Łęgowo (gmina Kisielice): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| Linia 41: | Linia 41: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
[[File:Pałac w Łęgowie. Początek XX wieku.jpg|thumb|300px|left|Pałac w Łęgowie. Początek XX wieku]]Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1313 roku, jednak dokładna data jej założenia nie jest znana. W 1377 roku niejaki Claves Ponintsi za zgodą kapituły pomezańskiej wybudował w Łęgowie wiatrak. Zachowany dokument lokacyjny pochodzi z 1387 roku. Łęgowo obejmowało wówczas obszar 131 łanów. W tym okresie powstał miejscowy folwark, działały również dwie karczmy. Wieś została dotkliwie zniszczona najpierw w 1414 roku, a następnie w okresie [[wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]]. Spalony został miejscowy kościół, a samo Łęgowo wyludniło się. Wiadomo również, że miejscowość wchodziła w skład dóbr potomków biskupa [[Georg von Polenz|Georga von Polenz]]. Wieś stała się własnością biskupa w 1532 roku. Jego spadkobiercy wznieśli w Łęgowie parterowy dwór. W 1600 roku z inicjatywy Aleksandra von Polenza wybudowano nowy kościół. W latach 1740-1750 za czasów Samuela von Polenza przebudowano dwór, przekształcając go w [[lkwim:Pałac w Łęgowie|pałac]] wzorowany na siedzibie rodu [[Finck von Finckenstein]] w [[Kamieniec|Kamieńcu]]. W 1789 roku wieś składała się z 53 budynków mieszkalnych; w tym czasie działał również młyn, istniał kościół ewangelicki oraz folwark. W 1822 roku po przeprowadzonej regulacji gruntów w Łęgowie powstała wieś chłopska,składająca się pierwotnie z 20 gospodarstw. W 1850 roku Karolina von Polenz poślubiła Alberta Louisa von Beneckendorf und von Hindenburg. W ten sposób Łęgowo weszło w skład dóbr ziemskich Hindenburgów. W 1862 roku doszło do kolejnej przebudowy pałacu. Powstała budowla w stylu neogotyckim. Trzy lata wcześniej przebudowano również miejscowy kościół. W latach 1870-1871 w czasie wojny z Francją zginęło jedenastu mieszkańców wsi. W XIX wieku spotykamy jeszcze dość licznie polskie nazwiska wśród mieszkańców Łęgowa, m.in. Santowskiego, Szumińskiego, Mazura, Bendyckiego, Nowaka, Wróbla. Co ciekawe, sporo miejscowych nosiło nazwisko Polenz. Prawdopodobnie właściciele majątku pozostawiali po sobie w kolejnych latach sporą grupę nieślubnych dzieci. | [[File:Pałac w Łęgowie. Początek XX wieku.jpg|thumb|300px|left|Pałac w Łęgowie. Początek XX wieku]]Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1313 roku, jednak dokładna data jej założenia nie jest znana. W 1377 roku niejaki Claves Ponintsi za zgodą kapituły pomezańskiej wybudował w Łęgowie wiatrak. Zachowany dokument lokacyjny pochodzi z 1387 roku. Łęgowo obejmowało wówczas obszar 131 łanów. W tym okresie powstał miejscowy folwark, działały również dwie karczmy. Wieś została dotkliwie zniszczona najpierw w 1414 roku, a następnie w okresie [[wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]]. Spalony został miejscowy kościół, a samo Łęgowo wyludniło się. Wiadomo również, że miejscowość wchodziła w skład dóbr potomków biskupa [[Georg von Polenz|Georga von Polenz]]. Wieś stała się własnością biskupa w 1532 roku. Jego spadkobiercy wznieśli w Łęgowie parterowy dwór. W 1600 roku z inicjatywy Aleksandra von Polenza wybudowano nowy kościół. W latach 1740-1750 za czasów Samuela von Polenza przebudowano dwór, przekształcając go w [[lkwim:Pałac w Łęgowie|pałac]] wzorowany na siedzibie rodu [[Finck von Finckenstein]] w [[Kamieniec|Kamieńcu]]. W 1789 roku wieś składała się z 53 budynków mieszkalnych; w tym czasie działał również młyn, istniał kościół ewangelicki oraz folwark. W 1822 roku po przeprowadzonej regulacji gruntów w Łęgowie powstała wieś chłopska,składająca się pierwotnie z 20 gospodarstw. W 1850 roku Karolina von Polenz poślubiła Alberta Louisa von Beneckendorf und von Hindenburg. W ten sposób Łęgowo weszło w skład dóbr ziemskich Hindenburgów. W 1862 roku doszło do kolejnej przebudowy pałacu. Powstała budowla w stylu neogotyckim. Trzy lata wcześniej przebudowano również miejscowy kościół. W latach 1870-1871 w czasie wojny z Francją zginęło jedenastu mieszkańców wsi. W XIX wieku spotykamy jeszcze dość licznie polskie nazwiska wśród mieszkańców Łęgowa, m.in. Santowskiego, Szumińskiego, Mazura, Bendyckiego, Nowaka, Wróbla. Co ciekawe, sporo miejscowych nosiło nazwisko Polenz. Prawdopodobnie właściciele majątku pozostawiali po sobie w kolejnych latach sporą grupę nieślubnych dzieci. | ||
| − | [[File:Łęgowo na pocztówce. 1939.jpg|thumb|300px| | + | [[File:Łęgowo na pocztówce. 1939.jpg|thumb|300px|right|Łęgowo na pocztówce. 1939]] |
W 1945 roku pałac został zniszczony i spalony. Po zakończeniu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] na terenie dawnego majątku utworzono [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Łęgowo|państwowe gospodarstwo rolne]], przekształcone następnie w [[Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej w Łęgowie|Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej]]. | W 1945 roku pałac został zniszczony i spalony. Po zakończeniu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] na terenie dawnego majątku utworzono [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Łęgowo|państwowe gospodarstwo rolne]], przekształcone następnie w [[Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej w Łęgowie|Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej]]. | ||
Wersja z 00:47, 10 kwi 2014
| Łęgowo | |
| | |
 Kościół w Łęgowie
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | iławski |
| Gmina | Kisielice |
| Liczba ludności (2010) | 586 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Łęgowo | |
| Położenie na mapie Polski  Łęgowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Łęgowo (niem. Langenau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Kisielice. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 586 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą: Łęgowo, Stary Folwark, Nowy Folwark i Łęgowo POHZ. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Anna Ostrowska[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, nad Gardeją, 16 km na zachód od Iławy i 3,5 km na północny wschód od Kisielic, przy szosie Kisielice - Susz.
