Gronowo Elbląskie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
(→Bibliografia) |
||
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Gronowo Elbląskie ''' (niem. ''Grunau'') – | + | ''' Gronowo Elbląskie ''' (niem. ''Grunau'') – wieś gminna położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat elbląski|powiecie elbląskim]], w [[Gronowo Elbląskie (gmina wiejska)|gminie Gronowo Elbląskie]], siedziba władz gminy. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 1658 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Wiesława Pawłowska]]<ref>[http://www.gminagronowo.pl/pl/soectwa gminagronowo.pl] [05.05.2014]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Wysoczyzna Elbląska|Wysoczyzny Elbląskiej]], 12 km na na południowy zachód od [[Elbląg|Elbląga]], na wschód od drogi krajowej nr 22 | + | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Wysoczyzna Elbląska|Wysoczyzny Elbląskiej]], 12 km na na południowy zachód od [[Elbląg|Elbląga]], na wschód od drogi krajowej nr 22. Przebiega przez nią linia kolejowa Elbląg – [[Malbork]]. |
| − | <br/> | + | <br/><br/> |
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1411 roku. W 1414 roku Gronowo Elbląskiego otrzymało drugi przywilej lokacyjny, którego wystawcą był komtur | + | Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1411 roku. W 1414 roku Gronowo Elbląskiego otrzymało drugi przywilej lokacyjny, którego wystawcą był komtur elbląski [[Herman Gans]]. Wieś obejmowała 44 włóki. W tym czasie do Gronowa przyłączono również sąsiednie osady: Gross i Klein Winkelsdorf. W 1565 roku we wsi działała karczma. Okres wojen polsko-krzyżackich doprowadził do zniszczenia i wyludnienia wsi. Podjęto akcję ponownego zasiedlania opuszczonych włók, wykorzystując do tego celu między innymi kolonistów holenderskich z Fryzji, którzy przybyli również do Gronowa. |
| − | |||
| − | + | W drugiej ćwierci XVII stulecia dobra należały do Izaaka Spiringa, elbląskiego patrycjusza z Delft. | |
| − | + | Do czasu budowy linii kolejowej z Berlina do Królewca, a więc do około 1850 roku, Gronowo Elbląskie miało charakter typowej rolniczej miejscowości. W tym okresie zabudowę wsi tworzyły zagrody holenderskie. Pod koniec XVIII stulecia miejscowość składała się z 32 zagród oraz domów podcieniowych, które rozebrano na początku XX stulecia. We wspomnianym okresie wieś obejmowała obszar 79 włók i składała się z 35 domów. W 1776 roku wśród miejscowych [[Mennonici|mennonitów]] wymieniano nazwiska: Frantz, Froes, Jantzen, Cornelius, Nickel, Puls, Penner, Sammert, Sterling, Unger. W 1868 roku mieszkańcami Gronowa byli między innymi Dietrich Allert, Peter Bestvater, Jantzen, Quiring, Eduard Regier, Schmidt. | |
| − | + | Wieś zyskała na znaczeniu za sprawą budowy linii kolejowej. Pod koniec XIX stulecia zaczęły przeważać murowane wille i domy, powstało także osiedle kolejowe wzdłuż torów w północnej części wsi. W drugiej połowie XIX wieku Gronowo było zamieszkane przez 370 osób i składało się z 18 gospodarstw. W tym czasie we wsi żyło 35 mennonitów. | |
| − | [[Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Gronowie Elbląskim| | + | W 1973 roku Gronowo Elbląskie stało się siedzibą władz gminnych. W miejscowości znajduje się siedziba [[Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Gronowie Elbląskim|parafii pw. św. Jana Chrzciciela]]. Funkcjonuje tu Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Środowiskowy Dom Samopomocy (prowadzony przez [[Elbląskie Stowarzyszenie Organizatorów Pomocy Społecznej]]), apteka, ośrodek zdrowia, sklepy spożywczo-przemysłowe, gabinet weterynaryjny oraz jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna w Gronowie Elbląskim| Ochotniczej Straży Pożarnej]]. |
| − | [[ | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Edukacja == | == Edukacja == | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Gronowie Elbląskim]] | *[[Szkoła Podstawowa w Gronowie Elbląskim]] | ||
*[[Gimnazjum w Gronowie Elbląskim]] | *[[Gimnazjum w Gronowie Elbląskim]] | ||
| − | |||
| − | |||
== Kultura == | == Kultura == | ||
*[[Biblioteka Publiczna Gminy Gronowo Elbląskie]] | *[[Biblioteka Publiczna Gminy Gronowo Elbląskie]] | ||
*[[Grupa Teatralna EGO]] | *[[Grupa Teatralna EGO]] | ||
| − | |||
| − | |||
==Sport== | ==Sport== | ||
*Piłkarski klub sportowy [[GLKS Pomowiec Gronowo Elbląskiego]], którego historia sięga 1946 roku. | *Piłkarski klub sportowy [[GLKS Pomowiec Gronowo Elbląskiego]], którego historia sięga 1946 roku. | ||
*[[Gminne Koło Wędkarskie w Gronowie Elbląskim|Gminne Koło Wędkarskie]] | *[[Gminne Koło Wędkarskie w Gronowie Elbląskim|Gminne Koło Wędkarskie]] | ||
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *budynek dworca wzniesiony w roku 1882 |
| − | < | + | *drewniany młyn parowy |
| − | + | *zabudowa mieszkalna z przełomu XIX i XX stulecia | |
