Zełwągi: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Utworzono nową stronę " {{Wieś infobox |nazwa = Zełwągi |herb wsi = |flaga wsi = |herb artykuł = |dopełniacz wsi = Zełwąg...")
 
Linia 6: Linia 6:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Zełwągów   
 
  |dopełniacz wsi        = Zełwągów   
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe    
+
  |zdjęcie              = [[File:Zełwągi.jpg|thumb|Zełwągi - panorama, źródło:http://zelwagi.eu.interia.pl/zelwagi.html, 12.09.2013.]]    
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe      
+
  |opis zdjęcia          = Zełwągi - panorama      
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś
 
  |województwo          = warmińsko - mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko - mazurskie
Linia 30: Linia 30:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}
 
}}
<big>'''Zełwągi'''</big> (niem. Zellbongen, Selbongen ) – wieś sołecka w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mikołajki. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa suwalskiego.
+
<big>'''Zełwągi'''</big> (niem. Zellbongen, Selbongen) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mikołajki. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa suwalskiego.
  
 
<br/>
 
<br/>
  
 
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
 
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
Zełwągi leże pomiędzy trzema jeziorami, Głębokim, Płocicznym i Inulcem.
+
Zełwągi leże pomiędzy trzema jeziorami, Głębokim, Płocicznym i Inulcem. Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów : cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni).Ponadto miejscowość położona jest na terenie gminy Mikołajki, gdzie skupienia wodne wynoszą ok. 23 % powierzchni gminy a lasy ok 22%. W granicach gminy znajdują się jeziora: Mikołajskie, Tałty, Łukajno, część jeziora Śniadrwy oraz 10 mniejszych. W obrębie gminy znajduje się Mazurski Park Krajobrazowy a tereny o nadrzędnej funkcji ekologicznej (z przeciwskazaniem do inwestycji) obejmują ok. 53% powierzchni.
 +
 
 
<br/>
 
<br/>
  
 
=== Dzieje miejscowości ===
 
=== Dzieje miejscowości ===
Pierwsze zmianki o wsi pochodzą z 1540 r. Niegdyś stanowiła osadę rolniczą i rybacką. W XX w. na terenie wsi rozpowszechnił się mormonizm. Wyznanie zakorzeniło się za pośrednictwem Fritz Fischera. Powstał także Kościół, który był pierwszym tego typu budynkiem w tej części Europy. 1971 kaplica była jedyną placówką Kościoła w Polsce a  niektórzy wierni dojeżdżali na nabożeństwa z Warszawy, Śląska i Pomorza. Ostatecznie świątynię przejął Kościół Rzymskokatolicki. Obecnie wieś stanowi miejscowość turystyczną. Ponadto w pobliżu znajduje się również torfowisko Zełwągi, należące do nadleśnictwa maskulińskiego, leśn. Baranowo.
+
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1540 r. Niegdyś stanowiła osadę rolniczą i rybacką. W latach 1563 - 1564 było tu 10 gospodarzy. Nazwa wsi pochodzi od okolicy, w której było dużo dzików - tzw. Salpwange. W 1647 r. elektor Fryderyk Wilhelm nadała Maciejowi Sapała dwie włóki zwane "Oblistowizną". Włóki zostały przekazane w zamian za dwie i pół włóki w Śmietkach. W 1785 r. były tu 23 dymy. W 1815 r. we wsi stało 27 dymów z 160 mieszkańcami w 1838 r. 16 z 124 osobami. W XVIII w. powstała we wsi szkoła, w której po polsku wykładał Szymański. Zabudowa wsi przybrała charakter nieregularny. W XX w. na terenie wsi rozpowszechnił się mormonizm. Wyznanie zakorzeniło się za pośrednictwem Fritz Fischera. Powstał także Kościół, który był pierwszym tego typu budynkiem w tej części Europy. 1971 kaplica była jedyną placówką Kościoła w Polsce a  niektórzy wierni dojeżdżali na nabożeństwa z Warszawy, Śląska i Pomorza. Ostatecznie świątynię przejął Kościół Rzymskokatolicki.  
 +
 
 +
<br/>
  
 +
===Gospodarka===
 +
 +
Obecnie wieś stanowi miejscowość turystyczną. We wsi działają gospodarstwa agroturystyczne.
 +
 +
<br/>
 +
 +
===Kultura===
 +
 +
W pobliżu wsi znajduje się torfowisko Zełwągi, należące do nadleśnictwa maskulińskiego, leśnnictwa Baranowo.
  
 
<br/>
 
<br/>
  
 
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
 
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
Z miejscowością związane są następujące postacie: Zdzisław Grunwald – rzeźbiarz oraz Horst Michalowski – pisarz.  
+
Z miejscowością związane są następujące postacie: [[Zdzisław Grunwald]] – rzeźbiarz oraz [[Horst Michalowski]] – pisarz.  
 
