Faryny: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
(→‎kultura:)
Linia 2: Linia 2:
  
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
−
|nazwa                = Faryny   
+
|nazwa                = Faryny   
 
  |herb wsi              =
 
  |herb wsi              =
 
  |flaga wsi            =
 
  |flaga wsi            =
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Faryn
 
  |dopełniacz wsi        = Faryn
−
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe    
+
  |zdjęcie              = Faryny.jpg    
−
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe      
+
  |opis zdjęcia          = Faryny [http://www.wikipedia.pl/ Wikipedia] [07.07.2014]      
−
  |rodzaj miejscowości  =wieś sołecka
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |powiat                = szczycieński  
 
  |powiat                = szczycieński  
Linia 17: Linia 17:
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
 
  |liczba ludności      = 360
 
  |liczba ludności      = 360
−
  |rok                  = 2009
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    =(+48) 89
 
  |strefa numeracyjna    =(+48) 89
 
  |kod pocztowy          =12-114
 
  |kod pocztowy          =12-114
Linia 30: Linia 30:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
−
}}
+
}}<br/>
−
<big>''' Faryny''' (niem. ''Farienen'') – [[Wieś sołecka|wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat szczycieński| powiecie szczycieńskim]], w [[Rozogi (gmina wiejska)|gminie Rozogi]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do województwa ostrołęckiego.
+
''' Faryny''' (niem. ''Farienen'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat szczycieński| powiecie szczycieńskim]], w [[Rozogi (gmina wiejska)|gminie Rozogi]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do województwa ostrołęckiego. W 2010 roku wieś liczyła 360 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Helena Dąbkowska]]<ref> [http://www.rozogi.pl/ Strona Gminy Rozogi] [30.08.2013]</ref>.
 +
<br/><br/>
  
 +
== Położenie ==
 +
Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na skraju [[Puszcza Piska|Puszczy Piskiej]], 6 km na północ od [[Rozogi|Rozóg]], w pobliżu drogi nr 602 w kierunku [[Spychowo|Spychowa]] i dalej [[Mrągowo|Mrągowa]].
 
<br/>
 
<br/>
  
−
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
== Dzieje miejscowości ==
−
Wieś położona w południowo-wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]],w regionie [[Zielone Płuca Polski]]. Faryny leżą  na skraju [[Puszcza Piska|Puszczy Piskiej]], 6 km na północ od [[Rozogi|Rozóg]], w pobliżu drogi nr 602 w kierunku [[Spychowo|Spychowa]] i dalej [[Mrągowo|Mrągowa]].
+
Wieś została założona w 1662 roku jako [[Osada szkatułowa |osada szkatułowa]] na 60 łanach lasu. Pierwszymi sołtysami zostali dwaj osadnicy, którzy przybyli ze [[Stare Kiełbonki|Starych Kiełbonek]]. W XVIII i XIX wieku była to jedna z największych wsi w okolicy Rozóg; działała tu karczma. W czasie powstania styczniowego mieszkańcy Faryn zajmowali się przemytem broni do Królestwa Polskiego. Odbywało się to pod kierunkiem bazy przerzutowej znajdującej się w Rozogach. W [[Plebiscyt 1920 roku|plebiscycie]] 11 lipca 1920 roku zagłosowało 703 mieszkańców Faryn; wszystkie głosy oddano za pozostaniem w [[Prusy Wschodnie|Prusach Wschodnich]]. W latach 20. XX wieku wybudowano tu murowaną szkołę.
 +
Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach |II wojnie światowej]] rozpoczął się napływ nowych osadników, a zarazem wyjazdy dawnych mieszkańców – w latach 1952–1977 ogółem wyjechało do Niemiec (wschodnich i zachodnich) 99 osób.
  
−
<br/>
 
−
 
−
=== Dzieje miejscowości ===
 
−
Wieś została założona w 1662 roku jako osada szkatułowa na 60 łanach lasu; pierwszymi sołtysami zostali dwaj osadnicy, którzy przybyli ze [[Stare Kiełbonki|Starych Kiełbonek]]. W XVIII i XIX wieku była to jedna z największych wsi w okolicy [[Rozogi|Rozóg]]; działała tu karczma. W czasie powstania styczniowego mieszkańcy Faryn zajmowali się przemytem broni do Królestwa Polskiego, odbywało się to pod kierunkiem bazy przerzutowej znajdującej się w [[Rozogi|Rozogach]]. W [[Plebiscyt 1920 roku|plebiscycie 11 lipca 1920 roku]] zagłosowało 703 mieszkańców Faryn; wszystkie głosy oddano za pozostaniem w [[Prusy Wschodnie|Prusach Wschodnich]]. W latach 20. XX wieku wybudowano tu murowaną szkołę.
 
