Zelki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 7: | Linia 7: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Zelek | |dopełniacz wsi = Zelek | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Kościół w Zelkach |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Kościół Matki Bożej Gietrzwałdzkiej w Zelkach<br/>Źródło: http://www.starejuchy.pl/parafia/innepar/zelki.html, dostęp 26 października 2013 |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = Wieś sołecka |
|województwo = Warmińsko-Mazurskie | |województwo = Warmińsko-Mazurskie | ||
|powiat = Giżycki | |powiat = Giżycki | ||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
|liczba ludności = | |liczba ludności = | ||
|rok = | |rok = | ||
| − | |strefa numeracyjna = | + | |strefa numeracyjna = (+48) 87 |
| − | |kod pocztowy = | + | |kod pocztowy = 11-510 |
| − | |tablice rejestracyjne = | + | |tablice rejestracyjne = NGI |
|SIMC = | |SIMC = | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Zelki''' (niem. ''Neuhoff'') – wieś sołecka położona w Polsce, w województwie | + | <big>'''Zelki''' (niem. ''Neuhoff'') – wieś sołecka położona w Polsce, w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[powiat giżycki|powiecie giżyckim]], w [[gmina Wydminy|gminie Wydminy]]. Zelki kiedyś stanowiły odrębną, wydzieloną jednostkę administracyjną. Dziedziczny urząd został włączony do [[powiat giżycki|powiatu giżyckiego]] w 1818 roku. Wieś w latach 1975-1998 przynależała administracyjnie do [[województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna: === | === Charakterystyka fizjograficzna: === | ||
| − | W powiecie giżyckim, występują gleby bielicowe, powstałe z gliny zwałowej. Są to przeważnie gleby lekkie i średnie. Zajmują znaczne obszary, głównie we wschodniej i północnej części powiatu. Rzadziej można spotkać na tych terenach gleby bielicowe ciężkie, powstałe z gliny zwałowej lub iłu. Obszary tych gleb występują w okolicach Szczepanek. Gleby bielicowe lekkie, średnie i ciężkie zaliczane są najczęściej do III-IV, a czasem do II klasy użytkowej. W okresie rzymskim nastąpił szybki rozwój kultury materialnej i duchowej Prusów. W rolnictwie stosowali bardziej wydajne uprawy ziemi. Korzystali z pługa. Z rolnictwa w samodzielne zawody wydzieliły się: kupiectwo, kowalstwo, odlewnictwo, złotnictwo. | + | W [[powiat giżycki|powiecie giżyckim]], występują gleby bielicowe, powstałe z gliny zwałowej. Są to przeważnie gleby lekkie i średnie. Zajmują znaczne obszary, głównie we wschodniej i północnej części powiatu. Rzadziej można spotkać na tych terenach gleby bielicowe ciężkie, powstałe z gliny zwałowej lub iłu. Obszary tych gleb występują w okolicach [[Szczepanki|Szczepanek]]. Gleby bielicowe lekkie, średnie i ciężkie zaliczane są najczęściej do III-IV, a czasem do II klasy użytkowej. W okresie rzymskim nastąpił szybki rozwój kultury materialnej i duchowej [[Prusowie|Prusów]]. W rolnictwie stosowali bardziej wydajne uprawy ziemi. Korzystali z pługa. Z rolnictwa w samodzielne zawody wydzieliły się: kupiectwo, kowalstwo, odlewnictwo, złotnictwo. |
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości: === | === Dzieje miejscowości: === | ||
| − | Wieś pojawia się w dokumentach w 1513 roku. W połowie XVI wieku została nadana Wolfowi zu Heydeckowi. Zelki były w posiadaniu tego rodu do 1746 roku. W późniejszym w Zelkach | + | Wieś pojawia się w dokumentach w 1513 roku. W połowie XVI wieku została nadana [[Wolf zu Heydeck|Wolfowi zu Heydeckowi]]. Zelki były w posiadaniu tego rodu do 1746 roku. W późniejszym w Zelkach gospodarowali przedstawiciele polskiej szlachty - Drygalscy i Tybowie. W 1827 roku wśród parafian było 696 Polaków i 290 Niemców. W 1868 roku wśród 1431 parafian 949 to Polacy, jednakże w 1897 roku na 1620 parafian 700 było polskiego pochodzenia. W 1912 roku na 1438 parafian 120 stanowili [[Mazurzy]]. Dane w sposób tendencyjny obrazowały proces zanikania elementu polskiego na Mazurach. Władze kościelne wymagały od pastora dobrej znajomości języka „mazurskiego”. [[Szkoła w Zelkach|Szkołę w Zelkach]] założono razem z parafią w połowie XVI wieku, a zreorganizowano po 1737 roku. |
<br/> | <br/> | ||
=== Ludzie związani z miejscowością: === | === Ludzie związani z miejscowością: === | ||
| − | + | [[Wolf zu Heydeck]] | |
| − | + | Karol Schink]] | |
<br/> | <br/> | ||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
