Kieźliny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zabytki) |
|||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Kieźliny''' (niem. ''Köslinen'', ''Kieslinen'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[gmina | + | ''' Kieźliny''' (niem. ''Köslinen'', ''Kieslinen'') – [[wieś sołecka]] w Polsce położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Dywity (gmina wiejska)|gminie Dywity]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. |
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 1229 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Janusz Jędrzejewski]]<ref> http://bip.warmia.mazury.pl/dywity_gmina_wiejska/170/299/Solectwa/ [data dostępu: 4.12.2013]</ref>. | Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 1229 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Janusz Jędrzejewski]]<ref> http://bip.warmia.mazury.pl/dywity_gmina_wiejska/170/299/Solectwa/ [data dostępu: 4.12.2013]</ref>. | ||
| Linia 36: | Linia 36: | ||
== Charakterystyka fizjograficzna == | == Charakterystyka fizjograficzna == | ||
| − | Miejscowość jest położona na [[Pojezierze Olsztyńskie| Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 5 km na północny wschód od [[Olsztyn| Olsztyna]]. W pobliżu przepływa [[rzeka Wadąg]]. | + | Miejscowość jest położona na [[Pojezierze Olsztyńskie| Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 5 km na północny wschód od [[Olsztyn| Olsztyna]]. W pobliżu przepływa [[Rzeka Wadąg |rzeka Wadąg]]. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 43: | Linia 43: | ||
W latach 1888-1891 w miejscowości działała polska biblioteczka [[Towarzystwo Czytelni Ludowych]]. W okresie międzywojennym kilku mieszkańców należało także do [[Związek Polaków w Niemczech| Związku Polaków w Niemczech]]. | W latach 1888-1891 w miejscowości działała polska biblioteczka [[Towarzystwo Czytelni Ludowych]]. W okresie międzywojennym kilku mieszkańców należało także do [[Związek Polaków w Niemczech| Związku Polaków w Niemczech]]. | ||
| − | Parafia została erygowana w 1981 roku przez ówczesnego biskupa warmińskiego – [[Józef Glemp|Józefa Glempa]]. | + | [[Parafia pw. św. Rozalii w Kieźlinach |Parafia]] została erygowana w 1981 roku przez ówczesnego biskupa warmińskiego – [[Józef Glemp|Józefa Glempa]]. |
W roku 1993 Kieźliny były zamieszkane przez 679 osób. | W roku 1993 Kieźliny były zamieszkane przez 679 osób. | ||
| Linia 61: | Linia 61: | ||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| − | *[[Jakub Jagałła]] (1863-1934) – urodzony w Kieźlinach ksiądz katolicki, | + | *[[Jakub Jagałła]] (1863-1934) – urodzony w Kieźlinach ksiądz katolicki, generalny przełożony Zgromadzenia Księży Zmartwychwstańców |
*[[Paweł Sowa]] (1897-1984) - urodzony w Kieźlinach publicysta, pedagog i działacz narodowy; współorganizował [[Związek Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich]]. | *[[Paweł Sowa]] (1897-1984) - urodzony w Kieźlinach publicysta, pedagog i działacz narodowy; współorganizował [[Związek Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *Neogotycka [[lkwim:Kaplica pw. św. Rozalii w Kieźlinach|kaplica filialna]] wybudowana w 1906 roku, jako wotum dziękczynne za | + | *Neogotycka [[lkwim:Kaplica pw. św. Rozalii w Kieźlinach|kaplica filialna]] wybudowana w 1906 roku, jako wotum dziękczynne za ocalenie parafii w czasie epidemii. Ołtarz i wystrój wnętrza pochodzą z XVIII wieku. W 1942 roku powstała tu placówka duszpasterska. |
*Przydrożna kapliczka warmińska z dzwonniczką, wzniesiona w 1886 roku | *Przydrożna kapliczka warmińska z dzwonniczką, wzniesiona w 1886 roku | ||
*Przy rzece zlokalizowany jest głaz upamiętniający radzieckiego żołnierza – Piotra Dziernowa, który własnym ciałem zasłonił otwór strzelniczy niemieckiego bunkra, dzięki czemu umożliwił zdobycie Rosjanom drugiego brzegu rzeki | *Przy rzece zlokalizowany jest głaz upamiętniający radzieckiego żołnierza – Piotra Dziernowa, który własnym ciałem zasłonił otwór strzelniczy niemieckiego bunkra, dzięki czemu umożliwił zdobycie Rosjanom drugiego brzegu rzeki | ||
| + | <br/> | ||
| + | == Przyroda== | ||
| + | W miejscowości znajdują się pomniki przyrody - [[Głazy narzutowe w Kieźlinach |4 głazy narzutowe]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 85: | Linia 88: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Dywity (gmina wiejska)]] | |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] |
| + | [[Kategoria: 1301-1400]] | ||
Wersja z 10:55, 14 lip 2014
| Kieźliny | |
| | |
 Kościół pw. św. Rozalii w Kieźlinach
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Dywity |
| Liczba ludności (2010) | 1229 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kieźliny | |
| Położenie na mapie Polski  Kieźliny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kieźliny (niem. Köslinen, Kieslinen) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 1229 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Janusz Jędrzejewski[1].
