Kurki (gmina Olsztynek)
To jest | Kurki | |
| | |
 Kościół pw. św. Maksymiliana Kolbe w Kurkach.
Źródło: Wikimedia Commons | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Olsztynek |
| Liczba ludności (2010) | 72 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kurki | |
| Położenie na mapie Polski  Kurki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kurki (niem. Kurken) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Olsztynek. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 72 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Rafał Wątły[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 18 km na południowy wschód od Olsztynka, nad rzeką Łyną. Wieś otoczona jest przez jeziora: Sarąg Mały, Kiernoz Wielki, Sarąg Wielki oraz Klimut.
Dzieje miejscowości
Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1341 roku. W 1538 roku powstała wieś czynszowa obejmująca obszar 60 łanów. Osadnicy pochodzili z Polski, najpewniej z terenu Mazowsza.
Na początku XIX wieku uruchomiono szkołę, która spłonęła w 1945 roku. W XVIII wieku wzniesiony został barokowy kościół zachowany do czasów obecnych.
W 1939 roku wieś była zamieszkana wyłącznie przez Mazurów (120 osób). W Kurkach działała wówczas szkoła, poczta, sklep, karczma, posterunek żandarmerii i leśniczówka. W 1944 roku parafia w Kurkach liczyła 1500 wyznawców luterańskich. Po zakończeniu II wojny światowej opuszczoną przez uciekających Niemców i Mazurów wieś zasiedlili Polacy.
W 2005 roku Kurki liczyły 70 mieszkańców. We wsi funkcjonują dwie leśniczówki, poczta oraz sklep. Miejscowość ma charakter wsi letniskowej.
Ludzie związani z miejscowością
- Herman Pełka (1831–1900) – urodzony w Kurkach polski duchowny ewangelicki, pedagog i badacz mazurskiego folkloru
Turystyka
W miejscowości działa Ośrodek Wypoczynkowy Aramis, Ośrodek Wczasów oraz stadnina koni. Istnieje pole namiotowe, a wokół wsi wybudowano liczne domki letniskowe.
Przez Kurki przebiega:
- szlak pieszy o długości 49,9 km
Przebieg trasy: Olsztyn – Jaroty – Bartążek – Kielary – rzeka Łyna – Ruś – granica rezerwatu Las Warmiński – rzeka Łyna – Półwysep Lalka – Kurki – Brzeźno Łyńskie – Orłowo – Łyński Młyn – Dobrzyń
- czerwony szlak rowerowy Kurki – Olsztynek o długości 20,6 km
Zabytki
Kościół wybudowany w stylu barokowym w 1753 roku, pierwotnie była to świątynia ewangelicka. Jej wnętrze spłonęło pod koniec XIX stulecia. Do 1855 roku kościół był filią parafii w Żelaźnie. W 1906 roku przeprowadzono remont świątyni. Po 1945 roku opuszczony kościół przejęli katolicy. We wnętrzu znajdują się witraże pochodzące z końca XVIII wieku oraz zabytkowa tablica pamiątkowa, która upamiętnia parafian poległych w czasie I wojny światowej, a pochodzących z miejscowości: Dąb, Zgniłocha, Lipowo Kurkowskie, Marózek, Natać Wielka, Natać Mała, Selwa, Swaderki.
- cmentarz przykościelny założony w XVIII wieku
Przypisy
Zobacz też
Bibliografia
Kuźniewski Bogumił, Olsztynek: miasto i gmina, Olsztynek 2007.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [20.12.2013]
Dom Warmiński [20.12.2013]
rowery.olsztyn.pl [20.12.2013]
olsztynek.pl [20.12.2013]
pl.wikipedia.org, Kurki [20.12.2013]
