Jan Zbąski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Krzysztofk (dyskusja | edycje) |
Krzysztofk (dyskusja | edycje) |
||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|miejsce urodzenia = Smardzewice | |miejsce urodzenia = Smardzewice | ||
|imię przy narodzeniu = | |imię przy narodzeniu = | ||
| − | |data śmierci = 21 | + | |data śmierci = 21 maja 1697 r. |
|miejsce śmierci = Lidzbark Warmiński | |miejsce śmierci = Lidzbark Warmiński | ||
|przyczyna śmierci = | |przyczyna śmierci = | ||
|miejsce spoczynku = Frombork | |miejsce spoczynku = Frombork | ||
| − | |urząd = | + | |urząd = biskup warmiński |
|odznaczenia = | |odznaczenia = | ||
|commons = | |commons = | ||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
}} | }} | ||
| − | '''Jan Stanisław Zbąski''' (ur. w 1639 r. w Smardzewicach, zm. 21 | + | '''Jan Stanisław Zbąski''' (ur. w 1639 r. w Smardzewicach, zm. 21 maja 1697 r. w [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarku Warmińskim]]) – biskup warmiński. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Życiorys == | == Życiorys == | ||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Działalność === | === Działalność === | ||
| − | Po przyjęciu święceń został sekretarzem królewskim i otrzymał szereg beneficjów. Był kanonikiem gnieźnieńskim, warszawskim, krakowskim, proboszczem miechowskim, archidiakonatem gnieźnieńskim, dziekanem łowickim. Otrzymał też opactwo sulejowskie. Dodatkowo pełnił urząd marszałka Trybunału Koronnego w Piotrkowie i Lublinie (1672 r.). | + | Po przyjęciu święceń został sekretarzem królewskim i otrzymał szereg beneficjów. Był kanonikiem gnieźnieńskim, warszawskim, krakowskim, proboszczem miechowskim, archidiakonatem gnieźnieńskim, dziekanem łowickim. Otrzymał też opactwo sulejowskie. Dodatkowo pełnił urząd marszałka Trybunału Koronnego w Piotrkowie i Lublinie (1672 r.). |
| + | |||
W latach 1673-1687 udawał się jako poseł do Rzymu i Republiki Weneckiej. Był doradcą króla Jana III Sobieskiego. Towarzyszył mu w wyprawach wojennych organizowanych przeciwko Turkom i Tatarom. od 1687 r. sprawował urząd kanclerza królowej Marii Kazimiery. | W latach 1673-1687 udawał się jako poseł do Rzymu i Republiki Weneckiej. Był doradcą króla Jana III Sobieskiego. Towarzyszył mu w wyprawach wojennych organizowanych przeciwko Turkom i Tatarom. od 1687 r. sprawował urząd kanclerza królowej Marii Kazimiery. | ||
| − | + | W 1676 r. objął urząd biskupa przemyskiego – 11 października 1677 r. otrzymał prowizję papieską. Ufundował klasztor braci św. Jana Bożego. Sprowadził do Warszawy teatynów. W 1687 r. został desygnowany przez króla na biskupstwo warmińskie. Gdy papież Innocenty XI przyznał mu tytuł kanonika warmińskiego, poza przewidzianym ustawami gremium kapituły, ta zaprotestowała w Rzymie i dopiero po zapewnieniach ze strony króla, papieża i samego zainteresowanego, że będzie on respektował jej ustawy, wybrała go kanonikiem, a 3 września 1688 r. biskupem warmińskim. Papież wybór zatwierdził 6 grudnia 1688 r. | |
| − | Jan Zbąski rozpoczął rządy na [[Warmia|Warmii]] dopiero w połowie maja 1689 r. Włączył się jednocześnie w życie polityczne [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]]. Przewodniczył obradom sejmiku w [[Malbork|Malborku]] | + | |
| − | + | Jan Zbąski rozpoczął rządy na [[Warmia|Warmii]] dopiero w połowie maja 1689 r. Włączył się jednocześnie w życie polityczne [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]]. Przewodniczył obradom sejmiku w [[Malbork|Malborku]] – stany przyznały mu indygenat pruski. Zbąski rozpoczął ożywioną akcję polegającą na obsadzaniu różnych stanowisk w biskupstwie ludźmi sprowadzonymi z Kowry. Samodzielnie wyznaczał kontrybucję na rzecz Polski, obciążając nią głównie chłopów, a tym samym oszczędzając szlachtę. | |
| − | + | ||
| + | Był to człowiek porywczy, nieznający języka niemieckiego. Na tym tle zrodził się konflikt miedzy biskupem a kapitułą, między innymi w związku z obsadzeniem stanowiska generalnego wikariusza oraz sposobu lustracji dóbr kapitulnych w komornictwie olsztyńskim. W 1651 r. została złożona przez kapitułę skarga na Zbąskiego do papieża, co było przyczyną długiego procesu w kurii rzymskiej. | ||
| + | |||
Jan Zbąski w [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarku Warmińskim]] rozpoczął budowę barokowego pałacu. Był człowiekiem wykształconym i oczytanym, dobrym mówcą i kaznodzieją. W 1693 r. konsekrował w [[Święta Lipka|Świętej Lipce]] kościół barokowy. Zostało to upamiętnione tablicą na filarze nawy północnej kościoła. Został pochowany w katedrze fromborskiej i tam znajduje się barokowa płyta nagrobna Zbąskiego. | Jan Zbąski w [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarku Warmińskim]] rozpoczął budowę barokowego pałacu. Był człowiekiem wykształconym i oczytanym, dobrym mówcą i kaznodzieją. W 1693 r. konsekrował w [[Święta Lipka|Świętej Lipce]] kościół barokowy. Zostało to upamiętnione tablicą na filarze nawy północnej kościoła. Został pochowany w katedrze fromborskiej i tam znajduje się barokowa płyta nagrobna Zbąskiego. | ||
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 23:37, 1 maj 2014
| Jan Stanisław Zbąski | |
| | |
![Jan Stanisław Zbąski, biskup warmiński [1]](/index.php/Plik:Jan_Zb%C4%85ski.jpg) Jan Stanisław Zbąski, biskup warmiński [2]
| |
| Data i miejsce urodzenia | 1639 r. Smardzewice |
| Data i miejsce śmierci | 21 maja 1697 r. Lidzbark Warmiński |
| Miejsce spoczynku | Frombork |
Jan Stanisław Zbąski (ur. w 1639 r. w Smardzewicach, zm. 21 maja 1697 r. w Lidzbarku Warmińskim) – biskup warmiński.
