Warpuny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Warpuny'''</big> (niem. Warpuhnen) – [[wieś sołecka]] w Polsce w [[ | + | <big>'''Warpuny'''</big> (niem. Warpuhnen) – [[wieś sołecka]] w Polsce w [[Województwo warmińsko-mazurskie |województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat mrągowski| powiecie mrągowskim]], w [[Sorkwity (gmina wiejska)|gminie Sorkwity]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Warpuny znajdują są na wzgórzach. Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla [[ | + | Warpuny znajdują są na wzgórzach. Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla [[Powiat mrągowski| powiatu mrągowskiego]], który znajduje się w obrębie dwóch regionów: część zachodnia do linii [[Lipowo]] - [[Kosewo]] - [[Baranowo (gmina Mikołajki)|Baranowo]] - [[Cudnochy]] to obszar wyniesień [[Pojezierze Mrągowskie |Pojezierza Mrągowskiego]]; część wschodnia to [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich]], stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Miejscowość położona jest na terenie [[Sorkwity (gmina wiejska)| gminy Sorkwity]], gdzie występujące osady wiążą się ze zlodowaceniem północnopolskim dwóch faz: leszczyńskiej i pomorskiej. W obszarze gminy znajdują się zasoby kruszywa naturalnego oraz kopaliny rolnicze (kreda jeziorna). Występują tutaj dwa ciągi morenowe, które poprzecinane są szeregiem jezior rynnowych (towarzyszą im piaszczysto-żwirowe wały ozów i tworów szczelinowych typu kemów. Do rynien zaliczymy: [[Jezioro Stromek]], [[Jezioro Warpuńskie]], [[Jezioro Zyndackie]], [[Jezioro Gielądzkie]], [[Jezioro Lampasz]]. Wzdłuż [[Jezioro Gielądzkie |Jeziora Gielądzkiego]] i [[Jezioro Lampackie| Lampackiego]] występują bardzo wysokie strome krawędzie - spadki dochodzą do 40 i więcej stopni nachylenia. Natomiast najwyższy punkt na terenie gminy, na zachód od Jeziora Gielądzkiego, koło [[Surmówka |Surmówki]] ma wysokość 208 m n.p.m. |
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | |||
Wieś założono w 1373 r. Wówczas wielki mistrza krzyżacki [[Winricha von Kniprode]] nadał Prusowi Sanglobe i jego czterem synom: Warpunowi, Medytowi, Glabunowi, Permojowi 120 [[włoka| włók]]. Nowi właściciele mieli obowiązek 4 służb zbrojnych i otrzymali 16 lat wolnych od czynszu. Nazwa wsi pochodzi od części majątku przynależącego do syna Warpune. Wiadomo, że w 1437 r. z Warpun wystawiano 1 służbę wojskową. Z obszaru lokacyjnego, z czasem powstały dwie wsie: Warpuny i Zyndaki. | Wieś założono w 1373 r. Wówczas wielki mistrza krzyżacki [[Winricha von Kniprode]] nadał Prusowi Sanglobe i jego czterem synom: Warpunowi, Medytowi, Glabunowi, Permojowi 120 [[włoka| włók]]. Nowi właściciele mieli obowiązek 4 służb zbrojnych i otrzymali 16 lat wolnych od czynszu. Nazwa wsi pochodzi od części majątku przynależącego do syna Warpune. Wiadomo, że w 1437 r. z Warpun wystawiano 1 służbę wojskową. Z obszaru lokacyjnego, z czasem powstały dwie wsie: Warpuny i Zyndaki. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
W XIX w. istniała tutaj szkoła. W 1866 r. założono we wsi parafię ewangelicką, która liczyła 3420 osób, w tym 2570 Polaków. W latach 1922–1923 zbudowano w miejscowości kościół katolicki. Parafia liczyła 700 osób. | W XIX w. istniała tutaj szkoła. W 1866 r. założono we wsi parafię ewangelicką, która liczyła 3420 osób, w tym 2570 Polaków. W latach 1922–1923 zbudowano w miejscowości kościół katolicki. Parafia liczyła 700 osób. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
Natomiast w 2006 r. we wsi wybudowano boisko do piłki nożnej, sponsorowane przez UE. W 2006 r. we wsi było ok. 600 mieszkańców. | Natomiast w 2006 r. we wsi wybudowano boisko do piłki nożnej, sponsorowane przez UE. W 2006 r. we wsi było ok. 600 mieszkańców. | ||
| − | Ponadto we wsi działa [[Ochotnicza Straż Pożarna]] | + | Ponadto we wsi działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna w Warpunach|Ochotniczej Straży Pożarnej]] |
<br/> | <br/> | ||
===Gospodarka=== | ===Gospodarka=== | ||
| − | |||
W Warpunach funkcjonuje sklep spożywczy, pralnia, ranczo oraz zakład usług budowlanych. | W Warpunach funkcjonuje sklep spożywczy, pralnia, ranczo oraz zakład usług budowlanych. | ||
| Linia 61: | Linia 57: | ||
===Kultura=== | ===Kultura=== | ||
| + | We wsi działa przedszkole. | ||
| + | |||
| + | <br/> | ||
| − | We wsi | + | ===Religia=== |
| + | We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. św. Antoniego Padewskiego w Warpunach |parafii rzymskokatolickiej pw. św. Antoniego Padewskiego]]. Wieś znajduje się także na terenie [[Parafia greckokatolicka pw. Przemienienia Pańskiego w Reszlu |parafii greckokatolickiej pw. Przemienienia Pańskiego w Reszlu]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
===Sport=== | ===Sport=== | ||