| − | Kościół w stylu neogotyckim, pochodzący z 1844 roku. Wzniesiony według projektu znanego architekta Karola Fryderyka Schinka, został przebudowany w latach 1932 – 1934. Kościół całkowicie został przebudowany w XX wieku. Posiada dzwon z 1691 roku. Ołtarz jest połączony z amboną. Jest to skromny wiejski kościół ewangelicki. | + | [[Kościół w Zelkach]] stylu neogotyckim, pochodzący z 1844 roku. Wzniesiony według projektu znanego architekta [[Karol Schink|Karola Fryderyka Schinka]], został przebudowany w latach 1932 – 1934. Kościół całkowicie został przebudowany w XX wieku. Posiada dzwon z 1691 roku. Ołtarz jest połączony z amboną. Jest to skromny wiejski kościół ewangelicki. |
<br/> | <br/> | ||
=== Gospodarka: === | === Gospodarka: === | ||
| − | Zelki składały się z dwóch majątków ziemskich. Jeden – Neuhoff liczył 304 ha, posiadał tartak, gorzelnie oraz zakład mleczarski, drugi– Berghoff | + | Zelki składały się z dwóch majątków ziemskich. Jeden – Neuhoff liczył 304 ha, posiadał tartak, gorzelnie oraz zakład mleczarski, drugi– Berghoff o powierzchni 378 ha, miał tylko gorzelnię. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 78: | Linia 78: | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] | + | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: Powiat]][[Kategoria: Gmina]] |
[[Użytkownik:Asiuulek|Asiuulek]] ([[Dyskusja użytkownika:Asiuulek|dyskusja]]) 19:26, 22 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Asiuulek|Asiuulek]] ([[Dyskusja użytkownika:Asiuulek|dyskusja]]) 19:26, 22 wrz 2013 (CEST) | ||
Wersja z 19:38, 26 paź 2013
| Zelki | |
| | |
| Kościół Matki Bożej Gietrzwałdzkiej w ZelkachŹródło: http://www.starejuchy.pl/parafia/innepar/zelki.html, dostęp 26 października 2013 Kościół Matki Bożej Gietrzwałdzkiej w Zelkach
Źródło: http://www.starejuchy.pl/parafia/innepar/zelki.html, dostęp 26 października 2013 | |
| Rodzaj miejscowości | Wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | Warmińsko-Mazurskie |
| Powiat | Giżycki |
| Gmina | Wydminy |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 11-510 |
| Tablice rejestracyjne | NGI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Zelki | |
| Położenie na mapie Polski  Zelki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Zelki (niem. Neuhoff) – wieś sołecka położona w Polsce, w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Wydminy. Zelki kiedyś stanowiły odrębną, wydzieloną jednostkę administracyjną. Dziedziczny urząd został włączony do powiatu giżyckiego w 1818 roku. Wieś w latach 1975-1998 przynależała administracyjnie do województwa suwalskiego.
Spis treści
[ukryj]Charakterystyka fizjograficzna:
W powiecie giżyckim, występują gleby bielicowe, powstałe z gliny zwałowej. Są to przeważnie gleby lekkie i średnie. Zajmują znaczne obszary, głównie we wschodniej i północnej części powiatu. Rzadziej można spotkać na tych terenach gleby bielicowe ciężkie, powstałe z gliny zwałowej lub iłu. Obszary tych gleb występują w okolicach Szczepanek. Gleby bielicowe lekkie, średnie i ciężkie zaliczane są najczęściej do III-IV, a czasem do II klasy użytkowej. W okresie rzymskim nastąpił szybki rozwój kultury materialnej i duchowej Prusów. W rolnictwie stosowali bardziej wydajne uprawy ziemi. Korzystali z pługa. Z rolnictwa w samodzielne zawody wydzieliły się: kupiectwo, kowalstwo, odlewnictwo, złotnictwo.
Dzieje miejscowości:
Wieś pojawia się w dokumentach w 1513 roku. W połowie XVI wieku została nadana Wolfowi zu Heydeckowi. Zelki były w posiadaniu tego rodu do 1746 roku. W późniejszym w Zelkach gospodarowali przedstawiciele polskiej szlachty - Drygalscy i Tybowie. W 1827 roku wśród parafian było 696 Polaków i 290 Niemców. W 1868 roku wśród 1431 parafian 949 to Polacy, jednakże w 1897 roku na 1620 parafian 700 było polskiego pochodzenia. W 1912 roku na 1438 parafian 120 stanowili Mazurzy. Dane w sposób tendencyjny obrazowały proces zanikania elementu polskiego na Mazurach. Władze kościelne wymagały od pastora dobrej znajomości języka „mazurskiego”. Szkołę w Zelkach założono razem z parafią w połowie XVI wieku, a zreorganizowano po 1737 roku.
Ludzie związani z miejscowością:
Wolf zu Heydeck
Karol Schink]]
Zabytki:
Kościół w Zelkach stylu neogotyckim, pochodzący z 1844 roku. Wzniesiony według projektu znanego architekta Karola Fryderyka Schinka, został przebudowany w latach 1932 – 1934. Kościół całkowicie został przebudowany w XX wieku. Posiada dzwon z 1691 roku. Ołtarz jest połączony z amboną. Jest to skromny wiejski kościół ewangelicki.
Gospodarka:
Zelki składały się z dwóch majątków ziemskich. Jeden – Neuhoff liczył 304 ha, posiadał tartak, gorzelnie oraz zakład mleczarski, drugi– Berghoff o powierzchni 378 ha, miał tylko gorzelnię.
Kultura:
Bibliografia:
Zelki, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 14, red. B. Chlebowski, Warszawa 1895.
Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, Giżycko, z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1996.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
