Stacze: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Stacze ''' (niem. ''Gut Statzen'', ''Statzen'') – [[wieś sołecka]] położona w [[ | + | ''' Stacze ''' (niem. ''Gut Statzen'', ''Statzen'') – [[wieś sołecka]] położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olecki|powiecie oleckim]], w [[Kowale Oleckie (gmina wiejska)|gminie Kowale Oleckie]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład [[Powiat olecko-gołdapski|powiatu olecko-gołdapskiego]]. |
Miejscowość w 2010 roku liczyła 178 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Witold Łukowski]]<ref>http://bip.gmina.kowale.fr.pl/jednostki_pomocnicze/1/solectwa [data dostępu: 5.12.2013]</ref>. | Miejscowość w 2010 roku liczyła 178 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Witold Łukowski]]<ref>http://bip.gmina.kowale.fr.pl/jednostki_pomocnicze/1/solectwa [data dostępu: 5.12.2013]</ref>. | ||
| Linia 36: | Linia 36: | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Mazury Garbate|Mazurach Garbatych]] ([[Wzgórza Szeskie]]), między strumykami [[Wężówka]] i [[Rdzawka]], 21 km na północny zachód od [[Olecko|Olecka]] i 9 km na zachód od [[Kowale Oleckie|Kowali Oleckich]], w pobliżu granicy z [[ | + | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Mazury Garbate|Mazurach Garbatych]] ([[Wzgórza Szeskie]]), między strumykami [[Strumień Wężówka |Wężówka]] i [[Strumień Rdzawka |Rdzawka]], 21 km na północny zachód od [[Olecko|Olecka]] i 9 km na zachód od [[Kowale Oleckie|Kowali Oleckich]], w pobliżu granicy z [[Powiat gołdapski|powiatem gołdapskim]]. Na północny wschód od wsi znajduje się niewielki staw [[Staw Stacki Karpieniec |Stacki Karpieniec]] (9 ha). |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W połowie XVI wieku Kasper von Nostitz otrzymał od księcia [[Albrecht Hohenzollern|Albrechta Hohenzollerna]] 50 łanów, a w 1565 roku kolejnych 60 łanów w tej samej okolicy, całość na [[prawo lenne|prawie lennym]]. Na obszarze pierwszego nadania powstała wieś Stacze, a drugiego - [[Rdzawe]] i [[Golubie Wężewskie]]. Nazwa wsi pochodzi od niejakiego Stacza, który mieszkał tu w 1564 roku. W XVIII wieku majątek w Staczach posiadała lub dzierżawiła polska rodzina szlachecka Łęckich. Na przełomie XVIII i XIX wieku znajdował się tu zarówno majątek szlachecki, jak i wieś szlachecka. W 1888 roku majątek był własnością von Hoverbecków i obejmował 973 ha; był trzecim pod względem wielkości majątkiem na terenie powiatu oleckiego. Stacze należały do [[ | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W połowie XVI wieku Kasper von Nostitz otrzymał od księcia [[Albrecht Hohenzollern|Albrechta Hohenzollerna]] 50 łanów, a w 1565 roku kolejnych 60 łanów w tej samej okolicy, całość na [[prawo lenne|prawie lennym]]. Na obszarze pierwszego nadania powstała wieś Stacze, a drugiego - [[Rdzawe]] i [[Golubie Wężewskie]]. Nazwa wsi pochodzi od niejakiego Stacza, który mieszkał tu w 1564 roku. W XVIII wieku majątek w Staczach posiadała lub dzierżawiła polska rodzina szlachecka Łęckich. Na przełomie XVIII i XIX wieku znajdował się tu zarówno majątek szlachecki, jak i wieś szlachecka. W 1888 roku majątek był własnością von Hoverbecków i obejmował 973 ha; był trzecim pod względem wielkości majątkiem na terenie powiatu oleckiego. Stacze należały do [[Parafia ewangelicka w Cichach|parafii ewangelickiej w Cichach]]. |
Szkołę we wsi założono w drugiej połowie XVIII wieku (około 1763-1786). W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 31 uczniów. | Szkołę we wsi założono w drugiej połowie XVIII wieku (około 1763-1786). W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 31 uczniów. | ||
| − | Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] we wsi działało [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Stacze]]. | + | Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] we wsi działało [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Stacze]]. |
| Linia 61: | Linia 61: | ||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
*[[Tobiasz Stullich]] - chłop ze Staczy, sołtys, poeta ludowy, publikował m.in. w [["Gazeta Lecka"|"Gazecie Leckiej"]] i w [["Kalendarz Królewsko-Pruski"|"Kalendarzu Królewsko-Pruskim"]] | *[[Tobiasz Stullich]] - chłop ze Staczy, sołtys, poeta ludowy, publikował m.in. w [["Gazeta Lecka"|"Gazecie Leckiej"]] i w [["Kalendarz Królewsko-Pruski"|"Kalendarzu Królewsko-Pruskim"]] | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 68: | Linia 67: | ||