| − | |||
Wieś posiada własną drużynę piłkarską - [[Fala Warpuny]]. | Wieś posiada własną drużynę piłkarską - [[Fala Warpuny]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | === Zabytki=== | |
| − | === | + | Na terenie miejscowości znajduje się [[Kościół ewangelicki w Warpunach| kościół ewangelicki]] z 1822 r. |
| − | + | [[File:Kościół w Warpunach.jpg|300 px |thumb|Kościół ewangelicki w Warpunach, źródło: http://www.mojemazury.pl, 12.09.2013.]] | |
| − | Na | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | === | + | === Ludzie związani z miejscowością=== |
| − | + | *[[Bogdan Kurta]] (ur. 1961) — urodzony w Warpunach samorządowiec, starosta powiatu mrągowskiego. | |
| − | Na | + | *Na kartach historii wsi zapisał się nauczyciel [[Michał Wilner]]. |
| − | [[ | + | *W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest [[Karol Jędrzejczyk]]. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 92: | Linia 90: | ||
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIII, Warszawa 1893, 960 ss. | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIII, Warszawa 1893, 960 ss. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 100: | Linia 97: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ||
| − | [[ | + | [[Kategoria: Powiat mrągowski]] |
| + | [[Kategoria: Sorkwity (gmina wiejska)]] | ||
| + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | ||
| + | [[Kategoria: 1301-1400]] | ||
Wersja z 08:16, 28 sie 2014
| Warpuny | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | mrągowski |
| Gmina | Sorkwity |
| Sołectwo | Warpuny |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 11 - 731 |
| Tablice rejestracyjne | NMR |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Warpuny | |
| Położenie na mapie Polski  Warpuny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Warpuny (niem. Warpuhnen) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Sorkwity. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Spis treści
[ukryj]Charakterystyka fizjograficzna
Warpuny znajdują są na wzgórzach. Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: część zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Miejscowość położona jest na terenie gminy Sorkwity, gdzie występujące osady wiążą się ze zlodowaceniem północnopolskim dwóch faz: leszczyńskiej i pomorskiej. W obszarze gminy znajdują się zasoby kruszywa naturalnego oraz kopaliny rolnicze (kreda jeziorna). Występują tutaj dwa ciągi morenowe, które poprzecinane są szeregiem jezior rynnowych (towarzyszą im piaszczysto-żwirowe wały ozów i tworów szczelinowych typu kemów. Do rynien zaliczymy: Jezioro Stromek, Jezioro Warpuńskie, Jezioro Zyndackie, Jezioro Gielądzkie, Jezioro Lampasz. Wzdłuż Jeziora Gielądzkiego i Lampackiego występują bardzo wysokie strome krawędzie - spadki dochodzą do 40 i więcej stopni nachylenia. Natomiast najwyższy punkt na terenie gminy, na zachód od Jeziora Gielądzkiego, koło Surmówki ma wysokość 208 m n.p.m.
Dzieje miejscowości
Wieś założono w 1373 r. Wówczas wielki mistrza krzyżacki Winricha von Kniprode nadał Prusowi Sanglobe i jego czterem synom: Warpunowi, Medytowi, Glabunowi, Permojowi 120 włók. Nowi właściciele mieli obowiązek 4 służb zbrojnych i otrzymali 16 lat wolnych od czynszu. Nazwa wsi pochodzi od części majątku przynależącego do syna Warpune. Wiadomo, że w 1437 r. z Warpun wystawiano 1 służbę wojskową. Z obszaru lokacyjnego, z czasem powstały dwie wsie: Warpuny i Zyndaki.
W XIX w. istniała tutaj szkoła. W 1866 r. założono we wsi parafię ewangelicką, która liczyła 3420 osób, w tym 2570 Polaków. W latach 1922–1923 zbudowano w miejscowości kościół katolicki. Parafia liczyła 700 osób.
Natomiast w 2006 r. we wsi wybudowano boisko do piłki nożnej, sponsorowane przez UE. W 2006 r. we wsi było ok. 600 mieszkańców. Ponadto we wsi działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej
Gospodarka
W Warpunach funkcjonuje sklep spożywczy, pralnia, ranczo oraz zakład usług budowlanych.
Kultura
We wsi działa przedszkole.
Religia
We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej pw. św. Antoniego Padewskiego. Wieś znajduje się także na terenie parafii greckokatolickiej pw. Przemienienia Pańskiego w Reszlu.
Sport
Wieś posiada własną drużynę piłkarską - Fala Warpuny.
Zabytki
Na terenie miejscowości znajduje się kościół ewangelicki z 1822 r.
Ludzie związani z miejscowością
- Bogdan Kurta (ur. 1961) — urodzony w Warpunach samorządowiec, starosta powiatu mrągowskiego.
- Na kartach historii wsi zapisał się nauczyciel Michał Wilner.
- W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest Karol Jędrzejczyk.
Bibliografia
Kujawski Wojciech,Krutynia. Szlak wodny, Olsztyn 2006, 448 ss.
Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIII, Warszawa 1893, 960 ss.
Zobacz też
