Harsz: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
(→‎Dzieje miejscowości)
Linia 2: Linia 2:
  
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
−
|nazwa                = Harsz   
+
|nazwa                = Harsz   
 
  |herb wsi              =
 
  |herb wsi              =
 
  |flaga wsi            =
 
  |flaga wsi            =
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
−
  |dopełniacz wsi        = Pole-obowiązkowe  
+
  |dopełniacz wsi        = Harszu  
−
  |zdjęcie              = [[File:Dawny Harsz.jpg|thumb|Dawny Harsz]]
+
  |zdjęcie              = Jezioro Harsz.jpg
−
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe   
+
  |opis zdjęcia          = Jezioro Harsz [http://www.wikipedia.pl/ Wikipedia] [09.07.2014] 
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
Linia 17: Linia 17:
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
 
  |liczba ludności      = 455
 
  |liczba ludności      = 455
−
  |rok                  = 2009
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    =(+48) 87
 
  |strefa numeracyjna    =(+48) 87
 
  |kod pocztowy          =11-610
 
  |kod pocztowy          =11-610
Linia 30: Linia 30:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
−
}}
+
}}<br/>
−
<big>''' Harsz''' (niem. ''Haarszen'', od 1936 r. ''Haarschen'') – [[Wieś sołecka |wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat węgorzewski | powiecie węgorzewskim]], w [[Pozezdrze (gmina wiejska)|gminie Pozezdrze]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]].
+
''' Harsz''' (niem. ''Haarszen'', od 1936 r. ''Haarschen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat węgorzewski | powiecie węgorzewskim]], w [[Pozezdrze (gmina wiejska)|gminie Pozezdrze]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 455 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Stanisław Borysiewicz]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [30.08.2013]</ref>.
 +
<br/><br/>
  
 +
== Położenie ==
 +
Wieś położona jest w północnej części [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], nad jeziorem [[Jezioro Harsz| Harsz]], 11 km na południe od [[Węgorzewo|Węgorzewa]].
 
<br/>
 
<br/>
  
−
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
== Dzieje miejscowości ==
−
Wieś położona jest w północnej części [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], nad [[Jezioro Harsz|Jeziorem Harsz]], 11 km na południe od [[Węgorzewo|Węgorzewa]].
 
−
 
 
−
<br/>
 
−
 
 
−
=== Dzieje miejscowości ===
 
 
Nazwa wsi pochodzi od jeziora, zwanego w języku [[Prusowie|pruskim]] ''Skarsaw''.
 
Nazwa wsi pochodzi od jeziora, zwanego w języku [[Prusowie|pruskim]] ''Skarsaw''.
  
−
Wieś została założona w 1550 roku na 80 łanach, z których osiem uzyskał za 240 grzywien sołtys Marcin Gut ze [[Świdry|Świder]] w [[Starostwo piskie|starostwie piskim]]. Zasiedlenie miejscowości postępowało stosunkowo szybko: w 1557 roku we wsi mieszkało 36 rodzin chłopskich, a w 1600 roku – 48 rodzin chłopskich i 10 zagrodników. Mieszkańcy odrabiali pańszczyznę w majątku państwowym w [[Węgorzewo|Węgorzewie]]. W tym okresie wieś nazywano ''Harsen'', ''Arzen'', ''Haarsen ''.
+
Wieś została założona w 1550 roku na 80 łanach, z których osiem uzyskał za 240 grzywien sołtys [[Marcin Gut]] ze [[Świdry|Świder]] w [[Starostwo piskie|starostwie piskim]]. Zasiedlenie miejscowości postępowało stosunkowo szybko: w 1557 roku we wsi mieszkało 36 rodzin chłopskich, a w 1600 roku – 48 rodzin chłopskich i 10 zagrodników. Mieszkańcy odrabiali pańszczyznę w majątku państwowym w Węgorzewie. W tym okresie wieś nazywano ''Harsen'', ''Arzen'', ''Haarsen ''.
−
 
 
−
W następstwie [[Epidemia dżumy 1709-1711 |epidemii dżumy]] w 1710 roku zmarli niemal wszyscy mieszkańcy  (311 osób), jednak wieś szybko odzyskała status jednej z największych w okolicy. W XVII wieku wieś obejmowała już 100 łanów, zaś w połowie XIX wieku ponad 79 łanów. W 1858 roku była zamieszkana przez 685 osób, a w 1939 roku Harsz liczył 811 mieszkańców.
 
