Gaj: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Charakterystyka fizjograficzna) |
|||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Gaj'''</big> – [[wieś sołecka]] w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[powiat nowomiejski| powiecie nowomiejskim]], [[gmina | + | <big>'''Gaj'''</big> – [[wieś sołecka]] w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[powiat nowomiejski| powiecie nowomiejskim]], [[Biskupiec (gmina wiejska) |gminie Biskupiec Pomorski]]. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. |
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Wieś znajduje się w pobliżu trzech jezior: [[Jezioro Kakaj|Kakaj]], [[Jezioro Dębno Małe|Dębno Małe]] (Gaj) i [[Jezioro Wielki Staw| Wielki Staw]] oraz nad rzeką [[rzeka Laka |Laka]]. Miejscowość położona jest na terenie [[gmina | + | Wieś znajduje się w pobliżu trzech jezior: [[Jezioro Kakaj|Kakaj]], [[Jezioro Dębno Małe|Dębno Małe]] (Gaj) i [[Jezioro Wielki Staw| Wielki Staw]] oraz nad rzeką [[rzeka Laka |Laka]]. Miejscowość położona jest na terenie [[Biskupiec (gmina wiejska)| gminy Biskupiec Pomorski]], której powierzchnię zajmują przede wszystkim lasy i jeziora. W całości lasy stanowią 26% powierzchni gminy, a jeziora 3,28%. Zasadniczymi elementami morfologicznymi tego obszaru są: wysoczyzna morenowa (średnia wysokość 90-110 m n.p.m.), wzgórza i pagórki morenowe, sandry, rynny jeziorne i doliny rzeczne. Powierzchnia wysoczyzny charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych zagłębień wytopiskowych. Znajdziemy tutaj tzw. oczka polodowcowe, mokradła i torfowiska, a w okolicach miejscowości [[Łąkorz]] wyspy otoczone sandrem. Na terenie gminy występują również tzw. ozy (w okolicach [[Mierzyn |Mierzyna]], na zachód od [[Sumin |Sumina]] oraz na północ od [[Wielka Tymawa|Wielkiej Tymawy]]) i kemy (w rejonie [[Sumin |Sumina]], [[Łąkorek| Łąkorka]], [[Wonna| Wonny]] i [[Szwarcenowo |Szwarcenowa]]). Na terenie gminy napotkamy także na zastoiska. Największe z nich to zastoisko biskupieckie – o płaskim, rozległym i podmokłym dnie. Natomiast najwyższym punktem położonym na terenie gminy jest [[Góra Szwedzka]] – o wysokości 121,3 m n.p.m. Najniżej położony punkt (ok. 62 m n.p.m. wysokości) mieści się w dolinie rzeki [[rzeka Osa |Osy]]. W obrębie gminy znajdują się także rezerwaty przyrody: ornitofaunistyczny [[Rezerwat "Jezioro Karaś"|"Jezioro Karaś"]], torfowiskowy [[Rezerwat "Kociołek"|"Kociołek"]], [[Rezerwat "Łabędź"|"Łabędź"]], [[Rezerwat "Uroczysko Piotrowice"|"Uroczysko Piotrowice"]] oraz częściowo [[Brodnicki Park Krajobrazowy]]. Na obszarze gminy występują zasadniczo trzy typy gleb. Są to: gleby brunatne, gleby bielicowe, gleby mułowo-torfowo-murszaste. Ponadto odnajdziemy tutaj czarne ziemie, które mogą być wykorzystywane w rolnictwie. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 41: | Linia 41: | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Nazwa miejscowości wywodzi się najprawdopodobniej od słowa "gaj"- czyli las, bowiem Gaj otoczony jest ze wszystkich stron lasami. Może również pochodzić od pogańskich miejsc składania ofiar – "Święty gaj". Tereny pagórkowate, suche i porosłe liściastymi drzewami były najczęściej wybierana na zakładanie osad lub miejsc kultu. Niewiele wiadomo na temat wsi. Nieznana jest jej data lokacji, ani losy