Dajny

Dajny
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Zalewo
Liczba ludności (2010)	167
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Dajny
Położenie na mapie Polski Dajny
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Dajny (niem. Deunen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Zalewo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

W latach 1946-1975 wieś wchodziła w skład powiatu morąskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 167 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Marek Kamiński.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, 7,4 km na północny zachód od Zalewa, przy granicy z powiatem ostródzkim.

Dzieje miejscowości

Nazwa wsi prawdopodobnie pochodzenia staropruskiego. Natomiast sami słowo dajny stanowi bezpośrednie nawiązanie do języka litewskiego, w którym oznaczało ono ni mniej ni więcej tylko pieśni ludowe.Pierwotna wersja nazwy brzmiała: Daugeyn.

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana w dokumentach z roku 1353, jako wieś pruska obejmująca obszar 10 włók. Dajny powstały zatem w ramach kolonizacji południowych obszarów państwa Zakonu Krzyżackiego. Wieś przynajmniej do XVI wieku miała wyłącznie pruski charakter. Okres wojen polsko-krzyżackich doprowadził do zniszczenia Dajn. Wieś wyludniła się, co wiązało się z późniejszym okresie z jej ponownym zasiedleniem.

Pierwotna nazwa jest pochodzenia pruskiego. W roku 1782 we wsi odnotowano 6 domów (dymów), natomiast w 1858 w 3 gospodarstwach domowych było 39 mieszkańców. W latach 1937-39 było 60 mieszkańców. W roku 1973 jako majatek Dajny należały do powiatu morąskiego, gmina Małdyty, poczta Połowite.

Podczas I wojny światowej tutejszy majątek kupił przedsiębiorca, który wybudował we wsi mleczarnię i uruchomił produkcję sera tylżyckiego. W okresie międzywojennym w centrum wsi ówczesny właściciel majątku, Erich Edler von der Planitz wzniósł okazały pałac z wysoką wieżą widokową. W 1928 roku pałac zakupił notariusz z Zalewa Kurt Sender, który w 1935 roku sprzedał go państwu. Władze hitlerowskie uruchomiły tu specjalną szkołę (Reichsführerinnenschule) dla młodych entuzjastek młodzieżowego ruchu narodowo-socjalistycznego. Placówkę prowadził Związek Dziewcząt Niemieckich - żeńska sekcja Hitlerjugend dla dziewcząt w wieku 14-18 lat. W szkole w Bajdach przygotowywano dziewczęta do roli działaczek partyjnych, a także "czysto aryjskich żon i matek"; "nauka" obejmowała m.in. szkolenie ideologiczne, zajęcia kulturalne, sport. W czasie wojny z pałacu korzystało również wojsko (kwaterunek oraz szkolenia). W latach 1937-1939 miejscowość liczyła 240 mieszkańców. 

Turystyka

• Obejmujący fragmenty gminy Zalewo Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego

Bibliografia

1. Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
2. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
3. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo [data dostępu: 5.03.2014]
4. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.06.2014]

Przypisy

<references>