Kurki (gmina Działdowo): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
m (Emzet przeniósł stronę Kurki (gm. Lidzbark) do Kurki (gm. Działdowo)) |
(→Dzieje miejscowości) |
||
| (Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
|kod mapy = PL-WN | |kod mapy = PL-WN | ||
| − | |stopniN = 53 |minutN = | + | |stopniN = 53 |minutN = 12 |sekundN = 22 |
| − | |stopniE = | + | |stopniE = 20 |minutE = 10 |sekundE = 57 |
|commons = | |commons = | ||
|wikipodróże = | |wikipodróże = | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Kurki''' (niem. ''Kurkau'') – | + | ''' Kurki''' (niem. ''Kurkau'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat działdowski|powiecie działdowskim]], w [[Działdowo (gmina wiejska)|gminie Działdowo]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ciechanowskiego. |
| − | Miejscowość w 2010 roku liczyła 391 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Andrzej Kolczyński]]<ref>http://www.dzialdowo.ug.gov.pl/?c=92 [ | + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 391 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Andrzej Kolczyński]]<ref>[http://www.dzialdowo.ug.gov.pl/?c=92 dzialdowo.ug.gov.pl] [05.12.2013]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, | + | Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, na pograniczu [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]] i Niziny Mazowieckiej, nad rzeką [[Rzeka Działdówka|Działdówką]], 4 km na południe od [[Działdowo|Działdowa]], na zachód od drogi wojewódzkiej nr 544 Działdowo – [[Iłowo-Osada]] – Mława. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| + | Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Pierwsza wzmianka na jej temat pochodzi z 1350 roku, zaś w 1383 roku założono tu wieś czynszową na 60 łanach na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]; pierwszym sołtysem był niejaki Jan. Za czasów krzyżackich dwa łany ziemi ornej w Kurkach posiadało Działdowo. Uprawiali ją tutejsi chłopi, płacąc za to określony czynsz. W połowie XVI wieku wieś zamieszkiwali wyłącznie Polacy, zaś w następnym stuleciu wśród właścicieli tutejszego majątku byli przedstawiciele polskiej szlachty, Bartkowscy. Kurki należały do parafii ewangelickiej w Działdowie. W 1891 roku założono we wsi mleczarnię. | ||
| − | + | Szkoła we wsi powstała najprawdopodobniej w pierwszej połowie XVIII wieku; na początku XIX wieku uczęszczało do niej około 30–40 uczniów. Gdy w 1875 roku wybudowano dla niej nowy budynek, obejmowała ona dwie klasy i miała ponad 80 uczniów. Pod koniec XIX wieku tutejszy nauczyciel zwracał uwagę, że z powodu emigracji wielu mieszkańców do Ameryki zmniejsza się liczba dzieci w szkole. | |
| − | + | W 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego wieś wraz z całą Działdowszczyzną przyznana została Rzeczpospolitej Polskiej. W 1939 roku Kurki znalazły się pod okupacją niemiecką. | |
| − | + | W połowie lat 50. Kurki przez krótki czas były siedzibą gminy. W tym samym czasie założono we wsi spółdzielnię produkcyjną. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Liczba mieszkańców w następujących latach wynosiła: | ||
| + | *1857 – 454 osoby | ||
| + | *1931 – 427 osób | ||
| + | == Religia == | ||
| + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Działdowie|parafii rzymskokatolickiej pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Działdowie]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *budynek szkoły z 1875 roku, murowany z czerwonej cegły |
| − | * | + | *dom mieszkalny z około 1900 roku, drewniany |
| − | * | + | *kuźnia z pierwszej ćwierci XX wieku, murowana z czerwonej cegły i kamienia; na jednym z kamieni ściany bocznej data: 1833 |
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki położony za wsią, zaniedbany (w rejestrze jako teren zielony – nieużytki); ostatni pochówek z lat 1943–1945; własność parafii ewangelickiej |
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki w centrum wsi (w rejestrze widnieje jako teren zielony – nieużytki), brak śladów po nagrobkach, ostatni pochówek po II wojnie światowej; własność parafii ewangelickiej |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Zobacz też == | ||
