Dylewo: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Dylewa |
|zdjęcie = Pole-obowiązkowe | |zdjęcie = Pole-obowiązkowe | ||
|opis zdjęcia = Pole-obowiązkowe | |opis zdjęcia = Pole-obowiązkowe | ||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Dylewo''' (niem.''Gut Döhlau'', od 1939 r. ''Döhlau'')– wieś sołecka w Polsce, położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat ostródzki| powiecie ostródzkim]], w [[Gmina Grunwald |gminie Grunwald]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny|administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś (łącznie z [[Dylewko| Dylewkiem]] i [[Jędrychowo|Jędrychowem]]) liczyła 492. mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Henryk Szałata]]<ref>[http://www.gminagrunwald.pl/ Portal Internetowy Gminy Grunwald] [ 21.06.2014]</ref>. |
| − | <br/> | + | <br/><br/> |
| − | + | == Położenie == | |
| − | |||
Miejscowość położona na [[Mazury Zachodnie|Mazurach Zachodnich]] ([[Pojezierze Iławsko-Ostródzkie]]), zajmuje wschodni skłon [[Garb Lubawski|Garbu Lubawskiego]]. Wieś leży w odległości 20 km na południe od [[Ostróda|Ostródy]]. | Miejscowość położona na [[Mazury Zachodnie|Mazurach Zachodnich]] ([[Pojezierze Iławsko-Ostródzkie]]), zajmuje wschodni skłon [[Garb Lubawski|Garbu Lubawskiego]]. Wieś leży w odległości 20 km na południe od [[Ostróda|Ostródy]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | |||
Dobra nadano braciom Eberhardowi i Nickelowi z Diehl w 1349 roku . Od ich nazwiska przyjęto nazwę majątku, która ulegała przemianom na przestrzeni wieków: Diehl, Döll, Delan, Döhlau. W 1540 roku dobra znajdowały się w posiadaniu Hansa Birckhana i Niklasa Kokolla. W latach 1662-1670 większość majątku znalazła się w rękach Albrechta von [[Finck von Finckenstein|Fincka]]. W 1860 roku majątek nabyli [[Ludwig Rose|Ludwig]]i [[Doris Rose]], którzy sprowadzili do Dylewa znanego i cenionego projektanta ogrodów [[Johann Larass|Johanna Larassa]]. Pozostałości romantycznego parku jego autorstwa zachowały się do dzisiejszych czasów. | Dobra nadano braciom Eberhardowi i Nickelowi z Diehl w 1349 roku . Od ich nazwiska przyjęto nazwę majątku, która ulegała przemianom na przestrzeni wieków: Diehl, Döll, Delan, Döhlau. W 1540 roku dobra znajdowały się w posiadaniu Hansa Birckhana i Niklasa Kokolla. W latach 1662-1670 większość majątku znalazła się w rękach Albrechta von [[Finck von Finckenstein|Fincka]]. W 1860 roku majątek nabyli [[Ludwig Rose|Ludwig]]i [[Doris Rose]], którzy sprowadzili do Dylewa znanego i cenionego projektanta ogrodów [[Johann Larass|Johanna Larassa]]. Pozostałości romantycznego parku jego autorstwa zachowały się do dzisiejszych czasów. | ||
W 1820 roku Dylewo zamieszkiwało 330 osób. W 1880 liczba mieszkańców wzrosła do 465. W 1939 roku nazwa miejscowości została zmieniona na Gut Döhlau. Przed wybuchem II wojny światowej miejscowość liczyła 693 osoby. | W 1820 roku Dylewo zamieszkiwało 330 osób. W 1880 liczba mieszkańców wzrosła do 465. W 1939 roku nazwa miejscowości została zmieniona na Gut Döhlau. Przed wybuchem II wojny światowej miejscowość liczyła 693 osoby. | ||
Po 1945 roku na terenie miejscowości działał [[Państwowe Gospodarstwo Rolne|PGR]]. | Po 1945 roku na terenie miejscowości działał [[Państwowe Gospodarstwo Rolne|PGR]]. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Turystyka== | |
| − | |||
[[Dylewo – rezerwat leśny]] o powierzchni 9,46 ha. Ustanowiony dla ochrony 100-letniej buczyny pomorskiej, porastającej wschodnie stoki Wzgórz Dylewskich. | [[Dylewo – rezerwat leśny]] o powierzchni 9,46 ha. Ustanowiony dla ochrony 100-letniej buczyny pomorskiej, porastającej wschodnie stoki Wzgórz Dylewskich. | ||
[[Jezioro Francuskie]] – [[rezerwat florystyczny]] o powierzchni 13,64 ha. Obejmuje położone na obszarze Góry Dylewskiej śródleśne jezioro, z przylegającymi torfowiskami i fragmentami buczyny pomorskiej w wieku 120 lat. | [[Jezioro Francuskie]] – [[rezerwat florystyczny]] o powierzchni 13,64 ha. Obejmuje położone na obszarze Góry Dylewskiej śródleśne jezioro, z przylegającymi torfowiskami i fragmentami buczyny pomorskiej w wieku 120 lat. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zabytki == | |
*Obecny [[kościół]] zbudowano w 1842 z wykorzystaniem elementów gotyckich z poprzedniej budowli. Ołtarz główny późnorenesansowy, organy z 1850 r. | *Obecny [[kościół]] zbudowano w 1842 z wykorzystaniem elementów gotyckich z poprzedniej budowli. Ołtarz główny późnorenesansowy, organy z 1850 r. | ||
*[[Park pałacowy]] oraz pozostałości pałacowych murów, wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków | *[[Park pałacowy]] oraz pozostałości pałacowych murów, wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków | ||
