Grzybieńczyk wodny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(Utworzono nową stronę "{{Roślina infobox |Nazwa rośliny = Grzybieńczyk wodny |Nazwa łacińska = Nymphoides peltata |Pusta linia = (S. G. Gmel.) Kuntze <br/> |grafika = |podpis grafik...") |
|||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
|Nazwa rośliny = Grzybieńczyk wodny | |Nazwa rośliny = Grzybieńczyk wodny | ||
|Nazwa łacińska = Nymphoides peltata | |Nazwa łacińska = Nymphoides peltata | ||
| − | | | + | |L = (S. G. Gmel.) Kuntze |
| − | + | |grafika = Kwiat grzybieńczyka wodnego.jpg | |
| − | |grafika = | + | |podpis grafiki = Fot. http://pl.wikipedia.org/wiki/Grzybieńczyk_wodny |
| − | |podpis grafiki = | ||
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 21: | Linia 20: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | ''' Grzybieńczyk wodny ''' ('' Nymphoides peltata '' (S. G. Gmel.) Kuntze. ) – gatunek byliny należący do rodziny bobrkowatych ('' Menyanthaceae ''), rzędu astrowców | + | '''Grzybieńczyk wodny''' (''Nymphoides peltata'' (S. G. Gmel.) Kuntze.) – gatunek byliny należący do rodziny bobrkowatych (''Menyanthaceae''), rzędu astrowców (''Asterales''). |
=== Morfologia === | === Morfologia === | ||
| − | Roślina wieloletnia | + | |
| + | Roślina wieloletnia o pływających liściach i z kłączem. Liście mają okrągławy kształt z sercowatą nasadą i długi, błoniasto oskrzydlony ogonek. Blaszka średnicy do 15 cm, całobrzega, lekko pofałdowana. Kłącze jest walcowate i rozgałęzione, płoży się na dnie zbiorników wodnych, osiągając długość do 1,6 m. Unoszenie się rośliny na powierzchni wody, tak jak i u innych roślin wodnych, umożliwia dobrze rozwinięta tkanka powietrzna. Przestrzenie takie znajdują się we wszystkich częściach rośliny, z wyjątkiem korzeni i kłączy. Wytwarza kwiaty na długich szypułkach zebranych w baldachowaty kwiatostan i wystających ponad wodą. Kielich o pięciu lancetowatych działkach, barwy zielonej lub czerwonawej oraz złocistożółta korona z szeroko owalnymi łatkami, silnie postrzępionymi na brzegach. Korona ma krótki lejek, a jej rzęsowato ząbkowane płatki są szeroko rozpostarte. Wewnątrz kwiatu pojedynczy słupek z grubą szyjką i pałeczkowatym znamieniem oraz 5 pręcików. Kwitnie od czerwca do września, zapylana jest przez owady. Kwiaty rozwijają się stopniowo, pojedynczy kwiat kwitnie tylko przez jeden dzień. Występuje heterostylia (różnosłupkowość - wytwarzanie na roślinie tego samego gatunku kwiatów dwupostaciowych). Mięsisty owoc rozwija się pod wodą, po dojrzeniu odpada od rośliny. Utrzymują się na powierzchni przez jakiś czas dzięki tkance powietrznej. Rozsiewane są przez wodę (hydrochoria), ale również przez ptaki wodne (epizoochoria). | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
| + | |||
=== Rozmieszczenie i ekologia === | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| − | |||
| − | br/> | + | Obecny zasięg grzybieńczyka jest bardzo szeroki i porozrywany. Grzybieńczyk wodny pochodzi z obszarów Europy i Azji, gdzie skupia się głównie w zachodniej, środkowej i południowej Europie oraz środkowej Azji. Stanowiska wysunięte najdalej na północ sięgają do Anglii i południowej Szwecji, a na wschód aż po Chiny i Japonię. Jako gatunek zawleczony rozprzestrzenił się w Ameryce Północnej. W Polsce jest to roślina rzadka; zasiedla eutroficzne wody stojące, silnie nagrzewające się latem - np. starorzecza, stawy, płytkie fragmenty jezior. Znosi niewielkie zasolenie. Gatunek charakterystyczny zespołu ''Nymphoidetum peltatae''. Na większości dawniej podawanych stanowisk gatunek ten już wyginął. |