*Cmentarz rodowy w parku podworskim z XIX wieku (objęty ochroną prawną jako część parku) | *Cmentarz rodowy w parku podworskim z XIX wieku (objęty ochroną prawną jako część parku) | ||
*Cmentarz ewangelicki z XIX wieku, własność komunalna | *Cmentarz ewangelicki z XIX wieku, własność komunalna | ||
| + | <br/> | ||
| + | == Turystyka == | ||
| + | *Szlak rowerowy "czerwony" – przebieg trasy: [[Kowale Oleckie]] – [[Sokółki (gmina Kowale Oleckie)|Sokółki]] – [[Cichy]] – [[Jezioro Szwałk Mały|Jezioro Szwałk Mały]] – [[Jezioro Łaźno]] i [[Jezioro Litygajny |Litygajny]] – [[Czerwony Dwór]] – [[Jezioro Piłwąg]] – [[Jabłonowo]] – Stacze – [[Guzy]] – Kowale Oleckie. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 84: | Linia 86: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olecki]] | |
| − | + | [[Kategoria: Kowale Oleckie (gmina wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1501-1600]] | |
| − | [[Kategoria: | ||
Wersja z 10:39, 24 sie 2014
| Stacze | |
| | |
| Dwór w Staczach przed II wojną światową Dwór w Staczach przed II wojną światową
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olecki |
| Gmina | Kowale Oleckie |
| Liczba ludności (2010) | 178 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Stacze | |
| Położenie na mapie Polski  Stacze | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Stacze (niem. Gut Statzen, Statzen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Kowale Oleckie. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko-gołdapskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 178 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Witold Łukowski[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Mazurach Garbatych (Wzgórza Szeskie), między strumykami Wężówka i Rdzawka, 21 km na północny zachód od Olecka i 9 km na zachód od Kowali Oleckich, w pobliżu granicy z powiatem gołdapskim. Na północny wschód od wsi znajduje się niewielki staw Stacki Karpieniec (9 ha).
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów Prus Książęcych. W połowie XVI wieku Kasper von Nostitz otrzymał od księcia Albrechta Hohenzollerna 50 łanów, a w 1565 roku kolejnych 60 łanów w tej samej okolicy, całość na prawie lennym. Na obszarze pierwszego nadania powstała wieś Stacze, a drugiego - Rdzawe i Golubie Wężewskie. Nazwa wsi pochodzi od niejakiego Stacza, który mieszkał tu w 1564 roku. W XVIII wieku majątek w Staczach posiadała lub dzierżawiła polska rodzina szlachecka Łęckich. Na przełomie XVIII i XIX wieku znajdował się tu zarówno majątek szlachecki, jak i wieś szlachecka. W 1888 roku majątek był własnością von Hoverbecków i obejmował 973 ha; był trzecim pod względem wielkości majątkiem na terenie powiatu oleckiego. Stacze należały do parafii ewangelickiej w Cichach.
Szkołę we wsi założono w drugiej połowie XVIII wieku (około 1763-1786). W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 31 uczniów.
Po II wojnie światowej we wsi działało Państwowe Gospodarstwo Rolne Stacze.
Liczba mieszkańców
1857 - 137 osób
1933 - 204 osoby
1939 - 200 osób
1988 - 221 osób
Ludzie związani z miejscowością
- Tobiasz Stullich - chłop ze Staczy, sołtys, poeta ludowy, publikował m.in. w "Gazecie Leckiej" i w "Kalendarzu Królewsko-Pruskim"
Zabytki
- Zespół dworski z przełomu XIX i XX wieku: dwór murowany, park podworski, obora murowana; obecnie własność prywatna
- Cmentarz rodowy w parku podworskim z XIX wieku (objęty ochroną prawną jako część parku)
- Cmentarz ewangelicki z XIX wieku, własność komunalna
Turystyka
- Szlak rowerowy "czerwony" – przebieg trasy: Kowale Oleckie – Sokółki – Cichy – Jezioro Szwałk Mały – Jezioro Łaźno i Litygajny – Czerwony Dwór – Jezioro Piłwąg – Jabłonowo – Stacze – Guzy – Kowale Oleckie.
Bibliografia
- Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [data dostępu: 12.11.2013]
- Gminna Ewidencja Zabytków w: |Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kowale Oleckie [data dostępu: 12.11.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
- Vervaltugsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]
Przypisy
- ↑ http://bip.gmina.kowale.fr.pl/jednostki_pomocnicze/1/solectwa [data dostępu: 5.12.2013]
