Talusy: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|zdjęcie = Pole-obowiązkowe | |zdjęcie = Pole-obowiązkowe | ||
|opis zdjęcia = Pole-obowiązkowe | |opis zdjęcia = Pole-obowiązkowe | ||
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| − | |powiat = | + | |powiat = ełcki |
| − | |gmina = | + | |gmina = Ełk |
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>''' Talusy''' (niem. ''Thalussen'', ''Talussen'') – [[wieś sołecka]] położona w Polsce w [[ | + | <big>''' Talusy''' (niem. ''Thalussen'', ''Talussen'') – [[wieś sołecka]] położona w Polsce w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat ełcki|powiecie ełckim]], w [[Ełk (gmina wiejska)|gminie Ełk]]. |
| − | W latach 1975-1998 miejscowość [[ | + | W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. |
| − | |||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
Miejscowość położona w odległości ok. 8 km na zachód od [[Ełk|Ełku]]. Talusy są oddalone o 3,5 km od [[Jezioro Mołdzie| Jeziora Mołdzie]] (Lepaki Wielkie) oraz 3,8 km od [[Jezioro Guzki|Jeziora Guzki]]. | Miejscowość położona w odległości ok. 8 km na zachód od [[Ełk|Ełku]]. Talusy są oddalone o 3,5 km od [[Jezioro Mołdzie| Jeziora Mołdzie]] (Lepaki Wielkie) oraz 3,8 km od [[Jezioro Guzki|Jeziora Guzki]]. | ||
| − | + | [[File:Talusy. Pomnik na cmentarzu wojennym.jpg|thumb|right|300px|Talusy. Pomnik na cmentarzu wojennym]] | |
| + | [[File:Talusy.Cmentarz wojenny przed 1945 r..jpg|thumb|300px|Talusy.Cmentarz wojenny przed 1945 r.]] | ||
| + | [[File:Talusy. Cmentarz wojenny. Stan obecny.jpg|thumb|300px|Talusy. Cmentarz wojenny. Stan obecny]] | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
Miejscowość istniała przed rokiem 1476 , kiedy to Jan Szordach z [[Siedliska (gmina Ełk)|Siedlisk]] otrzymał 20 łanów ziemi na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]] w Talusach w zamian za odstąpienie karczmy, znajdującej się w Ełku. Początkowo, miejscowość nosiła nazwę Kozice. Natomiast w 1536 roku książę [[Albrecht Hohenzollern|Albrecht]] nadał Michałowi Piątkowskiemu 15 włók w [[Stare Talusy|Starych Talusach]] na prawie magdeburskim . W 1747 roku majątek Talusy należał do Jakuba Zielińskiego, nadleśniczego oleckiego. Pod koniec XVIII wieku miejscowość składała się z 14 domów. W 1821 roku liczyła 83 mieszkańców. W 1938 roku wprowadzono zmianę w pisowni nazwy miejscowości. W roku 1939 roku liczyła 154 mieszkańców. | Miejscowość istniała przed rokiem 1476 , kiedy to Jan Szordach z [[Siedliska (gmina Ełk)|Siedlisk]] otrzymał 20 łanów ziemi na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]] w Talusach w zamian za odstąpienie karczmy, znajdującej się w Ełku. Początkowo, miejscowość nosiła nazwę Kozice. Natomiast w 1536 roku książę [[Albrecht Hohenzollern|Albrecht]] nadał Michałowi Piątkowskiemu 15 włók w [[Stare Talusy|Starych Talusach]] na prawie magdeburskim . W 1747 roku majątek Talusy należał do Jakuba Zielińskiego, nadleśniczego oleckiego. Pod koniec XVIII wieku miejscowość składała się z 14 domów. W 1821 roku liczyła 83 mieszkańców. W 1938 roku wprowadzono zmianę w pisowni nazwy miejscowości. W roku 1939 roku liczyła 154 mieszkańców. | ||
| − | Niedaleko miejscowości położone jest wzgórze [[Pielakornia]] (niem. ''Wallberg'', ''Wachtberg'', lit. ''pilis karnis'' – grodzisko ), które według ludowych podań zostało usypane przez diabła, który paktował o duszę z trzema młodymi mężczyznami. W tym miejscu znajduje się [[cmentarz wojenny]] z okresu [[I wojna światowa|I wojny światowej]]. Zostało na nim pochowanych 278 żołnierzy rosyjskich i 79 żołnierzy niemieckich. W wyodrębnionej części nekropolii znajduje się [[mauzoleum]], wystawione przez dawnych właścicieli majątku Talusy. | + | Niedaleko miejscowości położone jest wzgórze [[Wzgórze Pielakornia |Pielakornia]] (niem. ''Wallberg'', ''Wachtberg'', lit. ''pilis karnis'' – grodzisko), które według ludowych podań zostało usypane przez diabła, który paktował o duszę z trzema młodymi mężczyznami. W tym miejscu znajduje się [[Cmentarz wojenny w Talusach |cmentarz wojenny]] z okresu [[I wojna światowa na Warmii i Mazuarch|I wojny światowej]]. Zostało na nim pochowanych 278 żołnierzy rosyjskich i 79 żołnierzy niemieckich. W wyodrębnionej części nekropolii znajduje się [[Mauzoleum w Talusach |mauzoleum]], wystawione przez dawnych właścicieli majątku Talusy. |
| − | + | ||
| − | W Talusach zachował się [[dwór]] z przełomu XIX i XX wieku, będący niegdyś częścią majątku ziemskiego należącego w latach 20. XX wieku do rodziny Behrendt.Aktualnie wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Halina Pieśniak]]<ref> http://elk-ug.bip.eur.pl/public/?id=2554 [data dostępu: 28.08.2013]</ref>. | + | W Talusach zachował się [[Dwór w Talusach| dwór]] z przełomu XIX i XX wieku, będący niegdyś częścią majątku ziemskiego należącego w latach 20. XX wieku do rodziny Behrendt. Aktualnie wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Halina Pieśniak]]<ref> http://elk-ug.bip.eur.pl/public/?id=2554 [data dostępu: 28.08.2013]</ref>. |
