Bełcząc: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 32: | Linia 32: | ||
''' Bełcząc''' (niem. ''Belzonnen'', od 1938 r. ''Grossdorf'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat piski|powiecie piskim]], w [[Biała Piska (gmina miejsko-wiejska)|gminie Biała Piska]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 161 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Grzegorz Dobrzycki]]<ref>[http://bialapiska.eu/ Strona Gminy Biała Piska] [20.09.2013]</ref>. | ''' Bełcząc''' (niem. ''Belzonnen'', od 1938 r. ''Grossdorf'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat piski|powiecie piskim]], w [[Biała Piska (gmina miejsko-wiejska)|gminie Biała Piska]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 161 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Grzegorz Dobrzycki]]<ref>[http://bialapiska.eu/ Strona Gminy Biała Piska] [20.09.2013]</ref>. | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| − | + | {{Galeria|Nazwa=Bełcząc|wielkość=290|pozycja=right | |
| + | |File: Kwatera żołnierzy rosyjskich poległych w czasie I wojny światowej. Stan obecny.jpg|Kwatera żołnierzy rosyjskich poległych w czasie I wojny światowej. Stan obecny [http://www.rowery.olsztyn.pl/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [17.07.2014] | ||
| + | }} | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Wieś położona jest około 2 km na południowy wschód od [[Biała Piska|Białej Piskiej]]. | Wieś położona jest około 2 km na południowy wschód od [[Biała Piska|Białej Piskiej]]. | ||
| Linia 42: | Linia 44: | ||
W sierpniu 1914 roku w okolicy wsi toczyły się walki niemiecko–rosyjskie. Na wiejskim cmentarzu pochowano wówczas kilkunastu poległych żołnierzy armii rosyjskiej; groby nie zachowały się. | W sierpniu 1914 roku w okolicy wsi toczyły się walki niemiecko–rosyjskie. Na wiejskim cmentarzu pochowano wówczas kilkunastu poległych żołnierzy armii rosyjskiej; groby nie zachowały się. | ||
| − | |||
Szkoła we wsi powstała w 1819 roku. W 1935 roku zatrudnionych było w niej dwóch nauczycieli, uczęszczało zaś 103 dzieci. | Szkoła we wsi powstała w 1819 roku. W 1935 roku zatrudnionych było w niej dwóch nauczycieli, uczęszczało zaś 103 dzieci. | ||
| Linia 71: | Linia 72: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011.<br/> | |
| − | + | Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.<br/> | |
| − | + | Białuński Grzegorz, ''Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709-1711'', Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 51-57.<br/> | |
| − | + | von Hippel Rudolf, ''Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868'', Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, ss. 83-157.<br/> | |
| − | + | ''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.<br/> | |
| − | + | Pawlicki Ryszard Wojciech, ''Cmentarze i mogiły wojenne z okresu pierwszej wojny światowej na obszarze byłego powiatu piskiego'', Znad Pisy, nr 4, 1996, ss. 49-69.<br/> | |
| − | + | ''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.<br/> | |
| − | + | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. I, Warszawa 1880 [http://dir.icm.edu.pl/ Słownik geograficzny] [09.09.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [09.09.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [09.09.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.bip.bialapiska.pl/ Strona gminy Biała Piska] [09.09.2013] | |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 13:55, 15 sty 2015
| Bełcząc | |
| | |
![Pomnik upamiętniający zdobycie dział rosyjskich przez żołnierzy niemieckich trakcie walk w 1914 roku Olsztyńska Strona Rowerowa [17.07.2014]](/index.php/Plik:Pomnik_upami%C4%99tniaj%C4%85cy_zdobycie_dzia%C5%82_rosyjskich_przez_%C5%BCo%C5%82nierzy_niemieckich_trakcie_walk_w_1914_roku.jpg) Pomnik upamiętniający zdobycie dział rosyjskich przez żołnierzy niemieckich trakcie walk w 1914 roku Olsztyńska Strona Rowerowa [17.07.2014]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Biała Piska |
| Liczba ludności (2010) | 161 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-230 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Bełcząc | |
| Położenie na mapie Polski  Bełcząc | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Bełcząc (niem. Belzonnen, od 1938 r. Grossdorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Biała Piska. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 161 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Grzegorz Dobrzycki[1].
