Łęgowo (gmina Kisielice): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Łęgowo ''' (niem. ''Langenau'') – | + | ''' Łęgowo ''' (niem. ''Langenau'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[gmina Kisielice (gmina miejsko-wiejska)|gminie Kisielice]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. |
| − | |||
| − | |||
| + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 586 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą: Łęgowo, [[Stary Folwark]], [[Nowy Folwark]] i [[Łęgowo POHZ]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Anna Ostrowska]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/kisielice_gmina_miejsko_-_wiejska/117/349/Solectwa__Kadencja_2010_-_2014/ bip.warmia.mazury.pl] [05.03.2014]</ref> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], nad [[Gardeja|Gardeją]], 16 km na zachód od [[Iława|Iławy]] i 3,5 km na północny wschód od [[Kisielice|Kisielic]], przy szosie Kisielice | + | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], nad rzeką [[Rzeka Gardeja|Gardeją]], 16 km na zachód od [[Iława|Iławy]] i 3,5 km na północny wschód od [[Kisielice|Kisielic]], przy szosie Kisielice – [[Susz]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | [[File:Pałac w Łęgowie. Początek XX wieku.jpg|thumb|300px|left|Pałac w Łęgowie. Początek XX wieku]]Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1313 roku, jednak dokładna data jej założenia nie jest znana. W 1377 roku niejaki Claves Ponintsi za zgodą kapituły pomezańskiej wybudował w Łęgowie wiatrak. Zachowany dokument lokacyjny pochodzi z 1387 roku. Łęgowo obejmowało wówczas obszar 131 łanów. W tym okresie powstał miejscowy folwark, działały również dwie karczmy. Wieś została dotkliwie zniszczona najpierw w 1414 roku, a następnie w okresie | + | [[File:Pałac w Łęgowie. Początek XX wieku.jpg|thumb|300px|left|Pałac w Łęgowie. Początek XX wieku]] |
| − | + | Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1313 roku, jednak dokładna data jej założenia nie jest znana. W 1377 roku niejaki Claves Ponintsi za zgodą kapituły pomezańskiej wybudował w Łęgowie wiatrak. Zachowany dokument lokacyjny pochodzi z 1387 roku. Łęgowo obejmowało wówczas obszar 131 łanów. W tym okresie powstał miejscowy folwark, działały również dwie karczmy. Wieś została dotkliwie zniszczona najpierw w 1414 roku, a następnie w okresie wojny trzynastoletniej. Spalony został miejscowy kościół, a samo Łęgowo wyludniło się. Wiadomo również, że miejscowość wchodziła w skład dóbr potomków biskupa [[Georg von Polenz|Georga von Polenz]]. Wieś stała się własnością biskupa w 1532 roku. Jego spadkobiercy wznieśli w Łęgowie parterowy dwór. | |
| − | |||
| + | W 1600 roku z inicjatywy Aleksandra von Polenza wybudowano nowy kościół. W latach 1740–1750 za czasów Samuela von Polenza przebudowano dwór, przekształcając go w [[lkwim:Pałac w Łęgowie|pałac]] wzorowany na siedzibie rodu [[Finck von Finckenstein]] w [[Kamieniec|Kamieńcu]]. | ||
| − | + | W 1789 roku wieś składała się z 53 budynków mieszkalnych; w tym czasie działał tu również młyn, istniał kościół ewangelicki oraz folwark. W 1822 roku po przeprowadzonej regulacji gruntów w Łęgowie powstała wieś chłopska,składająca się pierwotnie z 20 gospodarstw. W 1850 roku Karolina von Polenz poślubiła Alberta Louisa von Beneckendorf und von Hindenburg. W ten sposób Łęgowo weszło w skład dóbr ziemskich Hindenburgów. W 1862 roku doszło do kolejnej przebudowy pałacu. Powstała budowla w stylu neogotyckim. Trzy lata wcześniej przebudowano również miejscowy kościół. W latach 1870–1871, w czasie wojny z Francją zginęło jedenastu mieszkańców wsi. W XIX wieku spotykamy jeszcze dość licznie polskie nazwiska wśród mieszkańców Łęgowa, m.in. Santowskiego, Szumińskiego, Mazura, Bendyckiego, Nowaka, Wróbla. Co ciekawe, sporo miejscowych nosiło nazwisko Polenz. Prawdopodobnie właściciele majątku pozostawiali po sobie w kolejnych latach sporą grupę nieślubnych dzieci. | |
