Biskupiec (powiat nowomiejski)

Biskupiec Pomorski
[[Plik:|240px|Herb Biskupca]] Herb Biskupca
Rodzaj miejscowości	wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko - mazurskie
Powiat	nowomiejski
Gmina	Biskupiec
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe)	Pole-obowiązkowe
Strefa numeracyjna	(+48) 56
Kod pocztowy	13 - 340
Tablice rejestracyjne	NNM
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Biskupiec Pomorski
Położenie na mapie Polski Biskupiec Pomorski
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Biskupiec Pomorski (potocznie Biskupiec Pomorski, niem. Bischofswerder) – wieś gminna w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim. W latach 1331-1946 Biskupiec posiadał prawa miejskie. Obecnie siedziba gminy Biskupiec. W latach 1975-1998 miejscowość przynależała administracyjnie do województwa toruńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość położona jest na terenie gminy Biskupiec, której powierzchnię zajmują przede wszystkim lasy i jeziora.W całości lasy stanowią 26 % powierzchni gminy a jeziora 3,28%. Zasadniczymi elementami morfologicznymi tego obszaru są:wysoczyzna morenowa (średnia wysokość 90-110 m n.p.m.),wzgórza i pagórki morenowe,sandry, rynny jeziorne i doliny rzeczne.Powierzchnia wysoczyzny charakteryzuje się występowaniem licznych drobnych zagłębień wytopiskowych. Znajdziemy tutaj tzw. oczka polodowcowe, mokradła i torfowiska a w okolicach miejscowości Łąkorz wyspy otoczone sandrem. Na terenie gminy występują również tzw. ozy (w okolicach Mierzyna, na zachód od Sumina oraz na północ od Tymawy Wielkiej) i kemy (w rejonie Sumina, Łąkorka, Wonny i Szwarcenowa). Na terenie gminy napotkamy także na zastoiska.Największe z nich to zastoisko biskupieckie – o płaskim, rozległym i podmokłym dnie. Natomiast najwyższym punktem położonym na terenie gminy jest Góra Szwedzka – o wysokości 121,3 m n.p.m. Najniżej położony punkt zaś o wysokości ok. 62 m n.p.m. znajduje się w dolinie Osy u ujścia jej do jeziora Płowęż. W obrębie gminy znajdują się także rezerwaty przyrody: ornitofaunistyczny „Jezioro Karaś”, torfowiskowy „Kociołek”, „Łabędź”, „Uroczysko Piotrowice” oraz częściowo Brodnicki Park Krajobrazowy. Na obszarze gminy występują zasadniczo trzy typy gleb. Są to:gleby brunatne, gleby bielicowe, gleby mułowo-torfowo-murszaste. Ponadto odnajdziemy tutaj czarne ziemie i gleby szare oraz mady glejowe i wody powierzchniowe.

Dzieje miejscowości

Miejscowość lokowano w 1325 r. jako Bischofswerder – Ostrów Biskupi. Obecna nazwa zaś ukształtowała się od jej lokatorów, darczyńców i właścicieli - biskupów. Założenia dokonał biskup pomezański Rudolf. W 1339 r. Biskupiec otrzymał prawa miejskie, kościół i mury obronne, które posiadały trzy bramy wjazdowe: Prabucką, zwaną tez Kisielicką lub Piotrowską, Lipnikowską i Słupnikowską (żadna nie zachowała się do czasów współczesnych). Miasto w początkowych wiekach funkcjonowania należało do biskupów pomezańskich. Rynek biskupiecki miał kształt prostokąta o wymiarach 80 na 60 metrów. Dwie główne ulice wychodziły z jego rogów, trzecia z boku. W 1540 r. wprowadzono tutaj reformację ale jeszcze w połowie XVII w. połowę ludności uznawano za katolicką. Ok 1730 r. miasto musiało zostać dotknięte ogniem, gdyż podaje się, że w I poł. XVIII w. zostało odbudowane. W tym czasie nie istniał w Biskupcu kościół katolicki. W XVIII w. odbywały się w mieście ok. 8 jarmarków rocznie. W okolicy ceniono biskupieckie wyroby szewskie, sukiennicze i garbarskie. W II poł. XIX w. było tutaj 2082 mieszkańców w tym, 200 katolików a resztę stanowili izraelici i ewangelicy. Pod koniec XIX w. powstała w Biskupcu stacja kolejowa. Po Traktacie Wersalskim było to miasto graniczne między Polską a Niemcami. W wyniku plebiscytów miasto pozostało w granicach Niemiec. Wojna zniszczyła Biskupiec. Ludność wysiedlono do Niemieci zastąpiono polskimi przesiedleńcami. Centrum miasta nie odbudowano uznając je za wieś.

Gospodarka

W obrębie miejscowości funkcjonują: Hotelik Atelier, Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Usługowo – Handlowe Pomarol, Seticomp, Mazuria: Usługi porządkowe Błysk, Trakt – Met Zakład Produkcji Maszyn Tartacznych.

Kultura

W Biskupcu działa Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika, Ochotnicza Straż Pożarna, GKS OSSA i Gminny Ośrodek Kultury.

Zabytki:

W Biskupcu znajdują się następujące zabytki: XIX-wieczna kamienica; kościół katolicki z lat 1331-1340 (przebudowany w XVI, XVIII i XIX w.); neogotycki kościół katolicki z XIX w.; pozostałości murów obronnych oraz pomnik przyrody w postaci 3 dębów szypułkowych z 1993 r.

Bibliografia:

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, pod red. Bronisława Chelbowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, Warszawa 1880, 960 ss.

http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=6&subsub=25&menu=115&strona=1, 12.09.2013.

Zobacz też

www.gminabiskupiec.pl

```Kinlis (dyskusja) 09:18, 11 wrz 2013 (CEST)