Tarpno

Tarpno
Dwór w Tarpnie. Stan obecny
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Zalewo
Sołectwo	Barty
Liczba ludności (2010)	65
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Tarpno
Położenie na mapie Polski Tarpno
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Tarpno (niem. Terpen) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Zalewo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1975 wieś wchodziła w skład powiatu morąskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 65 mieszkańców (łącznie z Pozortami). Wieś wchodzi w skład sołectwa Barty, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Jan Gal.

Tarpno

Dwór i okolice
Dwór i okolice

 

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, na północ od Iławy i na południe od Zalewa.

Dzieje miejscowości

Miejscowość jako dobra rycerskie powstała prawdopodobnie w XV wieku. Obejmowała wówczas obszar 13 łanów. W 1782 roku wieś składała się z pięciu domów. Na przełomie XIX i XX wieku Tarpno stanowiło własność Otto von Sydowa, starosty powiatu morąskiego.

Od końca XIX stulecia aż do 1945 roku majątek należał do rodu von Reichel. W 1858 roku Tarpno było zamieszkane przez 83 osoby i liczyło 14 budynków mieszkalnych. W latach 30. XX wieku dwór pełnił prawdopodobnie funkcję pensjonatu, a miało to być związane z trudnościami finansowymi, przez jakie przechodziła rodzina von Reichel. Ostatnią właścicielką majątku była Emanuela von Reichel. W 1939 roku wieś była zamieszkana przez 225 osób.

Ludzie związani z miejscowością

• Ofttried Finck von Finckenstein (1901–1987) - niemiecki pisarz i poeta urodzony na w Szymbarku; mieszkał w dworze w Tarpnie w latach 30. XX wieku

Zabytki

• dwór pochodzący z połowy XIX wieku wzniesiony na skarpie nad brzegiem jeziora

Obecnie dwór znajduje się w bardzo złym stanie technicznym. Połowa dworu stanowi własność prywatną.

• pozostałości parku dworskiego częściowo przekształconego w drugiej połowie XIX wieku według projektu Johanna Larassa. Na jego terenie zlokalizowany jest cmentarz rodowy rodziny von Reichel
• pozostałości podwórza gospodarczego oraz zabudowań gospodarczo-inwentarskich

Bibliografia

Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
zalewo.f117.pl, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
polskaniezwykla.pl [05.03.2014]
Błażowski J., Ziemia zalewska, dzieje wsi Tarpno, "Zapiski Zalewskie" [05.03.2014]