historyczne społeczności wiejskiej. Nie zachowała się również informacja o liczbie mieszkańców. Wiadomo jednak, że wieś przybrała charakter ulicówki. | + | Nazwa miejscowości wywodzi się najprawdopodobniej od słowa "gaj" - czyli las, bowiem Gaj otoczony jest ze wszystkich stron lasami. Może również pochodzić od pogańskich miejsc składania ofiar – "Święty gaj". Tereny pagórkowate, suche i porosłe liściastymi drzewami były najczęściej wybierana na zakładanie osad lub miejsc kultu. Niewiele wiadomo na temat wsi. Nieznana jest jej data lokacji, ani losy historyczne społeczności wiejskiej. Nie zachowała się również informacja o liczbie mieszkańców. Wiadomo jednak, że wieś przybrała charakter ulicówki. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 47: | Linia 47: | ||
===Gospodarka=== | ===Gospodarka=== | ||
| − | We wsi funkcjonuje sklep (działalność zawieszona na okres zimowy)oraz gospodarstwo agroturystyczne. | + | We wsi funkcjonuje sklep (działalność zawieszona na okres zimowy) oraz gospodarstwo agroturystyczne. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 61: | Linia 61: | ||
Działa tutaj ośrodek Caritas diecezji toruńskiej i dwa obozy harcerskie. | Działa tutaj ośrodek Caritas diecezji toruńskiej i dwa obozy harcerskie. | ||
| + | |||
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | ===Religia=== | ||
| + | |||
| + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. św. Mikołaja w Łąkorzu |parafii rzymskokatolickiej pw. św. Mikołaja w Łąkorzu]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 71: | Linia 77: | ||
=== Zabytki=== | === Zabytki=== | ||
| − | Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: dwie drewniane chałupy (kryte strzechą) z II połowy XIX w.; krzyż ustawiony przed II wojną światową; Kapliczka Najświętszej Maryi Niepokalanej zbudowana po II wojnie światowej jako wotum za powrót z niewoli radzieckiej ojca rodziny; pamiątkowy krzyż martyrologii z II wojny światowej; budynek szkoły z 1907 r.; [[ | + | Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: dwie drewniane chałupy (kryte strzechą) z II połowy XIX w.; krzyż ustawiony przed II wojną światową; [[Kapliczka Najświętszej Maryi Niepokalanej w Gaju |Kapliczka Najświętszej Maryi Niepokalanej]] zbudowana po II wojnie światowej jako wotum za powrót z niewoli radzieckiej ojca rodziny; pamiątkowy krzyż martyrologii z II wojny światowej; budynek szkoły z 1907 r.; [[Cmentarz ewangelicki w Gaju |cmentarz ewangelicki]] z II poł. XIX w. |
[[File:Chałupa z II poł XIX wieku w Gaju.jpg|300px|thumb|Chałupa z II poł XIX w., źródło: [http://www.gminabiskupiec.pl Gmina Biskupiec], 12.09.2013.]] | [[File:Chałupa z II poł XIX wieku w Gaju.jpg|300px|thumb|Chałupa z II poł XIX w., źródło: [http://www.gminabiskupiec.pl Gmina Biskupiec], 12.09.2013.]] | ||
| Linia 79: | Linia 85: | ||
http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=6&subsub=25&menu=112&strona=1, 12.09.2013. | http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=6&subsub=25&menu=112&strona=1, 12.09.2013. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat nowomiejski]] | |
| − | + | [[Kategoria: Biskupiec (gmina wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1801-1918]] | |
| − | [[ | ||
Wersja z 12:49, 7 lip 2014
| Gaj | |
| | |
 Krzyż przydrożny, źródło: Gmina Biskupiec, 12.09.2013.
