Markowicz]]<ref>[http://www.bip-kolno.sprint.com.pl/ Strona Urzędu Gminy Kolno] </ref>. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| Linia 41: | Linia 40: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Pierwsza informacja dotycząca miejscowości pochodzi z 1379 roku<ref>Dzieje miejscowości zostały opracowane w dużej mierze w oparciu o interesujący ''Zarys historii Bęsi'' autorstwa Eryki Niepokoyczyckiej i Jerzgo Czarnockiego. Opracowanie udostępnione jest na ciekawej i co ważne, przygotowanej ze szczerą pasją stronie Stowarzyszenia ''Nasza Bęsia''</ref>. Jednak pierwszy dokument lokacyjny pochodzi z roku 1389. Biskup warmiński nadawał w nim Mikołajowi Lengmannowi 70 włók do zasiedlenia. Granice wsi w | + | Pierwsza informacja dotycząca miejscowości pochodzi z 1379 roku<ref>Dzieje miejscowości zostały opracowane w dużej mierze w oparciu o interesujący ''Zarys historii Bęsi'' autorstwa Eryki Niepokoyczyckiej i Jerzgo Czarnockiego. Opracowanie udostępnione jest na ciekawej i, co ważne, przygotowanej ze szczerą pasją stronie Stowarzyszenia ''Nasza Bęsia''</ref>. Jednak pierwszy dokument lokacyjny pochodzi z roku 1389. Biskup warmiński nadawał w nim [[Mikołaj Lengmann| Mikołajowi Lengmannowi]] 70 [[Włóka |włók]] do zasiedlenia. Granice wsi w pierwszym dokumencie lokacyjnym stanowiły: [[Węgój]], [[Stryjewo]], Zamek biskupi w Biskupcu, [[Kruzy]], Kolno oraz [[Kabiny]]. |
| − | Przywilej na młyn został wystawiony w 1397 roku. Potwierdzenie nadania nastąpiło jednak dopiero w roku 1527. Dokument został wystawiony przez biskupa [[Maurycy Ferber|Maurycego Ferbera]]. Bęsia stawała się majątkiem lennym. Odbiorcą nadania stał się szlachcic z Mazowsza, niejaki Stanisław Ossar - właściciel w latach | + | Przywilej na młyn został wystawiony w 1397 roku. Potwierdzenie nadania nastąpiło jednak dopiero w roku 1527. Dokument został wystawiony przez biskupa [[Maurycy Ferber|Maurycego Ferbera]]. Bęsia stawała się majątkiem lennym. Odbiorcą nadania stał się szlachcic z Mazowsza, niejaki Stanisław Ossar - właściciel w latach 1527–1537. Ossar nie należał widocznie do szczególnie gospodarnych, wkrótce bowiem majątek przeszedł w ręce burgrabiego z Reszla – [[Krzysztof Wantkowski |Krzysztofa Wantkowskiego]]. W 1598 roku Bęsia stała się własnością [[Jan Bika |Jana Biki]]. Majątek na przestrzeni wieków przechodził z rąk do rąk – właścicielami stawała się szlachta i [[Starostwo reszelskie |starostowie reszelscy]]. W 1399 roku wystawiono przywilej na założenie karczmy w Bęsi. W okresie wojny trzynastoletniej Bęsia z pewnością nie uniknęła zniszczeń, zważywszy choćby na fakt, że położony niedaleko Biskupiec leżał w gruzach. Miejscowość boleśnie ucierpiała w latach 1519–1521, w czasie [[Wojny polsko-krzyżackiej| wojny polsko–krzyżackiej]]. [[Andrzej Batory]] – biskup warmiński w latach 1589–1599 i jednocześnie królewski bratanek – będąc zapalonym myśliwym, zdecydował o budowie w Bęsi [[Dworek myśliwski w Bęsi|dworku myśliwskiego]]. Przez długi czas [[Prusowie]] stanowili największy odsetek miejscowej ludności. Naturalnie z czasem sytuacja ta uległa zmianie. Pierwotnych mieszkańców pod względem demograficznym zaczęli wyprzedzać Polacy i Niemcy. Większość polskich kolonistów przybywała z Mazowsza. Wieś należała do polskiego obszaru językowego – w XIX wieku obok kazań w języku niemieckim, wygłaszano również polskie. Początek wieku XVIII bez wątpienia został zapamiętany w Bęsi jako czas szalejącej epidemii dżumy (1709–1711). |
| + | Od 1818 roku, po przeprowadzonej reformie administracyjnej, pierwszym starostą reszelskim został [[Karl von Knoblauch]] – właściciel majątku w Bęsi. Tym sposobem wieś stała się siedzibą urzędu starosty. Knoblauch zdecydował się na sprzedaż majątku po śmierci swojej żony w roku 1843. Małżonka starosty spoczęła na cmentarzu zlokalizowanym na terenie pałacowego parku. Nowym właścicielem Bęsi został – kolejny starosta – von Lavergno–Peguilhen. Wkrótce siedzibę starostwa przeniesiono do [[Kłopotowo|Kłopotowa]]. W przyszłości wieś stała się jednak integralną częścią Bęsi. Ostatecznie urzędowanie starostów w majątku skończyło się w roku 1857. Jednak aż do roku 1885 w miejscowej karczmie odbywały się sejmiki powiatowe. W 1911 roku, w czasie wyborów do pruskiego parlamentu, większość mieszkańców wsi zagłosowała za polskim kandydatem [[Walenty Barczewski| ks. Walentego Barczewskiego]]. Po 1945 roku w Bęsi uruchomione zostało [[Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. | ||