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | [http://bpg-gronowo.blogspot.com/| Gminna Biblioteka Publiczna w Gronowie Elbląskim] [05.05.2014] | |
| − | + | [http://bip.warmia.mazury.pl/gronowo_elblaskie_gmina_wiejska/142/539/Studium_Uwarunkowan_i_Kierunkow_Zagospodarowania_Przestrzennego_Gminy_Gronowo_Elblaskie_oraz_uwagi_jako_projekt_uchwaly/| bip.warmia.mazury.pl, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Gronowo Elbląskie], Gronowo Elbląskie 2011 [05.05.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.05.2014]<br/> | |
| − | + | [http://holland.org.pl/art.php?kat=obiekt&id=329| holland.org.pl, Katalog zabytków budownictwa holenderskiego w Polsce] [05.05.2014]<br/> | |
| − | + | [http://gminagronowo.pl/| gminagronowo.pl] [05.05.2014] | |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat elbląski]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat elbląski]] [[Kategoria: Gronowo Elbląskie (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie gminne]] [[Kategoria: 1401-1500]] |
Aktualna wersja na dzień 14:57, 24 lis 2014
| Gronowo Elbląskie | |||
| | |||
| |||
| Państwo |  Polska
| ||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | elbląski | ||
| Gmina | Gronowo Elbląskie | ||
| Liczba ludności (2010) | 1658 | ||
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Gronowo Elbląskie | |||
| Położenie na mapie Polski  Gronowo Elbląskie | |||
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |||
Gronowo Elbląskie (niem. Grunau) – wieś gminna położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Gronowo Elbląskie, siedziba władz gminy. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 1658 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Wiesława Pawłowska[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 12 km na na południowy zachód od Elbląga, na wschód od drogi krajowej nr 22. Przebiega przez nią linia kolejowa Elbląg – Malbork.
Dzieje miejscowości
Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1411 roku. W 1414 roku Gronowo Elbląskiego otrzymało drugi przywilej lokacyjny, którego wystawcą był komtur elbląski Herman Gans. Wieś obejmowała 44 włóki. W tym czasie do Gronowa przyłączono również sąsiednie osady: Gross i Klein Winkelsdorf. W 1565 roku we wsi działała karczma. Okres wojen polsko-krzyżackich doprowadził do zniszczenia i wyludnienia wsi. Podjęto akcję ponownego zasiedlania opuszczonych włók, wykorzystując do tego celu między innymi kolonistów holenderskich z Fryzji, którzy przybyli również do Gronowa.
W drugiej ćwierci XVII stulecia dobra należały do Izaaka Spiringa, elbląskiego patrycjusza z Delft.
Do czasu budowy linii kolejowej z Berlina do Królewca, a więc do około 1850 roku, Gronowo Elbląskie miało charakter typowej rolniczej miejscowości. W tym okresie zabudowę wsi tworzyły zagrody holenderskie. Pod koniec XVIII stulecia miejscowość składała się z 32 zagród oraz domów podcieniowych, które rozebrano na początku XX stulecia. We wspomnianym okresie wieś obejmowała obszar 79 włók i składała się z 35 domów. W 1776 roku wśród miejscowych mennonitów wymieniano nazwiska: Frantz, Froes, Jantzen, Cornelius, Nickel, Puls, Penner, Sammert, Sterling, Unger. W 1868 roku mieszkańcami Gronowa byli między innymi Dietrich Allert, Peter Bestvater, Jantzen, Quiring, Eduard Regier, Schmidt.
Wieś zyskała na znaczeniu za sprawą budowy linii kolejowej. Pod koniec XIX stulecia zaczęły przeważać murowane wille i domy, powstało także osiedle kolejowe wzdłuż torów w północnej części wsi. W drugiej połowie XIX wieku Gronowo było zamieszkane przez 370 osób i składało się z 18 gospodarstw. W tym czasie we wsi żyło 35 mennonitów.
W 1973 roku Gronowo Elbląskie stało się siedzibą władz gminnych. W miejscowości znajduje się siedziba parafii pw. św. Jana Chrzciciela. Funkcjonuje tu Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Środowiskowy Dom Samopomocy (prowadzony przez Elbląskie Stowarzyszenie Organizatorów Pomocy Społecznej), apteka, ośrodek zdrowia, sklepy spożywczo-przemysłowe, gabinet weterynaryjny oraz jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
Edukacja
Kultura
Sport
- Piłkarski klub sportowy GLKS Pomowiec Gronowo Elbląskiego, którego historia sięga 1946 roku.
- Gminne Koło Wędkarskie
Zabytki
- budynek dworca wzniesiony w roku 1882
- drewniany młyn parowy
- zabudowa mieszkalna z przełomu XIX i XX stulecia
Przypisy
- ↑ gminagronowo.pl [05.05.2014]
Bibliografia
Gminna Biblioteka Publiczna w Gronowie Elbląskim [05.05.2014]
bip.warmia.mazury.pl, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Gronowo Elbląskie, Gronowo Elbląskie 2011 [05.05.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.05.2014]
holland.org.pl, Katalog zabytków budownictwa holenderskiego w Polsce [05.05.2014]
gminagronowo.pl [05.05.2014]