  
−
Szkołę we wsi założono w 1737 roku; stulecie później uczyło się w niej 129 dzieci w dwóch klasach, zaś 1935 roku – 138 dzieci, a zatrudnionych było trzech nauczycieli. Reaktywowana w 1947 roku, szkoła ta w połowie lat 60. obejmowała osiem klas.  
+
W następstwie epidemii dżumy w 1710 roku zmarli niemal wszyscy mieszkańcy (311 osób), jednak wieś szybko odzyskała status jednej z największych w okolicy. W XVII wieku obejmowała już 100 łanów, zaś w połowie XIX wieku ponad 79 łanów. W 1858 roku była zamieszkana przez 685 osób, a w 1939 roku Harsz liczył 811 mieszkańców.
  
−
Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach |II wojnie światowej]] działała we wsi cegielnia. Funkcjonowała [[Ochotnicza Straż Pożarna w Harszu|Ochotnicza Straż Pożarna]] – remizę wybudowano w czynie społecznym. W podobny sposób powstała siedziba klubu ''Ruchu''.
+
Szkołę we wsi założono w 1737 roku; stulecie później uczyło się w niej 129 dzieci w dwóch klasach, zaś 1935 roku – 138 dzieci, a zatrudnionych było trzech nauczycieli. Reaktywowana w 1947 roku, w połowie lat 60. obejmowała osiem klas.  
  
−
Aktualnie wieś jest siedzibą [[Sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Stanisław Borysiewicz]]<ref>http://bip.warmia.mazury.pl/pozezdrze_gmina_wiejska/142/49/Solectwa_Gminy_Pozezdrze/[data dostępu: 30.08.2013]</ref>.  
+
Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach |II wojnie światowej]] działała we wsi cegielnia. Funkcjonowała [[Ochotnicza Straż Pożarna w Harszu|Ochotnicza Straż Pożarna]] – remizę wybudowano w czynie społecznym. W podobny sposób powstał klub ''Ruchu''.
  
 +
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
 
<br/>
 
<br/>
−
 
+
[[File:Jezioro Harsz.jpg|thumb|290px|Jezioro Harsz [http://www.wikipedia.pl/ Wikipedia] [09.07.2014]]]
−
[[File:Jezioro Harsz.jpg|thumb|200px|Jezioro Harsz]]
+
== Kultura ==
−
 
 
−
[[File:Harsz przed rokiem 1945.jpg|thumb|Harsz przed rokiem 1945]]
 
−
 
 
−
=== Kultura ===
 
 
W Harszu od 2004 roku cyklicznie odbywa się [[lkwim: Międzynarodowy Plener Malarski w Harszu| Międzynarodowy Plener Malarski]], mający na celu m.in. popularyzację regionu. W czerwcu organizowana jest także [[Noc Świętojańska w Harszu |Noc Świętojańska]].
 
W Harszu od 2004 roku cyklicznie odbywa się [[lkwim: Międzynarodowy Plener Malarski w Harszu| Międzynarodowy Plener Malarski]], mający na celu m.in. popularyzację regionu. W czerwcu organizowana jest także [[Noc Świętojańska w Harszu |Noc Świętojańska]].
−
 
 
<br/>
 
<br/>
  
−
=== Religia ===
+
==Religia ==
−
Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu |parafii rzymskokatolickiej pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu]].
+
Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. św. Stanisława Kostki w Pozezdrzu |parafii rzymskokatolickiej w Pozezdrzu]].
−
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
−
===Turystyka===
+
==Turystyka==
−
*Szlak rowerowy o długości 40 km - przebieg trasy: [[Giżycko]] - [[Świdry]] - [[Pieczarki]] - Harsz - [[Pozezdrze]] - [[Spytkowo]] - [[Giżycko]]
+
*szlak rowerowy o długości 40 km – przebieg trasy: [[Giżycko]] – Świdry – [[Pieczarki]] – Harsz – [[Pozezdrze]] – [[Spytkowo]] – Giżycko
−
 