| − | Pierwsze informacje o miejscowej szkoły pochodzą z 1935 roku. Do placówki uczęszczało wówczas 86 uczniów. Po zakończeniu [[II wojna światowa| II wojny światowej]] szkoła wznowiła działalność w 1949 roku. W styczniu 1945 roku w Jeziorze Bęskim został zatopiony niemiecki transport wojskowy. | + | Pierwsze informacje o miejscowej szkoły pochodzą z 1935 roku. Do placówki uczęszczało wówczas 86 uczniów. Po zakończeniu [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światowej]] szkoła wznowiła działalność w 1949 roku. W styczniu 1945 roku w Jeziorze Bęskim został zatopiony niemiecki transport wojskowy. Samochody zostały wydobyte w roku 1946. Od 1956 roku w miejscowości działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna w Bęsi|Ochotniczej Straży Pożarnej]]. W 1972 roku we wsi zostało uruchomione przedszkole. |
| − | W 1956 roku w Bęsi uruchomiono [[Rejonowy Zakład Doświadczalny w Bęsi|Rejonowy Zakład Doświadczalny]]. Po reformie administracyjnej w 1975 roku zmieniono nazwę zakładu na [[Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolniczego w Bęsi|Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolniczego]]. Ośrodek został | + | W 1956 roku w Bęsi uruchomiono [[Rejonowy Zakład Doświadczalny w Bęsi|Rejonowy Zakład Doświadczalny]]. Po reformie administracyjnej w 1975 roku zmieniono nazwę zakładu na [[Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolniczego w Bęsi|Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolniczego]]. Ośrodek został zlikwidowany w 1991 roku. W okresie działalności Rejonowego Zakładu Doświadczalnego w Bęsi działała również [[Zasadnicza Szkoła Rolnicza w Bęsi|Zasadnicza Szkoła Rolnicza]]. W latach 1991–1993 doszło do utworzenia [[Państwowe Przedsiębiorstwo Rolne w Bęsi|Państwowego Przedsiębiorstwa Rolnego]]. Jego zadanie polegało na sprzedaży mienia WOPR. W roku 1993 PPR zostało zlikwidowane, a mienie przejęte przez [[Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa Oddział Terenowy W Olsztynie| Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa]]. |
| − | W 1959 roku w miejscowości zostało założone [[lkwim: Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze”. Oddział w Bęsi|Stowarzyszenie | + | W 1959 roku w miejscowości zostało założone [[lkwim: Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze”. Oddział w Bęsi|Stowarzyszenie Społeczno–Kulturalne ''Pojezierze'']], które obecnie liczy 25 członków. Od samego początku prezesem lokalnego oddziału była dr [[lkwim:Irena Modrzejewska|Irena Modrzejewska]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Szkolnictwo == |
| − | W miejscowości funkcjonuje [[ | + | W miejscowości funkcjonuje [[Przedszkole samorządowe w Bęsi| przedszkole samorządowe]], [[Szkoła podstawowa w Bęsi| szkoła podstawowa]] oraz [[Zespołu Szkół w Kolnych w Kolnie|filia Zespołu Szkół Rolnych w Kolnie]]. |
<br/> | <br/> | ||
==Kultura== | ==Kultura== | ||
| − | W Bęsi zostało założone [[lkwim: Stowarzyszenie „Nasza Bęsia”| Stowarzyszenie ''Nasza Bęsia'']]; funkcjonuje również | + | W Bęsi zostało założone [[lkwim: Stowarzyszenie „Nasza Bęsia”| Stowarzyszenie ''Nasza Bęsia'']]; funkcjonuje również [[Centrum Kultury w Bęsi|Centrum Kultury]], będące filią [[Gminny Ośrodek Kultury w Kolnie |Gminnego Ośrodka Kultury w Kolnie]]. Działa tutaj także [[Zespół Wiatrak |zespół „Wiatrak”]]. |
<br/> | <br/> | ||
| + | ==Religia== | ||
| + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia greckokatolicka pw. Przemienienia Pańskiego w Reszlu |parafii greckokatolickiej w Reszlu]]. | ||