Życiorys
Szkoła i wykształcenie
Jan Zbąski pochodził z zamożnej kalwińskiej rodziny szlacheckiej herbu Nałęcz. Był synem Stanisława ze Zbąszyna i Heleny Konstancji (z domu Przyjemska).
Do szkoły uczęszczał w Lublinie. Była to szkoła jezuicka. Tam też przeszedł na katolicyzm, święcenia kapłańskie przyjął w 1663 r.
Działalność
Po przyjęciu święceń został sekretarzem królewskim i otrzymał szereg beneficjów. Był kanonikiem gnieźnieńskim, warszawskim, krakowskim, proboszczem miechowskim, archidiakonatem gnieźnieńskim, dziekanem łowickim. Otrzymał też opactwo sulejowskie. Dodatkowo pełnił urząd marszałka Trybunału Koronnego w Piotrkowie i Lublinie (1672 r.).
W latach 1673-1687 udawał się jako poseł do Rzymu i Republiki Weneckiej. Był doradcą króla Jana III Sobieskiego. Towarzyszył mu w wyprawach wojennych organizowanych przeciwko Turkom i Tatarom. od 1687 r. sprawował urząd kanclerza królowej Marii Kazimiery. W 1676 r. objął urząd biskupa przemyskiego – 11 października 1677 r. otrzymał prowizję papieską. Ufundował klasztor braci św. Jana Bożego. Sprowadził do Warszawy teatynów. W 1687 r. został desygnowany przez króla na biskupstwo warmińskie. Gdy papież Innocenty XI przyznał mu tytuł kanonika warmińskiego, poza przewidzianym ustawami gremium kapituły, ta zaprotestowała w Rzymie i dopiero po zapewnieniach ze strony króla, papieża i samego zainteresowanego, że będzie on respektował jej ustawy, wybrała go kanonikiem, a 3 września 1688 r. biskupem warmińskim. Papież wybór zatwierdził 6 grudnia 1688 r.
Jan Zbąski rozpoczął rządy na Warmii dopiero w połowie maja 1689 r. Włączył się jednocześnie w życie polityczne Prus Królewskich. Przewodniczył obradom sejmiku w Malborku – stany przyznały mu indygenat pruski. Zbąski rozpoczął ożywioną akcję polegającą na obsadzaniu różnych stanowisk w biskupstwie ludźmi sprowadzonymi z Kowry. Samodzielnie wyznaczał kontrybucję na rzecz Polski, obciążając nią głównie chłopów, a tym samym oszczędzając szlachtę.
Był to człowiek porywczy, nieznający języka niemieckiego. Na tym tle zrodził się konflikt miedzy biskupem a kapitułą, między innymi w związku z obsadzeniem stanowiska generalnego wikariusza oraz sposobu lustracji dóbr kapitulnych w komornictwie olsztyńskim. W 1651 r. została złożona przez kapitułę skarga na Zbąskiego do papieża, co było przyczyną długiego procesu w kurii rzymskiej.
Jan Zbąski w Lidzbarku Warmińskim rozpoczął budowę barokowego pałacu. Był człowiekiem wykształconym i oczytanym, dobrym mówcą i kaznodzieją. W 1693 r. konsekrował w Świętej Lipce kościół barokowy. Zostało to upamiętnione tablicą na filarze nawy północnej kościoła. Został pochowany w katedrze fromborskiej i tam znajduje się barokowa płyta nagrobna Zbąskiego.
Bibliografia
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla od połowy XV wieku do 1945 roku, Warszawa 1963.
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych I Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku, t. 2, Olsztyn 1980.
![[2]](http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Jan_Stanis%C5%82aw_Zb%C4%85ski.jpg){kind=link}