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | |||
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
| − | Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski w kategorii V (narażony na wyginięcie na izolowanych stanowiskach, poza głównym obszarem występowania) | + | |
| + | Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Znajduje się na "Czerwonej liście roślin i grzybów Polski" w kategorii V (narażony na wyginięcie na izolowanych stanowiskach, poza głównym obszarem występowania) | ||
| + | <br/> | ||
| + | Prawdopodobnie największe stanowisko tego zespołu w Polsce znajduje się na Warmii i Mazurach w zbiornikach znajdujących się na obszarze [[Natura 2000 Jezioro Drużno]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ||
| − | === Ciekawostki === | + | |
| − | Pod koniec XX w. w Polsce notowano 50 stanowisk grzybieńczyka wodnego, a w 2006 r. | + | === Ciekawostki === |
| + | |||
| + | Pod koniec XX w. w Polsce notowano 50 stanowisk grzybieńczyka wodnego, a w 2006 r. ta liczba zmniejszyła się już do 25 stanowisk. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | Wykorzystywany jako roślina ozdobna w oczkach wodnych. Ze względu na szybkie rozrastanie się wprowadzany jest do sztucznych zbiorników wodnych z hodowlą ryb wymagających zacienienia wody. | + | Wykorzystywany jako roślina ozdobna w oczkach wodnych. Ze względu na szybkie rozrastanie się wprowadzany jest do sztucznych zbiorników wodnych z hodowlą ryb, wymagających zacienienia wody. |
<br/> | <br/> | ||
| − | Zarówno | + | Zarówno polska jak i łacińska nazwa grzybieńczyka sugerują podobieństwo do przedstawicieli rodziny grzybieniowatych. Liście grzybieńczyka przypominają liście gatunków z tej rodziny, choć są od nich mniejsze. Poza tym gatunek ten mylony jest z grążelem żółtym ze względu na żółtą barwę kwiatu. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
| + | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ||
| + | Piękoś-Mirkowa H., Mirek Z.: Rośliny chronione. Multico Oficyna Wyd., Warszawa 2006. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | K. | + | Zarzycki K., Szeląg Z.: Red list of the vascular plants in Poland. W: Mirek Z., Zarzycki K., Wojewoda W., Szelag Z. (red.) "Red lists of plants and fungi in Poland". Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20. |
<br/> | <br/> | ||
| − | == Linki zewnętrzne == | + | |
| − | http://pl.wikipedia.org/wiki/ | + | == Linki zewnętrzne == |
| + | |||
| + | http://pl.wikipedia.org/wiki/Grzybieńczyk_wodny | ||
<br/> | <br/> | ||
http://magazyn.salamandra.org.pl/m13a25.html | http://magazyn.salamandra.org.pl/m13a25.html | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ||
| + | |||
| + | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny]] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Rośliny chronione]] | ||
Wersja z 20:37, 7 sie 2014
| Grzybieńczyk wodny | |
| | |
| Nymphoides peltata | |
| (S. G. Gmel.) Kuntze | |
 Fot. http://pl.wikipedia.org/wiki/Grzybieńczyk_wodny | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | dwuliścienne |
| Rząd | astrowce |
| Rodzina | bobrkowate |
| Rodzaj | grzybieńczyk |
| Gatunek | grzybieńczyk wodny |
| Synonimy | |
Grzybieńczyk wodny (Nymphoides peltata (S. G. Gmel.) Kuntze.) – gatunek byliny należący do rodziny bobrkowatych (Menyanthaceae), rzędu astrowców (Asterales).