| − | + | ||
| − | [[ | + | ===Religia=== |
| + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. św. Tomasza Apostoła w Ełku |parafii rzymskokatolickiej pw. św. Tomasza Apostoła w Ełku]]. | ||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
*Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej | *Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej | ||
*Dwór z przełomu XIX i XX wieku | *Dwór z przełomu XIX i XX wieku | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
=== Bibliografia: === | === Bibliografia: === | ||
| Linia 65: | Linia 64: | ||
#Olsztyńska Strona Rowerowa:http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/talusy [data dostępu: 19.07.2013] | #Olsztyńska Strona Rowerowa:http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/talusy [data dostępu: 19.07.2013] | ||
#Rejestr Zabytków Nieruchomych województwa warmińsko-mazurskiego: http://www.bip.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu: 19.07.2013] | #Rejestr Zabytków Nieruchomych województwa warmińsko-mazurskiego: http://www.bip.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu: 19.07.2013] | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | |||
<references/> | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ||
| − | [[ | + | [[Kategoria: Powiat ełcki]] |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Ełk (gmina wiejska)]] |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | [[ | + | [[Kategoria: 1401-1500]] |
| − | [[Kategoria: | ||
| − | |||
Wersja z 17:40, 26 sie 2014
| Talusy | |
| | |
| Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ełcki |
| Gmina | Ełk |
| Liczba ludności (2009) | 140 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 19-300 |
| Tablice rejestracyjne | NEL |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Talusy | |
| Położenie na mapie Polski  Talusy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Talusy (niem. Thalussen, Talussen) – wieś sołecka położona w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ełckim, w gminie Ełk.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Spis treści
[ukryj]Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona w odległości ok. 8 km na zachód od Ełku. Talusy są oddalone o 3,5 km od Jeziora Mołdzie (Lepaki Wielkie) oraz 3,8 km od Jeziora Guzki.
Dzieje miejscowości
Miejscowość istniała przed rokiem 1476 , kiedy to Jan Szordach z Siedlisk otrzymał 20 łanów ziemi na prawie magdeburskim w Talusach w zamian za odstąpienie karczmy, znajdującej się w Ełku. Początkowo, miejscowość nosiła nazwę Kozice. Natomiast w 1536 roku książę Albrecht nadał Michałowi Piątkowskiemu 15 włók w Starych Talusach na prawie magdeburskim . W 1747 roku majątek Talusy należał do Jakuba Zielińskiego, nadleśniczego oleckiego. Pod koniec XVIII wieku miejscowość składała się z 14 domów. W 1821 roku liczyła 83 mieszkańców. W 1938 roku wprowadzono zmianę w pisowni nazwy miejscowości. W roku 1939 roku liczyła 154 mieszkańców.
Niedaleko miejscowości położone jest wzgórze Pielakornia (niem. Wallberg, Wachtberg, lit. pilis karnis – grodzisko), które według ludowych podań zostało usypane przez diabła, który paktował o duszę z trzema młodymi mężczyznami. W tym miejscu znajduje się cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej. Zostało na nim pochowanych 278 żołnierzy rosyjskich i 79 żołnierzy niemieckich. W wyodrębnionej części nekropolii znajduje się mauzoleum, wystawione przez dawnych właścicieli majątku Talusy.
W Talusach zachował się dwór z przełomu XIX i XX wieku, będący niegdyś częścią majątku ziemskiego należącego w latach 20. XX wieku do rodziny Behrendt. Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Halina Pieśniak[1].
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. św. Tomasza Apostoła w Ełku.
Zabytki:
- Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej
- Dwór z przełomu XIX i XX wieku
Bibliografia:
- Grzegorz Białuński, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
- Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
- Jan Kawecki, Bolesław Roman, Ełk. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1970.
- Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
- Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=5524&p_token=0.559031472870682 [data dostępu: 19.07.2013]
- Olsztyńska Strona Rowerowa:http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/talusy [data dostępu: 19.07.2013]
- Rejestr Zabytków Nieruchomych województwa warmińsko-mazurskiego: http://www.bip.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu: 19.07.2013]
Przypisy
- Skocz do góry ↑ http://elk-ug.bip.eur.pl/public/?id=2554 [data dostępu: 28.08.2013]