<br/>
 
<br/>
  
 
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|Miejscowość-Opis-Ryzunku]]
 
  
 
=== Zabytki: ===
 
=== Zabytki: ===
 
+
Z dawnego, mazurskiego budownictwa pozostało kilka domów, z których jeden - chałupa konstrukcji zrębowej z pierwszej połowy XIX w, zaliczana jest do zabytków architektury (odrestaurowana w 2000 r). W miejscowości znajduje się kaplica z 1929 roku, zbudowana przez ówczesnych wyznawców wiary mormońskiej, obecnie (od 1985 ) roku - kaplica katolicka pod wezwaniem Dobrego Pasterza. Na południowo - zachodnim brzegu jeziora Głębokiego zachowały się pozostałości cmentarza ewangelickiego
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|Miejscowość-Opis-Ryzunku]]
+
[[File:Zełwągi1.jpg|thumb|Zełwągi na starych fotografiach, źródło:http://zelwagi.eu.interia.pl/zelwagi.html, 12.09.2013.]]
  
 
<br/>
 
<br/>
  
 
=== Bibliografia: ===
 
=== Bibliografia: ===
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV, s. 569.  
+
 
 +
''Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.
 +
 
 +
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIV, Warszawa 1895, 960 ss.  
  
  
Linia 64: Linia 77:
  
 
== Zobacz też ==
 
== Zobacz też ==
 +
www.mikolajki.pl
  
 +
<br/>
  
 
[[Kategoria: Miejscowość]]
 
[[Kategoria: Miejscowość]]
 
[[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 14:12, 21 wrz 2013 (CEST)
 
[[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 14:12, 21 wrz 2013 (CEST)

Wersja z 21:45, 27 wrz 2013

Zełwągi

[[Plik:
Zełwągi - panorama, źródło:http://zelwagi.eu.interia.pl/zelwagi.html, 12.09.2013.
|240px|Zełwągi - panorama]]
Zełwągi - panorama
Rodzaj miejscowości wieś
Państwo  Polska
Województwo warmińsko - mazurskie
Powiat mrągowski
Gmina Mikołajki
Sołectwo Zełwągi
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) Pole-obowiązkowe
Strefa numeracyjna (+48) 87
Tablice rejestracyjne NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Zełwągi
Zełwągi
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Zełwągi
Zełwągi
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Zełwągi (niem. Zellbongen, Selbongen) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mikołajki. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa suwalskiego.


Charakterystyka fizjograficzna

Zełwągi leże pomiędzy trzema jeziorami, Głębokim, Płocicznym i Inulcem. Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów : cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni).Ponadto miejscowość położona jest na terenie gminy Mikołajki, gdzie skupienia wodne wynoszą ok. 23 % powierzchni gminy a lasy ok 22%. W granicach gminy znajdują się jeziora: Mikołajskie, Tałty, Łukajno, część jeziora Śniadrwy oraz 10 mniejszych. W obrębie gminy znajduje się Mazurski Park Krajobrazowy a tereny o nadrzędnej funkcji ekologicznej (z przeciwskazaniem do inwestycji) obejmują ok. 53% powierzchni.


Dzieje miejscowości

Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1540 r. Niegdyś stanowiła osadę rolniczą i rybacką. W latach 1563 - 1564 było tu 10 gospodarzy. Nazwa wsi pochodzi od okolicy, w której było dużo dzików - tzw. Salpwange. W 1647 r. elektor Fryderyk Wilhelm nadała Maciejowi Sapała dwie włóki zwane "Oblistowizną". Włóki zostały przekazane w zamian za dwie i pół włóki w Śmietkach. W 1785 r. były tu 23 dymy. W 1815 r. we wsi stało 27 dymów z 160 mieszkańcami w 1838 r. 16 z 124 osobami. W XVIII w. powstała we wsi szkoła, w której po polsku wykładał Szymański. Zabudowa wsi przybrała charakter nieregularny. W XX w. na terenie wsi rozpowszechnił się mormonizm. Wyznanie zakorzeniło się za pośrednictwem Fritz Fischera. Powstał także Kościół, który był pierwszym tego typu budynkiem w tej części Europy. 1971 kaplica była jedyną placówką Kościoła w Polsce a niektórzy wierni dojeżdżali na nabożeństwa z Warszawy, Śląska i Pomorza. Ostatecznie świątynię przejął Kościół Rzymskokatolicki.


Gospodarka

Obecnie wieś stanowi miejscowość turystyczną. We wsi działają gospodarstwa agroturystyczne.


Kultura

W pobliżu wsi znajduje się torfowisko Zełwągi, należące do nadleśnictwa maskulińskiego, leśnnictwa Baranowo.


Ludzie związani z miejscowością:

Z miejscowością związane są następujące postacie: Zdzisław Grunwald – rzeźbiarz oraz Horst Michalowski – pisarz.


Zabytki:

Z dawnego, mazurskiego budownictwa pozostało kilka domów, z których jeden - chałupa konstrukcji zrębowej z pierwszej połowy XIX w, zaliczana jest do zabytków architektury (odrestaurowana w 2000 r). W miejscowości znajduje się kaplica z 1929 roku, zbudowana przez ówczesnych wyznawców wiary mormońskiej, obecnie (od 1985 ) roku - kaplica katolicka pod wezwaniem Dobrego Pasterza. Na południowo - zachodnim brzegu jeziora Głębokiego zachowały się pozostałości cmentarza ewangelickiego

Zełwągi na starych fotografiach, źródło:http://zelwagi.eu.interia.pl/zelwagi.html, 12.09.2013.


Bibliografia:

Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIV, Warszawa 1895, 960 ss.



Zobacz też

www.mikolajki.pl


Kinlis (dyskusja) 14:12, 21 wrz 2013 (CEST)