 
−
<br/>
 
  
−
=== Bibliografia: ===
+
==Bibliografia ==
−
#Grzegorz Białuński, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.
+
#Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.
−
#Andrzej Wakar, Bohdan Wilamowski, ''Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1968.
+
#Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan, ''Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1968.
−
#Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=6148&p_token=0.06399731445439027 [data dostępu: 29.07.2013]
+
#[http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych] [29.07.2013]
−
#Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/angerburg.html [data dostępu: 29.07.2013]
+
#[http://www.verwaltungsgeschichte.de/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [29.07.2013]
 +
#[http://www.wikipedia.pl/ Wikipedia] [09.07.2014]
 +
#[http://bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [30.08.2013]
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}

Wersja z 09:07, 9 lip 2014


Harsz
Jezioro Harsz Wikipedia [09.07.2014]
Jezioro Harsz Wikipedia [09.07.2014]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat węgorzewski
Gmina Pozezdrze
Liczba ludności (2010) 455
Strefa numeracyjna (+48) 87
Kod pocztowy 11-610
Tablice rejestracyjne NWE
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Harsz
Harsz
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Harsz
Harsz
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Harsz (niem. Haarszen, od 1936 r. Haarschen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Pozezdrze. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 455 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Stanisław Borysiewicz[1].

Położenie

Wieś położona jest w północnej części Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, nad jeziorem Harsz, 11 km na południe od Węgorzewa.

Dzieje miejscowości

Nazwa wsi pochodzi od jeziora, zwanego w języku pruskim Skarsaw.

Wieś została założona w 1550 roku na 80 łanach, z których osiem uzyskał za 240 grzywien sołtys Marcin Gut ze Świder w starostwie piskim. Zasiedlenie miejscowości postępowało stosunkowo szybko: w 1557 roku we wsi mieszkało 36 rodzin chłopskich, a w 1600 roku – 48 rodzin chłopskich i 10 zagrodników. Mieszkańcy odrabiali pańszczyznę w majątku państwowym w Węgorzewie. W tym okresie wieś nazywano Harsen, Arzen, Haarsen .

W następstwie epidemii dżumy w 1710 roku zmarli niemal wszyscy mieszkańcy (311 osób), jednak wieś szybko odzyskała status jednej z największych w okolicy. W XVII wieku obejmowała już 100 łanów, zaś w połowie XIX wieku ponad 79 łanów. W 1858 roku była zamieszkana przez 685 osób, a w 1939 roku Harsz liczył 811 mieszkańców.

Szkołę we wsi założono w 1737 roku; stulecie później uczyło się w niej 129 dzieci w dwóch klasach, zaś 1935 roku – 138 dzieci, a zatrudnionych było trzech nauczycieli. Reaktywowana w 1947 roku, w połowie lat 60. obejmowała osiem klas.

Po II wojnie światowej działała we wsi cegielnia. Funkcjonowała Ochotnicza Straż Pożarna – remizę wybudowano w czynie społecznym. W podobny sposób powstał klub Ruchu.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Jezioro Harsz Wikipedia [09.07.2014]

Kultura

W Harszu od 2004 roku cyklicznie odbywa się Międzynarodowy Plener Malarski, mający na celu m.in. popularyzację regionu. W czerwcu organizowana jest także Noc Świętojańska.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Pozezdrzu.

Turystyka

Bibliografia

  1. Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
  2. Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1968.
  3. Bank Danych Lokalnych [29.07.2013]
  4. Deutsche Verwaltungsgeschichte [29.07.2013]
  5. Wikipedia [09.07.2014]
  6. Wrota Warmii i Mazur [30.08.2013]

Przypisy

  1. ↑ Wrota Warmii i Mazur [30.08.2013]



Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Harsz&oldid=24414”