−
Po [[II wojna światowa na Warmii i Mayurach |II wojnie światowej]] rozpoczął się napływ nowych osadników, a zarazem wyjazdy dawnych mieszkańców – w latach 1952-1977 ogółem wyjechało do Niemiec (wschodnich i zachodnich) 99 osób.
 
 
Wieś zachowała charakter ulicówki położonej po obu stronach brukowanej drogi. Jest to jedna z ostatnich mazurskich wsi, która w dobrym stanie zachowała liczną zabudowę drewnianą i układ przestrzenny.
 
Wieś zachowała charakter ulicówki położonej po obu stronach brukowanej drogi. Jest to jedna z ostatnich mazurskich wsi, która w dobrym stanie zachowała liczną zabudowę drewnianą i układ przestrzenny.
  
 +
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
  
−
Aktualnie wieś jest siedzibą [[Sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Helena Dąbkowska]]<ref> http://www.rozogi.pl/ug_rozogi/index.php?option=com_content&view=article&id=16&Itemid=11 [data dostępu: 30.08.2013]</ref>.
+
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych latach:
−
 
 
  
−
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych:
+
*1782 r. – 51 gospodarstw
  
−
1782 – 51 gospodarstw
+
*1818 r. – 374 osoby, 72 gospodarstwa
  
−
1818 – 374 osoby, 72 gospodarstwa
+
*1858 r. – 686 osób, 80 gospodarstw
  
−
1858 – 686 osób, 80 gospodarstw
+
*1939 r. – 857 osób
  
−
1939 – 857 osób
+
== Szkolnictwo ==
 +
*we wsi istnieje [[Szkoła Podstawowa w Farynach |szkoła podstawowa]]
  
−
<br/>
+
== Kultura ==
 +
* we wsi działa [[Klub Seniora „Młodzi Inaczej” w Farynach|klub seniora]]
  
−
=== Szkolnictwo: ===
+
== Zabytki ==
−
*[[Szkoła Podstawowa w Farynach]]
+
*20 drewnianych chałup chłopskich z drugiej połowy XIX i początku XX wieku, a także zagroda z tego okresu (zaadaptowana na pensjonat)
 +
*drewniana [[Kaplica pw. Matki Boskiej Królowej Polski i św. Stanisława Kostki w Farynach|kaplica]] z lat 20. XX wieku
 +
*piętrowy budynek szkoły z lat 20. XX wieku, z czerwonej cegły, kamienne fundamenty
 +
*dawny cmentarz ewangelicki z końca XIX wieku; na nim kwatera wojenna z okresu [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]]
  
−
<br/>
+
== Bibliografia ==
−
 
 
−
=== Kultura: ===
 
−
*[[Klub Seniora „Młodzi Inaczej” w Farynach]]
 
−
 
 
−
<br/>
 
−
 
 
−
=== Zabytki: ===
 
−
*Zachowało się około 20 drewnianych chałup chłopskich z drugiej połowy XIX i początku XX wieku, a także zagroda z tego okresu (zaadaptowana na pensjonat).
 
−
*Drewniana [[Kaplica pw. Matki Boskiej Królowej Polski i św. Stanisława Kostki w Farynach|kaplica pw. Matki Boskiej Królowej Polski i św. Stanisława Kostki]], z lat 20. XX wieku
 
−
*Piętrowy budynek szkoły z lat 20. XX wieku, z czerwonej cegły, kamienne fundamenty.
 
−
*Dawny cmentarz ewangelicki z końca XIX wieku; znajduje się na nim kwatera wojenna z okresu [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]]
 
−
 
 
−
<br/>
 
−
 
 
−
=== Bibliografia: ===
 
 
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. 1, Olsztyn 2011.
 
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. 1, Olsztyn 2011.
 
#Kudrzycki Zbigniew, ''Rozogi – wieś mazurska a Kurpie'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 10, 1996, s. 129-141.
 
#Kudrzycki Zbigniew, ''Rozogi – wieś mazurska a Kurpie'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 10, 1996, s. 129-141.
−
#Kudrzycki Zbigniew, ''Z dziejów gminy Rozogi'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, s. 21-29.
+
#Kudrzycki Zbigniew, ''Z dziejów gminy Rozogi'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 21-29.
−
#Kudrzycki Zbigniew, ''Z dziejów parafii ewangelickiej w Rozogach'', Rocznik Mazurski, t. 12, 2008, s. 3-35.
+
#Kudrzycki Zbigniew, ''Z dziejów parafii ewangelickiej w Rozogach'', Rocznik Mazurski, t. 12, 2008, ss. 3-35.
 
#Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.
 
#Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.
−
#Nowotka Marek, ''Z przeszłości Rozóg i okolic'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 6, 1992, s. 169-175.
+
#Nowotka Marek, ''Z przeszłości Rozóg i okolic'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 6, 1992, ss. 169-175.
 