| + | <br/> | ||
==Sport== | ==Sport== | ||
| − | We wsi istnieje klub sportowy [[BKS Warmianka Bęsia]] | + | We wsi istnieje klub sportowy [[BKS Warmianka Bęsia|Warmianka]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
==Turystyka== | ==Turystyka== | ||
| − | * | + | *[[Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy w Bęsi| ośrodek szkoleniowo–wypoczynkowy]] |
| − | * | + | *szlak rowerowy o długości 25,5 km - przebieg trasy: Kolno – Bęsia – [[Samławki]] – Kolno |
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *Wiatrak murowany typu holenderskiego, którego budowę rozpoczęto w 1808 roku, ukończono zaś dwa lata później. Wiatrak jako młyn pracował do 1955 roku, kiedy w czasie wichury doszło do znacznych uszkodzeń i zniszczeń. Do 1962 roku budowla służyła jako magazyn a nawet...obora. Członkowie lokalnego oddziału Stowarzyszenia ''Pojezierze'' w latach | + | *[[Wiatrak w Bęsi|Wiatrak]] murowany typu holenderskiego, którego budowę rozpoczęto w 1808 roku, ukończono zaś dwa lata później. Wiatrak jako młyn pracował do 1955 roku, kiedy w czasie wichury doszło do znacznych uszkodzeń i zniszczeń. Do 1962 roku budowla służyła jako magazyn a nawet...obora. Członkowie lokalnego oddziału Stowarzyszenia ''Pojezierze'' w latach 1973–1974 wespół z mieszkańcami i pracownikami WOPR doprowadzili do renowacji obiektu. Wnętrza zaadoptowano na potrzeby kulturalne: uruchomiono kawiarnię, salę wystawową, salę taneczną, muzeum młynarstwa. W latach 90. budowla stała się własnością prywatną. Od 2009 roku muzeum młynarstwa jest nieczynne. Wiatrak obecnie znajduje się w złym stanie technicznym i wymaga podjęcia działań konserwatorsko-remontowych. |
| − | *[[Pałac w Bęsi| Pałac]], wybudowany w stylu barokowym w latach | + | *[[lkwim:Pałac w Bęsi| Pałac]], wybudowany w stylu barokowym w latach 1720–1730, rozbudowany w XIX wieku. Pod koniec XIX stulecia starosta Karl von Knobloch zlecił postawienie w salonie pałacu pieca kaflowego. Piec został wykonany wyłącznie przez lokalnych rzemieślników, a fakt ten urósł do swoistego symbolu walki z masowym napływem wyrobów, sprowadzanych z Berlina i Welten. Po 1945 roku pałac stał się siedzibą PGR–u w [[Górowo (gmina Kolno) |Górowie]]. Od 1958 roku służył jako siedziba dyrekcji Rejonowego Zakładu Doświadczalnego. W 1967 roku pałac został wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków. W latach 70. w pałacu przeprowadzono remont i modernizację wnętrz. Od 1991 roku następował smutny proces degradacji pałacu. W 1998 roku pałac stał się własnością prywatną. Niestety, w żaden sposób nie poprawiło to jego kondycji – pałac niszczeje. |
| − | + | == Ludzie związani z miejscowością == | |
| − | + | *Irena Modrzejewska – pracownik naukowy, działaczka społeczna i kulturalna, animatorka kultury | |
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.<br/> | |
| − | + | ''Bogucka Bogumiła'', Biskupiec i okolice, Olsztyn 2009.<br/> | |
| − | + | Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | Rzempołuch Andrzej, ''Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1992.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [17.12.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#498/pl/i/besia_-_zabytkowy_zespol_palacowy| Ciekawe Mazury] [17.12.2013]<br/> | |
| − | + | [http://naszabesia.pl.tl/NASZA-B%26%23280%3BSIA.htm| Nasza Bęsia] [17.12.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.besia.pl/| Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy w Bęsi]] [17.12.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.polskaniezwykla.pl/| Polska Niezwykła] [17.12.2013]<br/> | |
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/ Wikipedia] [17.12.2013] | |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| Linia 91: | Linia 90: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Kolno (gmina wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1301-1400]] | |
| − | [[Kategoria: | ||
Aktualna wersja na dzień 16:04, 23 kwi 2024
| Bęsia | |
| | |
 Pałac w Bęsi.
