Wejdyki

Wejdyki
Wejdyki. Pomnik upamiętniający poległych mieszkańców
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	giżycki
Gmina	Ryn
Liczba ludności (2010)	134 (łącznie Wejdyki i Ruminek)
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Wejdyki
Położenie na mapie Polski Wejdyki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Wejdyki (niem. Weydicken, od 1938 r. Weidicken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Ryn. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 134 mieszkańców (łącznie z osadą Ruminek). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Roman Szewczyk.

Wejdyki

(1/2)▶

Wejdyki na przedwojennej pocztówce

 

Położenie

Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, na zachodnim brzegu Jeziora Ryńskiego, 28 km na południowy zachód od Giżycka i 6 km na południowy zachód od Rynu, w pobliżu granicy z powiatem mrągowskim.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów państwa Zakonu Krzyżackiego. W 1415 roku wielki mistrz Michał Küchmeister wystawił przywileje dla Marcina Jeschke, Marcina Ressina i Marka Polanna na dobra służebne w lesie Keytemedian nad Jeziorem Ryńskim. W uznaniu wiernej służby otrzymali oni po dziesięć łanów na prawie magdeburskim z obowiązkiem wystawienia jednej służby zbrojnej. Brak wolnizny zdaje się świadczyć, iż tereny te były zamieszkane przez ludność pruską. W pierwszej połowie XVI wieku była to wolna wieś, w której 12 chłopów posiadało po dwa łany. Obok wsi jeszcze w 1488 roku powstał 10-łanowy majątek ziemski, który wielki mistrz Marcin Truschess von Wetzhausen nadał Miśkowi i Jerzemu Pirogom na prawie chełmińskim z obowiązkiem jednej służby zbrojnej. Majątek ten w XVII wieku należał do polskiej rodziny szlacheckiej Gardlińskich. Zarówno wieś, jak i majątek poważnie ucierpiały podczas wielkiej epidemii dżumy na początku XVIII wieku; aż 19 łanów leżało tu odłogiem. W 1816 roku gospodarzyło tu 26 chłopów, kowal i nauczyciel. Wejdyki należały do parafii ewangelickiej w Rynie.

Szkołę we wsi założono w 1742 roku. Po II wojnie światowej uruchomiono ją ponownie 1 września 1947 roku, jednak ze względu na małą liczbę uczniów placówkę w 1964 roku zlikwidowano.

W 1970 roku Wejdyki liczyły 35 budynków mieszkalnych; znajdowały się tu: świetlica, sala kinowa na 40 miejsc, boisko sportowe, działało kółko rolnicze. W latach 1954-1972 wieś wchodziła w skład gromady Ryn.

Liczba mieszkańców

1857 - 221 osób

1933 - 288 osób

1939 - 245 osób

1970 - 165 osób, 37 gospodarstw

Ludzie związani z miejscowością

Czesław Cholewa - rolnik z Wejdyków, przez kilka kadencji był radnym Wojewódzkiej Rady Narodowej

Zabytki

• Cmentarz ewangelicki z drugiej połowy XIX wieku, Wejdyki
• Cmentarz ewangelicki z około 1920 roku, Wejdyki-Kolonia
• Pomnik upamiętniający mieszkańców wsi poległych podczas I wojny światowej

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Gminna ewidencja zabytków, w: Miasto i gmina Ryn. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Część A, Ryn 2009/2010 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
Olsztyńska Strona Rowerowa [05.03.2014]