Kowalewo: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Kowalewo | |nazwa = Kowalewo | ||
| Linia 7: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Kowalewa | |dopełniacz wsi = Kowalewa | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości =wieś sołecka | |rodzaj miejscowości =wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 16: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 197 | + | |liczba ludności = 197 |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna =(+48) 87 | |strefa numeracyjna =(+48) 87 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Kowalewo''' (niem. ''Kowalewen'',od 1938 r. ''Richtwalde'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat piski | powiecie piskim]], w [[Biała Piska (gmina miejsko-wiejska)|gminie Biała Piska]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 197 mieszkańców<ref>łącznie Kowalewo, [[Brzózki Małe]], [[Sokoły]]</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Jerzy Brzóska]]<ref>[http://bialapiska.eu/index.php?option=com_content&task=view&id=18&Itemid=22/ Strona Urzędu Gminy Biała Piska] [30.08.2013]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | < | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | == Położenie == | ||
| + | Wieś położona jest na terenie [[Pojezierze Ełckie|Pojezierza Ełckiego]] wchodzącego w skład [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]]. Miejscowość leży u źródeł rzeki [[Rzeka Wincenta |Wincenty]], lewego dopływu [[Rzeka Pisa|Pisy]], 7,5 km na południe od [[Biała Piska|Białej Piskiej]], w pobliżu granicy z powiatem kolneńskim w województwie podlaskim. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | Osada wzmiankowana była po raz pierwszy w 1424 roku, gdy 60-łanową dąbrowę przy | + | Osada wzmiankowana była po raz pierwszy w 1424 roku, gdy 60-łanową dąbrowę przy Wincencie otrzymali po połowie niejacy Januszko i Pieraszko (Jenuschke i Petreschke). Przywilej lokacyjny został wydany w 1428 roku już na nowego właściciela – 30 łanów na [[Prawo chełmińskie |prawie chełmińskim]] otrzymał [[Paszko Przyborowski]] (prawdopodobnie ten sam, który posiadał również [[Kaliszki]] i [[Mikosze]]). Były to dobra służebne. W XV i XVI wieku wieś nazywana była ''Kowalefsken''. W październiku 1710 roku do wsi dotarła wielka epidemia dżumy; w jej wyniku zmarło sześć osób. Kowalewo należało do [[Parafia ewangelicka w Piszu|parafii ewangelickiej w Piszu]]. |
Szkoła w Kowalewie powstała w 1737 roku. W 1935 roku dwóch nauczycieli zajmowało się kształceniem 98 dzieci. | Szkoła w Kowalewie powstała w 1737 roku. W 1935 roku dwóch nauczycieli zajmowało się kształceniem 98 dzieci. | ||
| − | Aktualnie wieś jest siedzibą | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. |
| − | |||
| − | |||
| − | + | Liczba mieszkańców w poszczególnych latach: | |
| − | + | *1864 r. – 211 osób | |
| − | + | *1867 r. – 229 osób | |
| − | + | *1939 r. – 265 osób | |
| − | |||
| − | |||
| − | * | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | == | + | == Zabytki == |
| − | * | + | *dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, na północ od wsi |
| + | *dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, przy drodze do [[Milewo|Milewa]] | ||
| + | *dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, dawne [[Brzóski Wielkie]] | ||
| + | *budynek szkoły z początku XX wieku, murowany | ||
| + | *dawna karczma (nr 15) z początku XX wieku, murowana | ||
| + | *dwa murowane domy z początku XX wieku (nr 5 i 8) | ||
| − | + | == Turystyka == | |
| + | *szlak rowerowy o łącznej długości 22,7 km, przebieg trasy: Biała Piska – [[Bełcząc]] – Kowalewo – [[Mikuty]] – [[Kumielsk]] – [[Szkody]] | ||
| − | + | == Bibliografia == | |
#Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002. | #Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002. | ||
| − | #Białuński Grzegorz, ''Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach | + | #Białuński Grzegorz, ''Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709–1711'', Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 51–57. |
| − | #Hippel Rudolf von, ''Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868'', Znad Pisy, nr | + | #Hippel Rudolf von, ''Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868'', Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157. |
#''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970. | #''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970. | ||
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen'', Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857. | #''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen'', Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857. | ||
| − | #Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., ''Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, | + | #Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., ''Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 73–90. |
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [29.09.2013] |
| − | # | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [29.09.2013] |
| − | # | + | #[http://www.bip.bialapiska.pl/zalaczniki/art/050506130925.doc/ Strona Urzędu Gminy Biała Piska] [29.09.2013] |
| − | # | + | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [29.09.2013] |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 17:49, 24 wrz 2014
| Kowalewo | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Biała Piska |
| Liczba ludności (2010) | 197 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-230 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kowalewo | |
| Położenie na mapie Polski  Kowalewo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kowalewo (niem. Kowalewen,od 1938 r. Richtwalde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Biała Piska. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 197 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jerzy Brzóska[2].
Położenie
Wieś położona jest na terenie Pojezierza Ełckiego wchodzącego w skład Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Miejscowość leży u źródeł rzeki Wincenty, lewego dopływu Pisy, 7,5 km na południe od Białej Piskiej, w pobliżu granicy z powiatem kolneńskim w województwie podlaskim.
Dzieje miejscowości
Osada wzmiankowana była po raz pierwszy w 1424 roku, gdy 60-łanową dąbrowę przy Wincencie otrzymali po połowie niejacy Januszko i Pieraszko (Jenuschke i Petreschke). Przywilej lokacyjny został wydany w 1428 roku już na nowego właściciela – 30 łanów na prawie chełmińskim otrzymał Paszko Przyborowski (prawdopodobnie ten sam, który posiadał również Kaliszki i Mikosze). Były to dobra służebne. W XV i XVI wieku wieś nazywana była Kowalefsken. W październiku 1710 roku do wsi dotarła wielka epidemia dżumy; w jej wyniku zmarło sześć osób. Kowalewo należało do parafii ewangelickiej w Piszu.
Szkoła w Kowalewie powstała w 1737 roku. W 1935 roku dwóch nauczycieli zajmowało się kształceniem 98 dzieci.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1864 r. – 211 osób
- 1867 r. – 229 osób
- 1939 r. – 265 osób
Zabytki
- dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, na północ od wsi
- dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, przy drodze do Milewa
- dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, dawne Brzóski Wielkie
- budynek szkoły z początku XX wieku, murowany
- dawna karczma (nr 15) z początku XX wieku, murowana
- dwa murowane domy z początku XX wieku (nr 5 i 8)
Turystyka
- szlak rowerowy o łącznej długości 22,7 km, przebieg trasy: Biała Piska – Bełcząc – Kowalewo – Mikuty – Kumielsk – Szkody
Bibliografia
- Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
- Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709–1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 51–57.
- Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157.
- Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 73–90.
- Bank Danych Lokalnych GUS [29.09.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [29.09.2013]
- Strona Urzędu Gminy Biała Piska [29.09.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [29.09.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Kowalewo, Brzózki Małe, Sokoły
- ↑ Strona Urzędu Gminy Biała Piska [30.08.2013]