Fot. Mieczysław Kalski | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Kolno |
| Liczba ludności (2010) | 668 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Bęsia | |
| Położenie na mapie Polski  Bęsia | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Bęsia (niem. Bansen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Kolno.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 867 osób[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jacek Markowicz[2].
Spis treści
Położenie
Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim nad Jeziorem Bęskim, w odległości 9 km na północny wschód od Biskupca.
Dzieje miejscowości
Pierwsza informacja dotycząca miejscowości pochodzi z 1379 roku[3]. Jednak pierwszy dokument lokacyjny pochodzi z roku 1389. Biskup warmiński nadawał w nim Mikołajowi Lengmannowi 70 włók do zasiedlenia. Granice wsi w pierwszym dokumencie lokacyjnym stanowiły: Węgój, Stryjewo, Zamek biskupi w Biskupcu, Kruzy, Kolno oraz Kabiny. Przywilej na młyn został wystawiony w 1397 roku. Potwierdzenie nadania nastąpiło jednak dopiero w roku 1527. Dokument został wystawiony przez biskupa Maurycego Ferbera. Bęsia stawała się majątkiem lennym. Odbiorcą nadania stał się szlachcic z Mazowsza, niejaki Stanisław Ossar - właściciel w latach 1527–1537. Ossar nie należał widocznie do szczególnie gospodarnych, wkrótce bowiem majątek przeszedł w ręce burgrabiego z Reszla – Krzysztofa Wantkowskiego. W 1598 roku Bęsia stała się własnością Jana Biki. Majątek na przestrzeni wieków przechodził z rąk do rąk – właścicielami stawała się szlachta i starostowie reszelscy. W 1399 roku wystawiono przywilej na założenie karczmy w Bęsi. W okresie wojny trzynastoletniej Bęsia z pewnością nie uniknęła zniszczeń, zważywszy choćby na fakt, że położony niedaleko Biskupiec leżał w gruzach. Miejscowość boleśnie ucierpiała w latach 1519–1521, w czasie wojny polsko–krzyżackiej. Andrzej Batory – biskup warmiński w latach 1589–1599 i jednocześnie królewski bratanek – będąc zapalonym myśliwym, zdecydował o budowie w Bęsi dworku myśliwskiego. Przez długi czas Prusowie stanowili największy odsetek miejscowej ludności. Naturalnie z czasem sytuacja ta uległa zmianie. Pierwotnych mieszkańców pod względem demograficznym zaczęli wyprzedzać Polacy i Niemcy. Większość polskich kolonistów przybywała z Mazowsza. Wieś należała do polskiego obszaru językowego – w XIX wieku obok kazań w języku niemieckim, wygłaszano również polskie. Początek wieku XVIII bez wątpienia został zapamiętany w Bęsi jako czas szalejącej epidemii dżumy (1709–1711). Od 1818 roku, po przeprowadzonej reformie administracyjnej, pierwszym starostą reszelskim został Karl von Knoblauch – właściciel majątku w Bęsi. Tym sposobem wieś stała się siedzibą urzędu starosty. Knoblauch zdecydował się na sprzedaż majątku po śmierci swojej żony w roku 1843. Małżonka starosty spoczęła na cmentarzu zlokalizowanym na terenie pałacowego parku. Nowym właścicielem Bęsi został – kolejny starosta – von Lavergno–Peguilhen. Wkrótce siedzibę starostwa przeniesiono do Kłopotowa. W przyszłości wieś stała się jednak integralną częścią Bęsi. Ostatecznie urzędowanie starostów w majątku skończyło się w roku 1857. Jednak aż do roku 1885 w miejscowej karczmie odbywały się sejmiki powiatowe. W 1911 roku, w czasie wyborów do pruskiego parlamentu, większość mieszkańców wsi zagłosowała za polskim kandydatem ks. Walentego Barczewskiego. Po 1945 roku w Bęsi uruchomione zostało Państwowe Gospodarstwo Rolne.
Pierwsze informacje o miejscowej szkoły pochodzą z 1935 roku. Do placówki uczęszczało wówczas 86 uczniów. Po zakończeniu II wojny światowej szkoła wznowiła działalność w 1949 roku. W styczniu 1945 roku w Jeziorze Bęskim został zatopiony niemiecki transport wojskowy. Samochody zostały wydobyte w roku 1946. Od 1956 roku w miejscowości działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej. W 1972 roku we wsi zostało uruchomione przedszkole.