*Dawny [[cmentarz ewangelicki]] | *Dawny [[cmentarz ewangelicki]] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Bibliografia == | |
| − | + | # Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, ''Warmia. Mazury'', Białystok 1998. | |
| − | # Tomasz | ||
# ''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008. | # ''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008. | ||
# ''Ostróda. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976. | # ''Ostróda. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976. | ||
| − | # | + | # Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 2001. |
| − | # Tomasz | + | # Sowiński Tomasz, ''Tajemnice Warmii i Mazur'', Olsztyn 2008. |
#'' Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | #'' Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | ||
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [18.08.2013] |
| − | # | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [18.08.2013] |
| − | # | + | #[http://www.rowery.olsztyn.pl/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [18.08.2013] |
| − | # | + | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [18.08.2013] |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
| + | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: wieś sołecka]] [[Kategoria: powiat ostródzki]] [[Kategoria: gmina Grunwald]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: wieś sołecka]] [[Kategoria: powiat ostródzki]] [[Kategoria: gmina Grunwald]] | ||
| − | |||
Wersja z 12:45, 21 cze 2014
| Dylewo | |
| | |
| Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ostródzki |
| Gmina | Grunwald |
| Liczba ludności (2010) | 492 (łącznie Dylewo, Dylewko i Jędrychowo) |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 14-107 |
| Tablice rejestracyjne | NOS |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Dylewo | |
| Położenie na mapie Polski  Dylewo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Dylewo (niem.Gut Döhlau, od 1939 r. Döhlau)– wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Grunwald. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś (łącznie z Dylewkiem i Jędrychowem) liczyła 492. mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Henryk Szałata[1].
Spis treści
[ukryj]Położenie
Miejscowość położona na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko-Ostródzkie), zajmuje wschodni skłon Garbu Lubawskiego. Wieś leży w odległości 20 km na południe od Ostródy.
Dzieje miejscowości
Dobra nadano braciom Eberhardowi i Nickelowi z Diehl w 1349 roku . Od ich nazwiska przyjęto nazwę majątku, która ulegała przemianom na przestrzeni wieków: Diehl, Döll, Delan, Döhlau. W 1540 roku dobra znajdowały się w posiadaniu Hansa Birckhana i Niklasa Kokolla. W latach 1662-1670 większość majątku znalazła się w rękach Albrechta von Fincka. W 1860 roku majątek nabyli Ludwigi Doris Rose, którzy sprowadzili do Dylewa znanego i cenionego projektanta ogrodów Johanna Larassa. Pozostałości romantycznego parku jego autorstwa zachowały się do dzisiejszych czasów.
W 1820 roku Dylewo zamieszkiwało 330 osób. W 1880 liczba mieszkańców wzrosła do 465. W 1939 roku nazwa miejscowości została zmieniona na Gut Döhlau. Przed wybuchem II wojny światowej miejscowość liczyła 693 osoby.
Po 1945 roku na terenie miejscowości działał PGR.
Turystyka
Dylewo – rezerwat leśny o powierzchni 9,46 ha. Ustanowiony dla ochrony 100-letniej buczyny pomorskiej, porastającej wschodnie stoki Wzgórz Dylewskich.
Jezioro Francuskie – rezerwat florystyczny o powierzchni 13,64 ha. Obejmuje położone na obszarze Góry Dylewskiej śródleśne jezioro, z przylegającymi torfowiskami i fragmentami buczyny pomorskiej w wieku 120 lat.
Zabytki
- Obecny kościół zbudowano w 1842 z wykorzystaniem elementów gotyckich z poprzedniej budowli. Ołtarz główny późnorenesansowy, organy z 1850 r.
- Park pałacowy oraz pozostałości pałacowych murów, wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków
- Dawny cmentarz ewangelicki
Bibliografia
- Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia. Mazury, Białystok 1998.
- Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
- Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
- Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
- Sowiński Tomasz, Tajemnice Warmii i Mazur, Olsztyn 2008.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Bank Danych Lokalnych GUS [18.08.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [18.08.2013]
- Olsztyńska Strona Rowerowa [18.08.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [18.08.2013]
Przypisy
- Skocz do góry ↑ Portal Internetowy Gminy Grunwald [ 21.06.2014]
