Cwaliny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|zdjęcie = Pole-obowiązkowe | |zdjęcie = Pole-obowiązkowe | ||
|opis zdjęcia = Pole-obowiązkowe | |opis zdjęcia = Pole-obowiązkowe | ||
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| − | |powiat = | + | |powiat = piski |
| − | |gmina = | + | |gmina = Biała Piska |
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>''' Cwaliny''' (niem. od 1907 r. ''Zwalinnen'', 1914-1932 r. ''Groß Czwallinnen'', od 1932 r. ''Zwalinnen'', od 1938 r. ''Schwallen'') – [[wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[ | + | <big>''' Cwaliny''' (niem. od 1907 r. ''Zwalinnen'', 1914-1932 r. ''Groß Czwallinnen'', od 1932 r. ''Zwalinnen'', od 1938 r. ''Schwallen'') – [[Wieś sołecka |wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat piski|powiecie piskim]], w [[Biała Piska (gmina miejsko-wiejska)|gminie Biała Piska]]. |
| − | W latach 1975-1998 miejscowość [[ | + | W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 43: | Linia 43: | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Wieś prawdopodobnie istniała przed [[ | + | Wieś prawdopodobnie istniała przed [[Wojna trzynastoletnia| wojną trzynastoletnią]] (1454-1466), lokowana została w 1471 roku na [[Prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]]. Osada powstała z 15 łanów zakupionych od Hińczy, właściciela [[Kaliszki|Kaliszek]], oraz z 7 łanów kupionych od niejakiego Czarnego Jakuba. Przywilej wystawiony został na Michała Cwalinę, od którego wieś przyjęła nazwę (początkowo Swelin). Ów Michał w tym samym roku dokupił kolejne 2 łany, zaś w 1475 roku – dodatkowe 5 łanów. W 1539 roku działały tu już dwa młyny. W XVI wieku w posiadaniu rodziny Cwalinów znalazły się obok Cwalin również [[Paski]] i [[Dziadowo]]. Cwalinowie pochodzili ze szlachty mazowieckiej, z ziemi łomżyńskiej; w późniejszym czasie osiedlili się również w [[Starostwo ryńskie|starostwie ryńskim]]. W październiku 1710 roku do wsi dotarła wielka [[Epidemia dżumy 1709-1711|epidemia dżumy]]; w jej wyniku zmarło 39 mieszkańców. |
Szkoła we wsi powstała na przełomie XIX i XX wieku. W 1935 roku uczęszczało do niej 47 uczniów, pracował jeden nauczyciel. | Szkoła we wsi powstała na przełomie XIX i XX wieku. W 1935 roku uczęszczało do niej 47 uczniów, pracował jeden nauczyciel. | ||
| − | Aktualnie wieś jest siedzibą [[ | + | Aktualnie wieś jest siedzibą [[Sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Jan Wszeborowski]]<ref> http://bialapiska.eu/index.php?option=com_content&task=view&id=18&Itemid=22 [data dostępu: 20.09.2103]</ref>. |
Liczba mieszkańców wsi Cwaliny w poszczególnych okresach: | Liczba mieszkańców wsi Cwaliny w poszczególnych okresach: | ||
| Linia 59: | Linia 59: | ||
*[[Cmentarz ewangelicki]] z XIX wieku | *[[Cmentarz ewangelicki]] z XIX wieku | ||
*[[Chałupy]] (nr 1, 2, 3) z początku XX wieku, murowane | *[[Chałupy]] (nr 1, 2, 3) z początku XX wieku, murowane | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 77: | Linia 76: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat piski]] | |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Biała Piska (gmina miejsko-wiejska)]] |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1401-1500]] | |
| − | [[Kategoria: | ||
| − | [[ | ||
Wersja z 07:01, 7 lip 2014
| Cwaliny | |
| | |
| Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Biała Piska |
| Liczba ludności (2010) | 90 (łącznie Cwaliny i Cwalinki) |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-230 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Cwaliny | |
| Położenie na mapie Polski  Cwaliny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Cwaliny (niem. od 1907 r. Zwalinnen, 1914-1932 r. Groß Czwallinnen, od 1932 r. Zwalinnen, od 1938 r. Schwallen) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Biała Piska.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Spis treści
[ukryj]Charakterystyka fizjograficzna
Wieś położona jest na terenie Pojezierza Ełckiego wchodzącego w skład Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Miejscowość leży w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, 10,5 km na południe od Białej Piskiej, w pobliżu wsi Kumielsk.
Dzieje miejscowości
Wieś prawdopodobnie istniała przed wojną trzynastoletnią (1454-1466), lokowana została w 1471 roku na prawie magdeburskim. Osada powstała z 15 łanów zakupionych od Hińczy, właściciela Kaliszek, oraz z 7 łanów kupionych od niejakiego Czarnego Jakuba. Przywilej wystawiony został na Michała Cwalinę, od którego wieś przyjęła nazwę (początkowo Swelin). Ów Michał w tym samym roku dokupił kolejne 2 łany, zaś w 1475 roku – dodatkowe 5 łanów. W 1539 roku działały tu już dwa młyny. W XVI wieku w posiadaniu rodziny Cwalinów znalazły się obok Cwalin również Paski i Dziadowo. Cwalinowie pochodzili ze szlachty mazowieckiej, z ziemi łomżyńskiej; w późniejszym czasie osiedlili się również w starostwie ryńskim. W październiku 1710 roku do wsi dotarła wielka epidemia dżumy; w jej wyniku zmarło 39 mieszkańców.
Szkoła we wsi powstała na przełomie XIX i XX wieku. W 1935 roku uczęszczało do niej 47 uczniów, pracował jeden nauczyciel. Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jan Wszeborowski[1].
Liczba mieszkańców wsi Cwaliny w poszczególnych okresach:
1933 – 154 osoby
1939 – 219 osób
Zabytki:
- Cmentarz ewangelicki z XIX wieku
- Chałupy (nr 1, 2, 3) z początku XX wieku, murowane
Bibliografia:
- Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
- Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
- Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709-1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, s. 51-57.
- Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
- Bank Danych Lokalnych GUS:http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 29.08.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html [data dostępu: 29.08.2013]
- Gminna Ewidencja Zabytków: bip.bialapiska.pl/zalaczniki/art/050506130925.doc [data dostępu: 29.08.2013]
Przypisy
- Skocz do góry ↑ http://bialapiska.eu/index.php?option=com_content&task=view&id=18&Itemid=22 [data dostępu: 20.09.2103]