W 1956 roku w Bęsi uruchomiono Rejonowy Zakład Doświadczalny. Po reformie administracyjnej w 1975 roku zmieniono nazwę zakładu na Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolniczego. Ośrodek został zlikwidowany w 1991 roku. W okresie działalności Rejonowego Zakładu Doświadczalnego w Bęsi działała również Zasadnicza Szkoła Rolnicza. W latach 1991–1993 doszło do utworzenia Państwowego Przedsiębiorstwa Rolnego. Jego zadanie polegało na sprzedaży mienia WOPR. W roku 1993 PPR zostało zlikwidowane, a mienie przejęte przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa.
W 1959 roku w miejscowości zostało założone Stowarzyszenie Społeczno–Kulturalne Pojezierze, które obecnie liczy 25 członków. Od samego początku prezesem lokalnego oddziału była dr Irena Modrzejewska.
Szkolnictwo
W miejscowości funkcjonuje przedszkole samorządowe, szkoła podstawowa oraz filia Zespołu Szkół Rolnych w Kolnie.
Kultura
W Bęsi zostało założone Stowarzyszenie Nasza Bęsia; funkcjonuje również Centrum Kultury, będące filią Gminnego Ośrodka Kultury w Kolnie. Działa tutaj także zespół „Wiatrak”.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii greckokatolickiej w Reszlu.
Sport
We wsi istnieje klub sportowy Warmianka.
Turystyka
- ośrodek szkoleniowo–wypoczynkowy
- szlak rowerowy o długości 25,5 km - przebieg trasy: Kolno – Bęsia – Samławki – Kolno
Zabytki
- Wiatrak murowany typu holenderskiego, którego budowę rozpoczęto w 1808 roku, ukończono zaś dwa lata później. Wiatrak jako młyn pracował do 1955 roku, kiedy w czasie wichury doszło do znacznych uszkodzeń i zniszczeń. Do 1962 roku budowla służyła jako magazyn a nawet...obora. Członkowie lokalnego oddziału Stowarzyszenia Pojezierze w latach 1973–1974 wespół z mieszkańcami i pracownikami WOPR doprowadzili do renowacji obiektu. Wnętrza zaadoptowano na potrzeby kulturalne: uruchomiono kawiarnię, salę wystawową, salę taneczną, muzeum młynarstwa. W latach 90. budowla stała się własnością prywatną. Od 2009 roku muzeum młynarstwa jest nieczynne. Wiatrak obecnie znajduje się w złym stanie technicznym i wymaga podjęcia działań konserwatorsko-remontowych.
- Pałac, wybudowany w stylu barokowym w latach 1720–1730, rozbudowany w XIX wieku. Pod koniec XIX stulecia starosta Karl von Knobloch zlecił postawienie w salonie pałacu pieca kaflowego. Piec został wykonany wyłącznie przez lokalnych rzemieślników, a fakt ten urósł do swoistego symbolu walki z masowym napływem wyrobów, sprowadzanych z Berlina i Welten. Po 1945 roku pałac stał się siedzibą PGR–u w Górowie. Od 1958 roku służył jako siedziba dyrekcji Rejonowego Zakładu Doświadczalnego. W 1967 roku pałac został wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków. W latach 70. w pałacu przeprowadzono remont i modernizację wnętrz. Od 1991 roku następował smutny proces degradacji pałacu. W 1998 roku pałac stał się własnością prywatną. Niestety, w żaden sposób nie poprawiło to jego kondycji – pałac niszczeje.
Ludzie związani z miejscowością
- Irena Modrzejewska – pracownik naukowy, działaczka społeczna i kulturalna, animatorka kultury
Bibliografia
Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
Bogucka Bogumiła, Biskupiec i okolice, Olsztyn 2009.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [17.12.2013]
Ciekawe Mazury [17.12.2013]
Nasza Bęsia [17.12.2013]
Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy w Bęsi] [17.12.2013]
Polska Niezwykła [17.12.2013]
Wikipedia [17.12.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Bęsia, Bocianowo, Oterki, Wólka
- ↑ Strona Urzędu Gminy Kolno
- ↑ Dzieje miejscowości zostały opracowane w dużej mierze w oparciu o interesujący Zarys historii Bęsi autorstwa Eryki Niepokoyczyckiej i Jerzgo Czarnockiego. Opracowanie udostępnione jest na ciekawej i, co ważne, przygotowanej ze szczerą pasją stronie Stowarzyszenia Nasza Bęsia