Spis treści
Morfologia
Roślina wieloletnia o pływających liściach i z kłączem. Liście mają okrągławy kształt z sercowatą nasadą i długi, błoniasto oskrzydlony ogonek. Blaszka średnicy do 15 cm, całobrzega, lekko pofałdowana. Kłącze jest walcowate i rozgałęzione, płoży się na dnie zbiorników wodnych, osiągając długość do 1,6 m. Unoszenie się rośliny na powierzchni wody, tak jak i u innych roślin wodnych, umożliwia dobrze rozwinięta tkanka powietrzna. Przestrzenie takie znajdują się we wszystkich częściach rośliny, z wyjątkiem korzeni i kłączy. Wytwarza kwiaty na długich szypułkach zebranych w baldachowaty kwiatostan i wystających ponad wodą. Kielich o pięciu lancetowatych działkach, barwy zielonej lub czerwonawej oraz złocistożółta korona z szeroko owalnymi łatkami, silnie postrzępionymi na brzegach. Korona ma krótki lejek, a jej rzęsowato ząbkowane płatki są szeroko rozpostarte. Wewnątrz kwiatu pojedynczy słupek z grubą szyjką i pałeczkowatym znamieniem oraz 5 pręcików. Kwitnie od czerwca do września, zapylana jest przez owady. Kwiaty rozwijają się stopniowo, pojedynczy kwiat kwitnie tylko przez jeden dzień. Występuje heterostylia (różnosłupkowość - wytwarzanie na roślinie tego samego gatunku kwiatów dwupostaciowych). Mięsisty owoc rozwija się pod wodą, po dojrzeniu odpada od rośliny. Utrzymują się na powierzchni przez jakiś czas dzięki tkance powietrznej. Rozsiewane są przez wodę (hydrochoria), ale również przez ptaki wodne (epizoochoria).
Rozmieszczenie i ekologia
Obecny zasięg grzybieńczyka jest bardzo szeroki i porozrywany. Grzybieńczyk wodny pochodzi z obszarów Europy i Azji, gdzie skupia się głównie w zachodniej, środkowej i południowej Europie oraz środkowej Azji. Stanowiska wysunięte najdalej na północ sięgają do Anglii i południowej Szwecji, a na wschód aż po Chiny i Japonię. Jako gatunek zawleczony rozprzestrzenił się w Ameryce Północnej. W Polsce jest to roślina rzadka; zasiedla eutroficzne wody stojące, silnie nagrzewające się latem - np. starorzecza, stawy, płytkie fragmenty jezior. Znosi niewielkie zasolenie. Gatunek charakterystyczny zespołu Nymphoidetum peltatae. Na większości dawniej podawanych stanowisk gatunek ten już wyginął.
Wartość użytkowa
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Znajduje się na "Czerwonej liście roślin i grzybów Polski" w kategorii V (narażony na wyginięcie na izolowanych stanowiskach, poza głównym obszarem występowania)
Prawdopodobnie największe stanowisko tego zespołu w Polsce znajduje się na Warmii i Mazurach w zbiornikach znajdujących się na obszarze Natura 2000 Jezioro Drużno.
Ciekawostki
Pod koniec XX w. w Polsce notowano 50 stanowisk grzybieńczyka wodnego, a w 2006 r. ta liczba zmniejszyła się już do 25 stanowisk.
Wykorzystywany jako roślina ozdobna w oczkach wodnych. Ze względu na szybkie rozrastanie się wprowadzany jest do sztucznych zbiorników wodnych z hodowlą ryb, wymagających zacienienia wody.
Zarówno polska jak i łacińska nazwa grzybieńczyka sugerują podobieństwo do przedstawicieli rodziny grzybieniowatych. Liście grzybieńczyka przypominają liście gatunków z tej rodziny, choć są od nich mniejsze. Poza tym gatunek ten mylony jest z grążelem żółtym ze względu na żółtą barwę kwiatu.
Bibliografia
Piękoś-Mirkowa H., Mirek Z.: Rośliny chronione. Multico Oficyna Wyd., Warszawa 2006.
Zarzycki K., Szeląg Z.: Red list of the vascular plants in Poland. W: Mirek Z., Zarzycki K., Wojewoda W., Szelag Z. (red.) "Red lists of plants and fungi in Poland". Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.
Linki zewnętrzne
http://pl.wikipedia.org/wiki/Grzybieńczyk_wodny
http://magazyn.salamandra.org.pl/m13a25.html