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 5 km na północny wschód od Olsztyna. W pobliżu przepływa rzeka Wadąg.
Dzieje miejscowości
Przywilej lokacyjny został wydany przez kapitułę warmińską w roku 1348. Odbiorcą nadania był pierwszy sołtys – Fryderyk, od którego imienia wieś miała przyjąć nazwę Frederichsdorf. Początkowo jednak funkcjonowała pierwotna nazwa Koseler. Nadanie określało również granice wsi: jezioro Wadąg, młyn Wadąg, majątek niejakiego Mateusza (tzn. Dągi) oraz nowe miasto, czyli Olsztyn. Kieźliny obejmowały obszar 30 włók nadanych na prawie chełmińskim między jeziorami Wadąg i Dywickim. W roku 1461 Krzyżacy pod wodzą komtura elbląskiego Henryka von Plauena zniszczył wieś i niemal całą okolicę. Kieźliny opustoszały. Dopiero w 1552 roku kapituła warmińska nadała 8 włók nowemu sołtysowi – Henrykowi Tregerowi, który zobowiązał się do obsadzenia wsi kolonistami. W 1565 roku miejscowość była zamieszkana jedynie przez 6 osób. W XVIII wieku rząd pruski przekazał Kieźliny w ręce prywatne. Pod koniec tego stulecia Kieźliny składały się z 14 domów.
W latach 1888-1891 w miejscowości działała polska biblioteczka Towarzystwo Czytelni Ludowych. W okresie międzywojennym kilku mieszkańców należało także do Związku Polaków w Niemczech. Parafia została erygowana w 1981 roku przez ówczesnego biskupa warmińskiego – Józefa Glempa. W roku 1993 Kieźliny były zamieszkane przez 679 osób.
Edukacja
W miejscowości funkcjonuje przedszkole.
Gospodarka
W Kieźlinach działa Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna.
Kultura
W roku 2003 we wsi zostało założone Warmińskie Stowarzyszenie Kobiet Kieźlińskich, zajmujące się integracją kobiet oraz pielęgnowaniem i popularyzowaniem lokalnych tradycji i zwyczajów.
Ludzie związani z miejscowością
- Jakub Jagałła (1863-1934) – urodzony w Kieźlinach ksiądz katolicki, generalny przełożony Zgromadzenia Księży Zmartwychwstańców
- Paweł Sowa (1897-1984) - urodzony w Kieźlinach publicysta, pedagog i działacz narodowy; współorganizował Związek Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich.
Zabytki
- Neogotycka kaplica filialna wybudowana w 1906 roku, jako wotum dziękczynne za ocalenie parafii w czasie epidemii. Ołtarz i wystrój wnętrza pochodzą z XVIII wieku. W 1942 roku powstała tu placówka duszpasterska.
- Przydrożna kapliczka warmińska z dzwonniczką, wzniesiona w 1886 roku
- Przy rzece zlokalizowany jest głaz upamiętniający radzieckiego żołnierza – Piotra Dziernowa, który własnym ciałem zasłonił otwór strzelniczy niemieckiego bunkra, dzięki czemu umożliwił zdobycie Rosjanom drugiego brzegu rzeki
Przyroda
W miejscowości znajdują się pomniki przyrody - 4 głazy narzutowe.
Bibliografia
- Lewicka Daniela, Tomkiewicz Ryszard, Gmina Dywity: teraźniejszość i przeszłość, Olsztyn 1994.
- Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- [Atlas miejsc niezwykłych Warmii i Mazur] [data dostępu: 8.12.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 8.12.2013]
- Wikipedia: Kieźliny [data dostępu: 8.12.2013]
Przypisy
- ↑ http://bip.warmia.mazury.pl/dywity_gmina_wiejska/170/299/Solectwa/ [data dostępu: 4.12.2013]