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Biskupiec Pomorski |
| Sołectwo | Gaj |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Tablice rejestracyjne | NNM |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Gaj | |
| Położenie na mapie Polski  Gaj | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Gaj – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nowomiejskim, gminie Biskupiec Pomorski. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Wieś znajduje się w pobliżu trzech jezior: Kakaj, Dębno Małe (Gaj) i Wielki Staw oraz nad rzeką Laka. Miejscowość położona jest na terenie gminy Biskupiec Pomorski, której powierzchnię zajmują przede wszystkim lasy i jeziora. W całości lasy stanowią 26% powierzchni gminy, a jeziora 3,28%. Zasadniczymi elementami morfologicznymi tego obszaru są: wysoczyzna morenowa (średnia wysokość 90-110 m n.p.m.), wzgórza i pagórki morenowe, sandry, rynny jeziorne i doliny rzeczne. Powierzchnia wysoczyzny charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych zagłębień wytopiskowych. Znajdziemy tutaj tzw. oczka polodowcowe, mokradła i torfowiska, a w okolicach miejscowości Łąkorz wyspy otoczone sandrem. Na terenie gminy występują również tzw. ozy (w okolicach Mierzyna, na zachód od Sumina oraz na północ od Wielkiej Tymawy) i kemy (w rejonie Sumina, Łąkorka, Wonny i Szwarcenowa). Na terenie gminy napotkamy także na zastoiska. Największe z nich to zastoisko biskupieckie – o płaskim, rozległym i podmokłym dnie. Natomiast najwyższym punktem położonym na terenie gminy jest Góra Szwedzka – o wysokości 121,3 m n.p.m. Najniżej położony punkt (ok. 62 m n.p.m. wysokości) mieści się w dolinie rzeki Osy. W obrębie gminy znajdują się także rezerwaty przyrody: ornitofaunistyczny "Jezioro Karaś", torfowiskowy "Kociołek", "Łabędź", "Uroczysko Piotrowice" oraz częściowo Brodnicki Park Krajobrazowy. Na obszarze gminy występują zasadniczo trzy typy gleb. Są to: gleby brunatne, gleby bielicowe, gleby mułowo-torfowo-murszaste. Ponadto odnajdziemy tutaj czarne ziemie, które mogą być wykorzystywane w rolnictwie.
Dzieje miejscowości
Nazwa miejscowości wywodzi się najprawdopodobniej od słowa "gaj" - czyli las, bowiem Gaj otoczony jest ze wszystkich stron lasami. Może również pochodzić od pogańskich miejsc składania ofiar – "Święty gaj". Tereny pagórkowate, suche i porosłe liściastymi drzewami były najczęściej wybierana na zakładanie osad lub miejsc kultu. Niewiele wiadomo na temat wsi. Nieznana jest jej data lokacji, ani losy historyczne społeczności wiejskiej. Nie zachowała się również informacja o liczbie mieszkańców. Wiadomo jednak, że wieś przybrała charakter ulicówki.
Gospodarka
We wsi funkcjonuje sklep (działalność zawieszona na okres zimowy) oraz gospodarstwo agroturystyczne.
Bezpieczeństwo
We wsi funkcjonuje Ochotnicza Straż Pożarna
Kultura
Działa tutaj ośrodek Caritas diecezji toruńskiej i dwa obozy harcerskie.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. św. Mikołaja w Łąkorzu.
Ludzie związani z miejscowością
We wsi sołtysem jest Anna Bielawska.
Zabytki
Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: dwie drewniane chałupy (kryte strzechą) z II połowy XIX w.; krzyż ustawiony przed II wojną światową; Kapliczka Najświętszej Maryi Niepokalanej zbudowana po II wojnie światowej jako wotum za powrót z niewoli radzieckiej ojca rodziny; pamiątkowy krzyż martyrologii z II wojny światowej; budynek szkoły z 1907 r.; cmentarz ewangelicki z II poł. XIX w.
Bibliografia
http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=6&subsub=25&menu=112&strona=1, 12.09.2013.
