Sarniak świerkowy: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Linia 18: Linia 18:
 
  |Synonimy = Sarniak dachówkowaty  
 
  |Synonimy = Sarniak dachówkowaty  
 
  |Lista synonimów = }}
 
  |Lista synonimów = }}
'''Sarniak świerkowy''' (''Sarcodon imbricatus'' L.P. Karst.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny kolcownicowatych (Bankeraceae), rzędu chropiatkowców (Telephorales).
+
'''Sarniak świerkowy''' (''Sarcodon imbricatus'' L.P. Karst.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny kolcownicowatych (''Bankeraceae''), rzędu chropiatkowców (''Telephorales'').
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
== Owocnik ==
 
== Owocnik ==
Sarniak świerkowy tworzy owocniki jednoroczne, złożone z kapelusza i trzonu. Kapelusz o średnicy 6-25 cm, brązowawy z lekkim czerwonawym odcieniem, pokryty ciemniejszymi (nieraz prawie czarnymi), trójkątnymi lub prostokątnymi łuskami, odstającymi dachówkowato i ułożonymi zwykle koncentrycznie. Początkowo kapelusz wypukły z  podwiniętymi brzegami, później rozpostarty z zagłębionym centrum i płatowato powyginany. Spód kapelusza kolczasty - kolce początkowo białawe, potem szare lub brązowawe z purpurowym odcieniem, zbiegające po trzonie. Trzon pełny wielkości 3-8 cm x 1-3cm, młody białawy o gładkiej, aksamitnej powierzchni.  
+
Sarniak świerkowy tworzy owocniki jednoroczne, złożone z kapelusza i trzonu. Kapelusz o średnicy 6–25 cm, brązowawy z lekkim czerwonawym odcieniem, pokryty jest ciemniejszymi (nieraz prawie czarnymi), trójkątnymi lub prostokątnymi łuskami, odstającymi dachówkowato i ułożonymi zwykle koncentrycznie. Początkowo kapelusz wypukły z  podwiniętymi brzegami, później rozpostarty z zagłębionym centrum i płatowato powyginany. Spód kapelusza kolczasty; kolce początkowo białawe, potem szare lub brązowawe z purpurowym odcieniem, zbiegające po trzonie. Trzon pełny wielkości 3–8 cm x 1–3cm, młody białawy o gładkiej, aksamitnej powierzchni.  
 
<br/>
 
<br/>
 
== Rozmieszczenie i ekologia ==
 
== Rozmieszczenie i ekologia ==
Linia 33: Linia 33:
 
<br/>
 
<br/>
 
== Wartość użytkowa ==
 
== Wartość użytkowa ==
Grzyb uznany za jadalny, ale tylko w fazie owocników młodych, starsze okazy gorzkie. Bez większej wartości smakowej, ze względu na łykowate owocniki. Surowy może być szkodliwy.
+
Grzyb uznany jest za jadalny, ale tylko w fazie owocników młodych, starsze okazy gorzkie. Nie posiada większej wartości smakowej ze względu na łykowate owocniki. Surowy może być szkodliwy.
 
<br/>
 
<br/>
== Bibliografia ==
+
== Zobacz też ==
Bielli E.: Grzyby. Podręczny leksykon przyrodniczy. 2001. Warszawa.
 
<br/>
 
Gumińska B., Wojewoda W.: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985.
 
<br/>
 
Wojewoda W., Ławrynowicz M.: ''Red list of the macrofungi in Poland''. W: Mirek Z., Zarzycki K., Wojewoda W., Szeląg Z. (red.), ''Red lists of plants and fungi in Poland''. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 55-70.
 
