Andrzej Chryzostom Załuski

Andrzej Chryzoston Załuski
Andrzej Chryzoston Załuski, źródło: Wikipedia, 12.09.2013.
Data i miejsce urodzenia	1650 nie znane
Data i miejsce śmierci	12 maja 1711 r. Dobre Miasto

Andrzej Chryzoston Załuski (ur. 1650 r., zm. 12 maja 1711 r. w Dobrym Mieście) – biskup płocki od 1692, biskup kijowski od 1683, biskup warmiński od 1699, herb rodowy - Junosz.

Życiorys

Szkoła i wykształcenie

Andrzej Chryzoston Załuski nauki świeckie pobierał w Wiedniu, zaś wykształcenie teologiczne zdobył się w Louvain, Paryżu i Rzymie.

Praca

W 1673 r. otrzymał niższe święcenia i został kanonikiem krakowskim. W 1674 r. uzyskał święcenia kapłańskie. Został kanonikiem pułtuskim i łęczyckim, opatem komendatoryjnym wąchockim oraz prepozytem jarosławskim. Był także sekretarzem wielkim koronnym królowej Marii Kazimiery. W 1683 r. został biskupem kijowskim. Od króla otrzymał prepozyturę płocką, a w październiku 1692 biskupstwo płockie. W 1699 r. kapituła warmińska wybrała Załuskiego na swojego biskupa. 18 stycznia 1701 r. ukoronował w Królewcu Fryderyka I na pierwszego króla Prus. W 1702 r. został kanclerzem wielkim koronnym. Był tajnym agentem króla pruskiego o pseudonimie Lamprecht, donosząc mu o poczynaniach Augusta II. W 1705 r. uwięziony przez Augusta II za konszachty z Leszczyńskim, musiał tłumaczyć się z swego postępowania w Rzymie.

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

Na Warmii nie mógł wiele zdziałać wskutek zamętu spowodowanego przez wojnę północną. Przemarsze wojsk oraz epidemia dżumy zdewastowały i wyludniły Księstwo Warmińskie. Zmarł 12 maja 1711 r. w Dobrym Mieście. Jego epitafium, wykonane z czarnego i białego marmuru, znajduje się w kolegiacie dobromiejskiej. Płytę nagrobną swojemu stryjowi ufundował Andrzej Stanisław Załuski, biskup krakowski. Andrzej Chryzoston Załuski pozostawił po sobie bogatą spuściznę literacką i naukową, w tym zbiór dokumentów współczesnych w przekładzie łacińskim pt. "Epistolae historico-famliares" (1709—1711, 3 t., t. IV w 1761), poza tym "Mowy na radach i sejmach..." (1689), "Mowy różne" (1690), "Kazania..." (1697).

Ciekawostki

Był synem Aleksandra - wojewody rawskiego i Katarzyny z Olszowskich, siostry prymasa Andrzeja Olszowskiego. Został zapamiętany jako świętobliwy kapłan, lecz zamierzał zrezygnować z biskupstwa oraz kanclerstwa i spędzić resztę życia w klasztorze, ale nim to uczynił zmarł.

Bibliografia

Poczet biskupów warmińskich, pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008, 510 ss.