| + | [[Kurki (gmina Olsztynek)]] | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | ''Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.<b/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | ||
| + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | Gminna ewidencja zabytków, [w:] [http://www.dzialdowo.ug.gov.pl/?c=102| dzialdowo.ug.gov.pl, Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Działdowo] [12.11.2013]]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/neidenburg.html| verwaltungsgeschichte.de] [12.11.2013]<br/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat działdowski]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat działdowski]] [[Kategoria: Działdowo (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] |
Aktualna wersja na dzień 15:01, 1 gru 2014
| Kurki | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | działdowski |
| Gmina | Działdowo |
| Liczba ludności (2010) | 391 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kurki | |
| Położenie na mapie Polski  Kurki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kurki (niem. Kurkau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Działdowo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ciechanowskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 391 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Andrzej Kolczyński[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Mazurskiego i Niziny Mazowieckiej, nad rzeką Działdówką, 4 km na południe od Działdowa, na zachód od drogi wojewódzkiej nr 544 Działdowo – Iłowo-Osada – Mława.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa zakonu krzyżackiego. Pierwsza wzmianka na jej temat pochodzi z 1350 roku, zaś w 1383 roku założono tu wieś czynszową na 60 łanach na prawie chełmińskim; pierwszym sołtysem był niejaki Jan. Za czasów krzyżackich dwa łany ziemi ornej w Kurkach posiadało Działdowo. Uprawiali ją tutejsi chłopi, płacąc za to określony czynsz. W połowie XVI wieku wieś zamieszkiwali wyłącznie Polacy, zaś w następnym stuleciu wśród właścicieli tutejszego majątku byli przedstawiciele polskiej szlachty, Bartkowscy. Kurki należały do parafii ewangelickiej w Działdowie. W 1891 roku założono we wsi mleczarnię.
Szkoła we wsi powstała najprawdopodobniej w pierwszej połowie XVIII wieku; na początku XIX wieku uczęszczało do niej około 30–40 uczniów. Gdy w 1875 roku wybudowano dla niej nowy budynek, obejmowała ona dwie klasy i miała ponad 80 uczniów. Pod koniec XIX wieku tutejszy nauczyciel zwracał uwagę, że z powodu emigracji wielu mieszkańców do Ameryki zmniejsza się liczba dzieci w szkole.
W 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego wieś wraz z całą Działdowszczyzną przyznana została Rzeczpospolitej Polskiej. W 1939 roku Kurki znalazły się pod okupacją niemiecką.
W połowie lat 50. Kurki przez krótki czas były siedzibą gminy. W tym samym czasie założono we wsi spółdzielnię produkcyjną.
Liczba mieszkańców w następujących latach wynosiła:
- 1857 – 454 osoby
- 1931 – 427 osób
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Działdowie.
Zabytki
- budynek szkoły z 1875 roku, murowany z czerwonej cegły
- dom mieszkalny z około 1900 roku, drewniany
- kuźnia z pierwszej ćwierci XX wieku, murowana z czerwonej cegły i kamienia; na jednym z kamieni ściany bocznej data: 1833
- cmentarz ewangelicki położony za wsią, zaniedbany (w rejestrze jako teren zielony – nieużytki); ostatni pochówek z lat 1943–1945; własność parafii ewangelickiej
- cmentarz ewangelicki w centrum wsi (w rejestrze widnieje jako teren zielony – nieużytki), brak śladów po nagrobkach, ostatni pochówek po II wojnie światowej; własność parafii ewangelickiej
Przypisy
- ↑ dzialdowo.ug.gov.pl [05.12.2013]
Zobacz też
Bibliografia
Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.<b/>
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Gminna ewidencja zabytków, [w:] dzialdowo.ug.gov.pl, Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Działdowo [12.11.2013]]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
verwaltungsgeschichte.de [12.11.2013]