| − | + | [[File:Łęgowo na pocztówce. 1939.jpg|thumb|300px|right|Łęgowo na pocztówce. 1939]] | |
| − | + | W 1945 roku pałac został zniszczony i spalony. Po zakończeniu II wojny światowej na terenie dawnego majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne Łęgowo przekształcone następnie w [[Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej w Łęgowie|Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Łęgowie|parafii rzymskokatolickiej pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | Liczba mieszkańców i budynków mieszkalnych (wieś i majątek) kształtowała się w XIX i XX wieku następująco: | ||
| + | *1864 – 747 osób, 59 domów | ||
| + | *1871 – 761 osób, 65 domów | ||
| + | *1885 – 666 osób, 60 domów | ||
| + | *1895 – 603 osoby, 60 domów | ||
| + | *1905 – 615 osób, 60 domów | ||
| + | *1933 – 743 osoby (łącznie ze Starym i Nowym Folwarkiem) | ||
== Edukacja == | == Edukacja == | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Łęgowie]] | *[[Szkoła Podstawowa w Łęgowie]] | ||
| Linia 66: | Linia 62: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| Linia 79: | Linia 72: | ||
*Pozostałości zespołu pałacowego (zob. [[lkwim: Pałac w Łęgowie|Pałac w Łęgowie]]) | *Pozostałości zespołu pałacowego (zob. [[lkwim: Pałac w Łęgowie|Pałac w Łęgowie]]) | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | {{Przypisy}} | |
| + | <references/> | ||
| + | == Zobacz też == | ||
| + | *[[Łęgowo (gmina Olecko) | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Iława. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.<br/> | |
| − | + | Niesiobędzki Wiesław, ''Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne'', wyd. II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.<br/> | |
| − | + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier'', Danzig und Elbing 1858<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| wuoz.olsztyn.pl] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | Plan rozwoju lokalnego gminy i miasta Kisielice na lata 2007–2013, [http://bip.warmia.mazury.pl/kisielice_gmina_miejsko_-_wiejska/126/55/Plan__Rozwoju_Lokalnego_Miasta_i_Gminy_Kisielice_na_lata_2007_-_2013/| bip.warmia.mazury.pl], Kisielice 2007 [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | Plan odnowy miejscowości Łęgowo, [http://bip.warmia.mazury.pl/kisielice_gmina_miejsko_-_wiejska/126/Plan_odnowy_miejscowosci/| bip.warmia.mazury.pl] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/rosenberg.html| verwaltungsgeschichte.de] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#230/pl/i/legowo_-_zabytkowy_kosciol_p.w._niepokalanego_poczecia_nmp| ciekawemazury.pl] [05.03.2014] | |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: Kisielice (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1300-1401]] |
Wersja z 20:48, 9 wrz 2014
| Łęgowo | |
| | |
 Kościół w Łęgowie
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | iławski |
| Gmina | Kisielice |
| Liczba ludności (2010) | 586 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Łęgowo | |
| Położenie na mapie Polski  Łęgowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Łęgowo (niem. Langenau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Kisielice. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 586 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą: Łęgowo, Stary Folwark, Nowy Folwark i Łęgowo POHZ. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Anna Ostrowska[1]
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, nad rzeką Gardeją, 16 km na zachód od Iławy i 3,5 km na północny wschód od Kisielic, przy szosie Kisielice – Susz.