<br/>
 
== Linki zewnętrzne ==
 
 
[http://www.grzyby.pl/gatunki/Sarcodon.htm grzyby.pl] [22.04.2014]
 
[http://www.grzyby.pl/gatunki/Sarcodon.htm grzyby.pl] [22.04.2014]
 
<br/>
 
<br/>
 
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Sarniak_dachówkowaty pl.wikipedia.org, Sarniak świerkowy] [22.04.2014]
 
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Sarniak_dachówkowaty pl.wikipedia.org, Sarniak świerkowy] [22.04.2014]
 
<br/>
 
<br/>
[http://www.indexfungorum.org/Names/Names.asp indexfungorum.org] [22.04.2014]
+
[http://www.indexfungorum.org/Names/Names.asp indexfungorum.org] [22.04.2014]<br/>
 +
 
 +
== Bibliografia ==
 +
Bielli Ettore, ''Grzyby. Podręczny leksykon przyrodniczy'', Warszawa 2001.
 +
<br/>
 +
Gumińska Barbara, Wojewoda Wiesław, ''Grzyby i ich oznaczanie'', Warszawa 1985.<br/>
 +
Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, ''Red list of the macrofungi in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.
 
<br/>
 
<br/>
  
 
[[Kategoria: Przyroda]]
 
[[Kategoria: Przyroda]]
 
[[Kategoria: Grzyby]]
 
[[Kategoria: Grzyby]]

Wersja z 22:23, 15 lip 2014

Sarniak świerkowy

Sarcodon imbricatus
L. P. Karst.
Owocniki sarniaka świerkowego
Owocniki sarniaka świerkowego
Systematyka
Królestwo grzyby
Gromada grzyby podstawkowe
Klasa pieczarniaki
Rząd chropiatkowce
Rodzina kolcownicowate
Rodzaj sarniak
Gatunek sarniak świerkowy
Sarniak dachówkowaty

Sarniak świerkowy (Sarcodon imbricatus L.P. Karst.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny kolcownicowatych (Bankeraceae), rzędu chropiatkowców (Telephorales).

Owocnik

Sarniak świerkowy tworzy owocniki jednoroczne, złożone z kapelusza i trzonu. Kapelusz o średnicy 6–25 cm, brązowawy z lekkim czerwonawym odcieniem, pokryty jest ciemniejszymi (nieraz prawie czarnymi), trójkątnymi lub prostokątnymi łuskami, odstającymi dachówkowato i ułożonymi zwykle koncentrycznie. Początkowo kapelusz wypukły z podwiniętymi brzegami, później rozpostarty z zagłębionym centrum i płatowato powyginany. Spód kapelusza kolczasty; kolce początkowo białawe, potem szare lub brązowawe z purpurowym odcieniem, zbiegające po trzonie. Trzon pełny wielkości 3–8 cm x 1–3cm, młody białawy o gładkiej, aksamitnej powierzchni.

Rozmieszczenie i ekologia

Sarniak świerkowy rośnie na ziemi, w borach iglastych, świerkowych i sosnowych, głównie na glebach kwaśnych i piaszczystych. W Polsce tylko w niektórych okolicach (w górach) częstszy, w innych rzadki. Owocniki wyrastają pojedynczo lub w grupach, czasem w tzw. czarcich kręgach, od sierpnia do listopada.
Sarniak świerkowy jest grzybem symbiotycznym, tworzy mykoryzę ze świerkiem. Bardzo podobny jest sarniak sosnowy (S. squamosus), odróżniający się głównie partnerem mykoryzowym, którym jest sosna. Innym podobnym gatunkiem jest rzadki sarniak gorzki (S. scabrosus), który występuje w lasach liściastych pod buk/bukami.
Sarniak świerkowy podlega ochronie gatunkowej. Znajduje się na na "Czerwonej liście roślin i grzybów Polski", o statusie V – narażony na wyginięcie.
Na Warmii i Mazurach sarniak świerkowy został odnotowany w Rezerwacie Las Warmiński im. prof. B. Polakowskiego.

Wartość użytkowa

Grzyb uznany jest za jadalny, ale tylko w fazie owocników młodych, starsze okazy są gorzkie. Nie posiada większej wartości smakowej ze względu na łykowate owocniki. Surowy może być szkodliwy.

Zobacz też

grzyby.pl [22.04.2014]
pl.wikipedia.org, Sarniak świerkowy [22.04.2014]
indexfungorum.org [22.04.2014]

Bibliografia

Bielli Ettore, Grzyby. Podręczny leksykon przyrodniczy, Warszawa 2001.
Gumińska Barbara, Wojewoda Wiesław, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa 1985.
Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, Red list of the macrofungi in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.