#''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
 
#''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
−
#Bank Danych Lokalnych GUS:http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=6909&p_token=0.3673862668148682 [data dostępu: 25.08.2013]
+
#[http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [25.08.2013]
−
#Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html [data dostępu: 25.08.2013]
+
#[http://www.verwaltungsgeschichte.de/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [25.08.2013]
−
#Gminna Ewidencja Zabytków http://www.rozogi.pl/ug_rozogi/index.php?option=com_content&view=section&layout=blog&id=4&Itemid=42&limitstart=2 [data dostępu: 25.08.2013]
+
#[http://www.rozogi.pl/ug_rozogi/ Strona Gminy Rozogi] [25.08.2013]
−
#Wojewódzka Ewidencja Zabytków: http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu: 25.08.2013]
+
#[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja zabytków] [25.08.2013]
−
 
+
#[http://www.wikipedia.pl/ Wikipedia] [07.07.2014]
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references>
 
<references>

Wersja z 15:21, 7 lip 2014


Faryny
Faryny Wikipedia [07.07.2014]
Faryny Wikipedia [07.07.2014]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat szczycieński
Gmina Rozogi
Liczba ludności (2010) 360
Strefa numeracyjna (+48) 89
Kod pocztowy 12-114
Tablice rejestracyjne NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Faryny
Faryny
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Faryny
Faryny
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Faryny (niem. Farienen) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Rozogi. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego. W 2010 roku wieś liczyła 360 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Helena Dąbkowska[1].

Położenie

Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na skraju Puszczy Piskiej, 6 km na północ od Rozóg, w pobliżu drogi nr 602 w kierunku Spychowa i dalej Mrągowa.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1662 roku jako osada szkatułowa na 60 łanach lasu. Pierwszymi sołtysami zostali dwaj osadnicy, którzy przybyli ze Starych Kiełbonek. W XVIII i XIX wieku była to jedna z największych wsi w okolicy Rozóg; działała tu karczma. W czasie powstania styczniowego mieszkańcy Faryn zajmowali się przemytem broni do Królestwa Polskiego. Odbywało się to pod kierunkiem bazy przerzutowej znajdującej się w Rozogach. W plebiscycie 11 lipca 1920 roku zagłosowało 703 mieszkańców Faryn; wszystkie głosy oddano za pozostaniem w Prusach Wschodnich. W latach 20. XX wieku wybudowano tu murowaną szkołę. Po II wojnie światowej rozpoczął się napływ nowych osadników, a zarazem wyjazdy dawnych mieszkańców – w latach 1952–1977 ogółem wyjechało do Niemiec (wschodnich i zachodnich) 99 osób.

Wieś zachowała charakter ulicówki położonej po obu stronach brukowanej drogi. Jest to jedna z ostatnich mazurskich wsi, która w dobrym stanie zachowała liczną zabudowę drewnianą i układ przestrzenny.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych latach:

  • 1782 r. – 51 gospodarstw
  • 1818 r. – 374 osoby, 72 gospodarstwa
  • 1858 r. – 686 osób, 80 gospodarstw
  • 1939 r. – 857 osób

Szkolnictwo

Kultura

Zabytki

  • 20 drewnianych chałup chłopskich z drugiej połowy XIX i początku XX wieku, a także zagroda z tego okresu (zaadaptowana na pensjonat)
  • drewniana kaplica z lat 20. XX wieku
  • piętrowy budynek szkoły z lat 20. XX wieku, z czerwonej cegły, kamienne fundamenty
  • dawny cmentarz ewangelicki z końca XIX wieku; na nim kwatera wojenna z okresu I wojny światowej

Bibliografia

  1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2011.
  2. Kudrzycki Zbigniew, Rozogi – wieś mazurska a Kurpie, Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 10, 1996, s. 129-141.
  3. Kudrzycki Zbigniew, Z dziejów gminy Rozogi, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 21-29.
  4. Kudrzycki Zbigniew, Z dziejów parafii ewangelickiej w Rozogach, Rocznik Mazurski, t. 12, 2008, ss. 3-35.
  5. Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
  6. Nowotka Marek, Z przeszłości Rozóg i okolic, Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 6, 1992, ss. 169-175.
  7. Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
  8. Bank Danych Lokalnych GUS [25.08.2013]
  9. Deutsche Verwaltungsgeschichte [25.08.2013]
  10. Strona Gminy Rozogi [25.08.2013]
  11. Wojewódzka Ewidencja zabytków [25.08.2013]
  12. Wikipedia [07.07.2014]

Przypisy

  1. ↑ Strona Gminy Rozogi [30.08.2013]

<references>


Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Faryny&oldid=24210”