Nowolatki

Nowolatki
Tradycyjne nowolatki

Nowolatki – ciasteczka z pytlowej mąki i wody przygotowywane w Sylwestra. Nowolatki wykonywano także na Kurpiach.

Geneza

Zgodnie ze zwyczajem część figurek zjadano, co miało zapewnić pomyślność w Nowym Roku. Pozostałe były przechowywane dla zwierząt, wierzono bowiem, że mają właściwości uzdrawiające i wzmacniające. Poza tym nowolatki wkładano pod słomę roślin obwiązanych na zimę, co miało je chronić przed przemarznięciem. Nowolatki miały zapewnić dobrobyt, pomyślność i zdrowy chów zwierząt.

Sposób przygotowania

Mąkę zaczyniano z piwem kandyzowanym lub jałowcowym, przy czym oba składniki musiały być wcześniej poświęcone w trzeci dzień świąt Bożego Narodzenia. Z ciasta wylepiano zwierzęta, kłosy zboża, drzewa, ptactwo i postaci, którym przypisywano właściwości magiczne.Najważniejszymi figurkami byli Trzej Królowie wyobrażeni zazwyczaj jako trzy paluszki z ciasta zagniecione na krzyż. Ciasteczek nie piekło się, lecz suszyło na rozgrzanej blasze kuchni.

Przepis

Nowolatki pieczone

50 dkg mąki krupczatki, 1 jajko, 1 żółtko, 25 dkg masła, 5 łyżek śmietany, czubata łyżeczka proszku do piecznia, czubata łyżka grubej soli kamiennej

Wszystkie składniki połączyć i wyrobić ciasto. Musi być na tyle elastyczne, by dało się rozwałkować na grubość ok. 5 mm. Wykrawać ciasteczka – w okresie karnawału obowiązkowo w kształcie ptaków – wypiekać na niesmarowanej tłuszczem blaszce.

Przypisy

<references>

Bibliografia

Chłosta Jan, Doroczne zwyczaje i obrzędy na Warmii, Olsztyn 2009.
Hochleitner Janusz, Kuchnia świąteczna na Warmii, [w:] Życie codzienne na dawnych ziemiach pruskich. Kuchnia dawnych ziem pruskich - tradycja i nowoczesność, red. Tomasz Chrzanowski, Olsztyn 2011, s. 132-148.
Jankowska-Buttitta Małgorzata K., Niezapomniana kuchnia Warmii i Mazur, Zakroczym 2007.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Smak Mazur. Kuchnia dawnych Prus Wschodnich, wybór Tadeusz Ostojski, opracowanie Rafał Wolski, Dąbrówno 2006.
Szyfer Anna, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków, Olsztyn 1968.
Warmiacy i Mazurzy. Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku, red. Bogumił Kuźniewski, Olsztynek 2002.