Dzieje miejscowości
Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1313 roku, jednak dokładna data jej założenia nie jest znana. W 1377 roku niejaki Claves Ponintsi za zgodą kapituły pomezańskiej wybudował w Łęgowie wiatrak. Zachowany dokument lokacyjny pochodzi z 1387 roku. Łęgowo obejmowało wówczas obszar 131 łanów. W tym okresie powstał miejscowy folwark, działały również dwie karczmy. Wieś została dotkliwie zniszczona najpierw w 1414 roku, a następnie w okresie wojny trzynastoletniej. Spalony został miejscowy kościół, a samo Łęgowo wyludniło się. Wiadomo również, że miejscowość wchodziła w skład dóbr potomków biskupa Georga von Polenz. Wieś stała się własnością biskupa w 1532 roku. Jego spadkobiercy wznieśli w Łęgowie parterowy dwór. W 1600 roku z inicjatywy Aleksandra von Polenza wybudowano nowy kościół. W latach 1740-1750 za czasów Samuela von Polenza przebudowano dwór, przekształcając go w pałac wzorowany na siedzibie rodu Finck von Finckenstein w Kamieńcu. W 1789 roku wieś składała się z 53 budynków mieszkalnych; w tym czasie działał również młyn, istniał kościół ewangelicki oraz folwark. W 1822 roku po przeprowadzonej regulacji gruntów w Łęgowie powstała wieś chłopska,składająca się pierwotnie z 20 gospodarstw. W 1850 roku Karolina von Polenz poślubiła Alberta Louisa von Beneckendorf und von Hindenburg. W ten sposób Łęgowo weszło w skład dóbr ziemskich Hindenburgów. W 1862 roku doszło do kolejnej przebudowy pałacu. Powstała budowla w stylu neogotyckim. Trzy lata wcześniej przebudowano również miejscowy kościół. W latach 1870-1871 w czasie wojny z Francją zginęło jedenastu mieszkańców wsi. W XIX wieku spotykamy jeszcze dość licznie polskie nazwiska wśród mieszkańców Łęgowa, m.in. Santowskiego, Szumińskiego, Mazura, Bendyckiego, Nowaka, Wróbla. Co ciekawe, sporo miejscowych nosiło nazwisko Polenz. Prawdopodobnie właściciele majątku pozostawiali po sobie w kolejnych latach sporą grupę nieślubnych dzieci.
W 1945 roku pałac został zniszczony i spalony. Po zakończeniu II wojny światowej na terenie dawnego majątku utworzono państwowe gospodarstwo rolne, przekształcone następnie w Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej.
Liczba mieszkańców i budynków mieszkalnych (wieś i majątek)
1864 - 747 osób, 59 domów
1871 - 761 osób, 65 domów
1885 - 666 osób, 60 domów
1895 - 603 osoby, 60 domów
1905 - 615 osób, 60 domów
1933 - 743 osoby (łącznie ze Starym i Nowym Folwarkiem)
Edukacja
Ludzie związani z miejscowością
- Georg von Polenz - protestancki biskup sambijski, właściciel Łęgowa
- Adalbert Goertz (ur. 1928) - syn dzierżawcy dóbr łęgowskich, urodzony w Łęgowie, po II wojnie światowej w Stanach Zjednoczonych, badacz pszczół, a także genealog
Zabytki
- Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP wraz z wyposażeniem
- Pozostałości zespołu pałacowego (zob. Pałac w Łęgowie)
Bibliografia
- Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
- Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 5.03.2014]
- Plan rozwoju lokalnego gminy i miasta Kisielice na lata 2007-2013, Kisielice styczeń 2007 [data dostępu: 5.03.2014]
- Plan odnowy miejscowości Łęgowo [data dostępu 5.03.2014]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 5.03.2014]
Przypisy
- ↑ http://bip.warmia.mazury.pl/kisielice_gmina_miejsko_-_wiejska/117/349/Solectwa__Kadencja_2010_-_2014/ [data dostępu: 5.03.2014]
Zobacz też
- Łęgowo w gminie Olecko
