Budwity: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Budwity | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Butwit |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości =wieś sołecka | |rodzaj miejscowości =wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Budwity''' (niem.''Gut Bauditten'', od 1929 r. ''Bauditten'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ostródzki |powiecie ostródzkim]], w [[Małdyty (gmina wiejska)|gminie Małdyty]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 294 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Jarosław Komosa]]<ref> [http://www.bip.maldyty.pl/ Strona Urzędu Gminy Małdyty] [29.08.2013]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | |||
| + | == Położenie == | ||
| + | Miejscowość leży na [[Mazury Zachodnie|Mazurach Zachodnich]] ([[Pojezierze Iławsko–Ostródzkie]]). Na północ od wsi położone jest jezioro [[Jezioro Budwity|Budwity]] (Jezioro Budwickie). Miejscowość znajduje się w odległości 5 km na północ od [[Małdyty|Małdyt]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | Miejscowość | + | Miejscowość wzmiankowano w dokumentach z roku 1354 jako wieś ziemiańską licząca 15 [[Włóka |włók]]. Pierwotna nazwa ''Baudewithe'' najprawdopodobniej wywodzi się od imienia [[Prusowie|Prusa]] – Baudie. Majątek ziemski powstał z nadania księcia [[Albrecht Hohenzollern|Albrechta]]. Od końca XIV wieku do około 1530 roku stanowił kolejno własność rodu [[Rodzina von Diebes|von Diebes]], [[Rodzina von Rappen|von Rappen]], [[Rodzina von Kleist|von Kleist]], [[Rodzina von Auerswald|von Auerswald]], [[Rodzina von Foelkersamb|von Foelkersamb]] i [[Rodzina von Frantzius|von Frantzius]]. W 1855 roku majątek kupiła rodzina [[Rodzina von Eben|von Eben]]. Dobra stanowiły jej własność do 1945 roku. W latach 20. XX wieku na terenie majątku funkcjonowała cegielnia, mleczarnia, na skalę przemysłową wydobywano również torf. Zachowany do obecnych czasów [[Dwór w Budwitach |dwór]] wybudowano w 1857 roku. W roku 1782 we wsi odnotowano 19 domów, natomiast w 1858 roku w 14 gospodarstwach domowych żyło 213 mieszkańców. W latach 1937–1939 Budwity liczyły 548 mieszkańców. |
| + | W roku 1948 uruchomiono we wsi [[Zakład Torfowy w Budwitach|Zakład Torfowy]]. | ||
| + | |||
| + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | ||
| + | <br/> | ||
| + | == Religia == | ||
| + | We wsi znajduje się [[Kaplica pw. św. Franciszka z Asyżu w Budwitach |kaplica filialna]] należąca do [[Parafia pw. Chrystusa Króla w Jarnołtowie |parafii rzymskokatolickiej pw. Chrystusa Króla w Jarnołtowie]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Zabytki== |
| − | + | *dwór wzniesiony w roku 1857 i otaczające go pozostałości parku; zespół wpisany do [[Wojewódzki rejestr zabytków|wojewódzkiego rejestru zabytków]] | |
| − | + | *[[Dworzec w Budwitach |dworzec]] o charakterystycznej sylwetce, nawiązującej do eleganckiej architektury parkowej, powstały jako cesarski dworzec powitalny dla polującego w tych okolicach Wilhelma II w 1893 roku | |
| + | == Przyroda == | ||
| + | W pobliżu wsi znajduje się rozległe torfowisko, objęte programem ochrony siedlisk [[Natura 2000 Budwity]]. Południową część torfowiska zajmuje [[Rezerwat Zielony Mechacz]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Bibliografia == | |
| − | + | Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | ''Morąg. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [30.08.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [30.08.2013] | |
| − | + | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| Linia 62: | Linia 67: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat ostródzki]] | |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Małdyty (gmina wiejska)]] |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1301-1400]] | |
| − | [[Kategoria: | ||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 14:15, 15 sty 2015
| Budwity | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ostródzki |
| Gmina | Małdyty |
| Liczba ludności (2010) | 294 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 14-330 |
| Tablice rejestracyjne | NOS |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Budwity | |
| Położenie na mapie Polski  Budwity | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Budwity (niem.Gut Bauditten, od 1929 r. Bauditten) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Małdyty. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 294 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jarosław Komosa[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość leży na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko–Ostródzkie). Na północ od wsi położone jest jezioro Budwity (Jezioro Budwickie). Miejscowość znajduje się w odległości 5 km na północ od Małdyt.
Dzieje miejscowości
Miejscowość wzmiankowano w dokumentach z roku 1354 jako wieś ziemiańską licząca 15 włók. Pierwotna nazwa Baudewithe najprawdopodobniej wywodzi się od imienia Prusa – Baudie. Majątek ziemski powstał z nadania księcia Albrechta. Od końca XIV wieku do około 1530 roku stanowił kolejno własność rodu von Diebes, von Rappen, von Kleist, von Auerswald, von Foelkersamb i von Frantzius. W 1855 roku majątek kupiła rodzina von Eben. Dobra stanowiły jej własność do 1945 roku. W latach 20. XX wieku na terenie majątku funkcjonowała cegielnia, mleczarnia, na skalę przemysłową wydobywano również torf. Zachowany do obecnych czasów dwór wybudowano w 1857 roku. W roku 1782 we wsi odnotowano 19 domów, natomiast w 1858 roku w 14 gospodarstwach domowych żyło 213 mieszkańców. W latach 1937–1939 Budwity liczyły 548 mieszkańców. W roku 1948 uruchomiono we wsi Zakład Torfowy.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Religia
We wsi znajduje się kaplica filialna należąca do parafii rzymskokatolickiej pw. Chrystusa Króla w Jarnołtowie.
Zabytki
- dwór wzniesiony w roku 1857 i otaczające go pozostałości parku; zespół wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków
- dworzec o charakterystycznej sylwetce, nawiązującej do eleganckiej architektury parkowej, powstały jako cesarski dworzec powitalny dla polującego w tych okolicach Wilhelma II w 1893 roku
Przyroda
W pobliżu wsi znajduje się rozległe torfowisko, objęte programem ochrony siedlisk Natura 2000 Budwity. Południową część torfowiska zajmuje Rezerwat Zielony Mechacz.
Bibliografia
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
Bank Danych Lokalnych GUS [30.08.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [30.08.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Małdyty [29.08.2013]
