Dylewo

Dylewo
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	ostródzki
Gmina	Grunwald
Liczba ludności (2010)	492 (łącznie Dylewo, Dylewko i Jędrychowo)
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	14-107
Tablice rejestracyjne	NOS
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Dylewo
Położenie na mapie Polski Dylewo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Dylewo (niem.Gut Döhlau, od 1939 r. Döhlau) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Grunwald. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś (łącznie z Dylewkiem i Jędrychowem) liczyła 492 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Arkadiusz Rosa.

Położenie

Miejscowość położona jest na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko-Ostródzkie) w odległości 20 km od Ostródy.

Dzieje miejscowości

Dobra nadano braciom Eberhardowi i Nickelowi z Diehl w 1349 roku . Od ich nazwiska przyjęto nazwę majątku, która na przestrzeni wieków ulegała przemianom: Diehl, Döll, Delan, Döhlau. W 1540 roku dobra znajdowały się w posiadaniu Hansa Birckhana i Niklasa Kokolla. W latach 1662–1670 większość majątku znalazła się w rękach Albrechta von Fincka. W 1860 roku majątek nabyli Ludwig i Doris Rose, którzy sprowadzili do Dylewa znanego i cenionego projektanta ogrodów Johanna Larassa. Pozostałości romantycznego parku jego autorstwa zachowały się do dzisiejszych czasów. W 1820 roku Dylewo zamieszkiwało 330 osób. W 1880 liczba mieszkańców wzrosła do 465. W 1939 roku nazwa miejscowości została zmieniona na Gut Döhlau. Przed wybuchem II wojny światowej miejscowość liczyła 693 osoby. Po 1945 roku na terenie miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne.

Turystyka

• rezerwat leśny o powierzchni 9,46 ha - ustanowiony dla ochrony 100-letniej buczyny pomorskiej, porastającej wschodnie stoki Wzgórz Dylewskich
• rezerwat florystyczny o powierzchni 13,64 ha - obejmuje położone na obszarze Góry Dylewskiej śródleśne jezioro, z przylegającymi torfowiskami i fragmentami buczyny pomorskiej w wieku 120 lat
• niebieski szlak pieszy o długości 60,80 km - przebieg trasy: Waplewo - Sitno - Ulnowo - Grunwald - Samin - Marcinkowo - Dylewo - Jezioro Francuskie - Pietrzwałd - Naprom - Samborowo
• szlak rowerowy o długości 67 km - przebieg trasy: Waplewo - Jadamowo - Sitno - Łubianek - Łubian - Ulnowo - Grunwald - Samin - Jezioro Dąbrówno - Dylewo-Góra Dylewska - Pietrzwałd - Samborowo

Zabytki

• kościół zbudowany w 1842 z wykorzystaniem elementów gotyckich z poprzedniej budowli; ołtarz główny późnorenesansowy, organy z 1850 r.
• park pałacowy oraz pozostałości pałacowych murów, wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków
• dawny cmentarz ewangelicki

Bibliografia

Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia. Mazury, Białystok 1998.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
Sowiński Tomasz, Tajemnice Warmii i Mazur, Olsztyn 2008.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [18.08.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [18.08.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [18.08.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [18.08.2013]
Serwis Turystyczny [01.07.2014]