Dzieje miejscowości
Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1313 roku, jednak dokładna data jej założenia nie jest znana. W 1377 roku niejaki Claves Ponintsi za zgodą kapituły pomezańskiej wybudował w Łęgowie wiatrak. Zachowany dokument lokacyjny pochodzi z 1387 roku. Łęgowo obejmowało wówczas obszar 131 łanów. W tym okresie powstał miejscowy folwark, działały również dwie karczmy. Wieś została dotkliwie zniszczona najpierw w 1414 roku, a następnie w okresie wojny trzynastoletniej. Spalony został miejscowy kościół, a samo Łęgowo wyludniło się. Wiadomo również, że miejscowość wchodziła w skład dóbr potomków biskupa Georga von Polenz. Wieś stała się własnością biskupa w 1532 roku. Jego spadkobiercy wznieśli w Łęgowie parterowy dwór.
W 1600 roku z inicjatywy Aleksandra von Polenza wybudowano nowy kościół. W latach 1740–1750 za czasów Samuela von Polenza przebudowano dwór, przekształcając go w pałac wzorowany na siedzibie rodu Finck von Finckenstein w Kamieńcu.
W 1789 roku wieś składała się z 53 budynków mieszkalnych; w tym czasie działał tu również młyn, istniał kościół ewangelicki oraz folwark. W 1822 roku po przeprowadzonej regulacji gruntów w Łęgowie powstała wieś chłopska,składająca się pierwotnie z 20 gospodarstw. W 1850 roku Karolina von Polenz poślubiła Alberta Louisa von Beneckendorf und von Hindenburg. W ten sposób Łęgowo weszło w skład dóbr ziemskich Hindenburgów. W 1862 roku doszło do kolejnej przebudowy pałacu. Powstała budowla w stylu neogotyckim. Trzy lata wcześniej przebudowano również miejscowy kościół. W latach 1870–1871, w czasie wojny z Francją zginęło jedenastu mieszkańców wsi. W XIX wieku spotykamy jeszcze dość licznie polskie nazwiska wśród mieszkańców Łęgowa, m.in. Santowskiego, Szumińskiego, Mazura, Bendyckiego, Nowaka, Wróbla. Co ciekawe, sporo miejscowych nosiło nazwisko Polenz. Prawdopodobnie właściciele majątku pozostawiali po sobie w kolejnych latach sporą grupę nieślubnych dzieci.
W 1945 roku pałac został zniszczony i spalony. Po zakończeniu II wojny światowej na terenie dawnego majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne Łęgowo przekształcone następnie w Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej.
We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.
Liczba mieszkańców i budynków mieszkalnych (wieś i majątek) kształtowała się w XIX i XX wieku następująco:
- 1864 – 747 osób, 59 domów
- 1871 – 761 osób, 65 domów
- 1885 – 666 osób, 60 domów
- 1895 – 603 osoby, 60 domów
- 1905 – 615 osób, 60 domów
- 1933 – 743 osoby (łącznie ze Starym i Nowym Folwarkiem)
Edukacja
Ludzie związani z miejscowością
- Georg von Polenz - protestancki biskup sambijski, właściciel Łęgowa
- Adalbert Goertz (ur. 1928) - syn dzierżawcy dóbr łęgowskich, urodzony w Łęgowie, po II wojnie światowej w Stanach Zjednoczonych, badacz pszczół, a także genealog
Zabytki
- Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP wraz z wyposażeniem
- Pozostałości zespołu pałacowego (zob. Pałac w Łęgowie)
Przypisy
- ↑ bip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]
Zobacz też
- [[Łęgowo (gmina Olecko)
Bibliografia
Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wyd. II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
wuoz.olsztyn.pl [05.03.2014]
Plan rozwoju lokalnego gminy i miasta Kisielice na lata 2007–2013, bip.warmia.mazury.pl, Kisielice 2007 [05.03.2014]
Plan odnowy miejscowości Łęgowo, bip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