![Kwatera żołnierzy rosyjskich poległych w czasie I wojny światowej. Stan obecny Olsztyńska Strona Rowerowa [17.07.2014]](/index.php/Plik:Kwatera_%C5%BCo%C5%82nierzy_rosyjskich_poleg%C5%82ych_w_czasie_I_wojny_%C5%9Bwiatowej._Stan_obecny.jpg)
Kwatera żołnierzy rosyjskich poległych w czasie I wojny światowej. Stan obecny Olsztyńska Strona Rowerowa [17.07.2014]
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest około 2 km na południowy wschód od Białej Piskiej.
We wsi rozpoczyna swój bieg strumyk Bełcząc, prawy dopływ strumyka Białki. Około 1,8 km na północny wschód od wsi leży Brogowa Góra (182 m n.p.m.), około 1,2 km na wschód od wsi leży pagórek Lisia Górka, natomiast około 1,5 km na południowy wschód od wsi leży Ostra Góra (203 m n.p.m.).
Dzieje miejscowości
Wieś została założona w 1428 roku na 48 łanach na prawie chełmińskim. Zasadźcą i sołtysem został Włościbor (Właścibór), który otrzymał 6 łanów, zaś karczmarzami byli Piotr Jątek (1428), Tomasz (1476), Wicuś (1526). Wieś powstała w tym samym czasie, co Biała i Kumielsk, lecz w przeciwieństwie do nich nie została wyznaczona na siedzibę parafii. Po upływie okresu wolnizny chłopi byli zobowiązani do opłacania czynszu. W przypadku wsi Bełcząc wynosił on 15 skojców, dwie kury i osiem jaj z każdego łana. W 1540 roku wieś obejmowała 46 łanów, zamieszkana była przez 27 rodzin chłopskich i 4 zagrodników. Początkowo miała nazywać się Grosdorf, lecz później przyjęła nazwę od strumyka: Beltzuntzken, Beltzuntz, Beltzuntze, Beltzuntzen. Miejscowość poważnie ucierpiała podczas wielkiej epidemii dżumy, która dotarła tu w sierpniu 1710 roku; zmarło wówczas 95 mieszkańców. W 1880 roku w „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” wieś występuje jako „Belczące, Beczuńcze, niem. Belczonszen” [2].
W sierpniu 1914 roku w okolicy wsi toczyły się walki niemiecko–rosyjskie. Na wiejskim cmentarzu pochowano wówczas kilkunastu poległych żołnierzy armii rosyjskiej; groby nie zachowały się.
Szkoła we wsi powstała w 1819 roku. W 1935 roku zatrudnionych było w niej dwóch nauczycieli, uczęszczało zaś 103 dzieci.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:
- 1864 r. – 217 osób
- 1867 r. – 240 osób
- 1933 r. – 326 osób
- 1939 r. – 319 osób
Ludzie związani z miejscowością
- Jan Maksymilian Kucharski – urodził się w Bełczącu, współpracownik Gustawa Leydinga jr., sekretarz Związku Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich, autor powieści z życia Mazurów pt.: „Głos krwi i ziemi” (Łomża 1938)
Zabytki
- pomnik wystawiony na pamiątkę zdobycia w dniu 8 sierpnia 1914 r. przez wojska niemieckie dział rosyjskich; na zachód od wsi
- cmentarz ewangelicki, rodzinny, z XIX wieku
- budynek szkoły z początku XX wieku
Turystyka
- szlak rowerowy o łącznej długości 22,7 km, przebieg trasy: Biała Piska – Bełcząc – Kowalewo – Mikuty – Kumielsk – Szkody
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709-1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 51-57.
von Hippel Rudolf, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, ss. 83-157.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Pawlicki Ryszard Wojciech, Cmentarze i mogiły wojenne z okresu pierwszej wojny światowej na obszarze byłego powiatu piskiego, Znad Pisy, nr 4, 1996, ss. 49-69.
Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, Warszawa 1880 Słownik geograficzny [09.09.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [09.09.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [09.09.2013]
Strona gminy Biała Piska [09.09.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Gminy Biała Piska [20.09.2013]
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, Warszawa 1880, s. 126 [1]
