Tojad dzióbaty: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 2: | Linia 2: | ||
|Nazwa rośliny = Tojad dzióbaty | |Nazwa rośliny = Tojad dzióbaty | ||
|Nazwa łacińska = Aconitum variegatum L. | |Nazwa łacińska = Aconitum variegatum L. | ||
| + | |L = L. | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = aconi.jpg | |grafika = aconi.jpg | ||
| Linia 21: | Linia 22: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | '''Tojad dzióbaty''' ('' Aconitum variegatum '' L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych | + | |
| + | '''Tojad dzióbaty''' (''Aconitum variegatum'' L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych | ||
(''Ranunculaceae''). | (''Ranunculaceae''). | ||
| + | <br/> | ||
=== Morfologia === | === Morfologia === | ||
| − | Łodyga wysokości do 1,5 m, wzniesiona, naga i zwykle rozgałęziona,pusta w środku.Liście dłoniastodzielne,głęboko podzielone na kilka odcinków, 5-7 sieczne, głęboko ząbkowane | + | |
| − | Owocem jest mieszek | + | Łodyga wysokości do 1,5 m, wzniesiona, naga i zwykle rozgałęziona, pusta w środku. Liście dłoniastodzielne, głęboko podzielone na kilka odcinków, 5-7-sieczne, głęboko ząbkowane, ułożone skrętolegle. Kwiaty zebrane w groniasty kwiatostan w górnej części łodygi. Grona mają fioletowo-granatową barwę (wyjątkowo zdarzają się białe kwiaty lub pstre). Kwiaty grzbieciste, o opadającym okwiecie, do 5 cm długości i do 2 cm szerokości. Posiadają wąskopłatkowe podkwiatki. Hełm kwiatów ma owłosione brzegi, jest otwarty, wydłużony i pochylony do przodu, a nad samym dzióbkiem jest silnie wklęsły. Wewnątrz znajdują się miodniki o zgrubiałej i odgiętej do tyłu ostrodze. Nitki pręcików są nagie. Roślina zakwita od czerwca do września, zapylana jest przez trzmiele. |
| + | Owocem jest mieszek zawierający liczne drobne nasiona o gładkich ścianach oraz oskrzydlone krawędzie. Owoce dojrzewają od września. Korzeń bulwiasty, o barwie czarnobrunatnej. Długie oraz silne korzenie umacniają w górach osypujące się zbocza. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
=== Rozmieszczenie i ekologia === | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| − | Gatunek występujący w środkowej, południowej i wschodniej Europie oraz w Turcji. W Polsce występuje głównie w Karpatach i Sudetach, poza nimi jeszcze na przedgórzu Sudetów, na Wyżynie Małopolskiej i Lubelskiej, na Pojezierzu Kaszubskim i Pobrzeżu Gdańskim. Na Warmii i Mazurach notowany w rezerwatach: [[Rezerwat Dolina rzeki Wałszy]] i [[ Rezerwat Dolina Stradanki]]. | + | |
| + | Gatunek występujący w środkowej, południowej i wschodniej Europie oraz w Turcji. W Polsce występuje głównie w Karpatach i Sudetach, poza nimi jeszcze na przedgórzu Sudetów, na Wyżynie Małopolskiej i Lubelskiej, na Pojezierzu Kaszubskim i Pobrzeżu Gdańskim. Na Warmii i Mazurach notowany w rezerwatach: [[Rezerwat Dolina rzeki Wałszy|Rezerwacie Doliny rzeki Wałszy]] i [[Rezerwat Dolina Stradanki/Rezerwacie Doliny Stradanki]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | Roślina wieloletnia. Gatunek charakterystyczny dla zespołu Arunco-Doronicetum austriaci. Występuje w zespołach ziołorośli i w lasach, szczególnie nad potokami, na obrzeżach lasów, na polanach, upłazach i ustalonych piargach. | + | Roślina wieloletnia. Gatunek charakterystyczny dla zespołu ''Arunco-Doronicetum austriaci''. Występuje w zespołach ziołorośli i w lasach, szczególnie nad potokami, na obrzeżach lasów, na polanach, upłazach i ustalonych piargach. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
| − | W Polsce gatunek ten objęty jest prawną ochroną gatunkową. Znaczna część jego stanowisk jest chroniona w parkach narodowych i rezerwatach, zagrożone są tylko niektóre stanowiska | + | |
| + | W Polsce gatunek ten objęty jest prawną ochroną gatunkową. Znaczna część jego stanowisk jest chroniona w parkach narodowych i rezerwatach, zagrożone są tylko niektóre stanowiska nadrzeczne wskutek regulacji rzek i potoków, sporadycznie bywa też niszczony przez zrywanie lub przesadzanie do ogródków. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
| + | |||
=== Ciekawostki === | === Ciekawostki === | ||
| + | |||
Wszystkie części rośliny są silnie trujące. | Wszystkie części rośliny są silnie trujące. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | Gatunek o dużej zmienności. W Polsce występuje tylko podgatunek typowy Aconitum variegatum subsp. Variegatum.Tworzy mieszańce z tojadem mocnym, wiechowatym i | + | Gatunek o dużej zmienności. W Polsce występuje tylko podgatunek typowy ''Aconitum variegatum subsp. Variegatum''. Tworzy mieszańce z tojadem mocnym, wiechowatym i wschodniokarpackim. |
<br/> | <br/> | ||
| − | Tojad dzióbaty można hodować. Rośnie na żyznych i wilgotnych glebach w lekkim półcieniu. Roślina nie wymaga zabezpieczenia na zimę - w warunkach środowoweuropejskich jest w pełni mrozoodporna | + | Tojad dzióbaty można hodować. Rośnie na żyznych i wilgotnych glebach w lekkim półcieniu. Roślina nie wymaga zabezpieczenia na zimę - w warunkach środowoweuropejskich jest w pełni mrozoodporna. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
| + | |||
=== Bibliografia === | === Bibliografia === | ||
| − | Polakowski B. Rośliny chronione. Atlas. PWN Warszawa | + | |
| + | Polakowski B.: Rośliny chronione. Atlas. PWN, Warszawa 1995. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
| + | |||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
| − | http://pl.wikipedia.org/wiki/ | + | |
| + | http://pl.wikipedia.org/wiki/Tojad_dzióbaty | ||
<br/> | <br/> | ||
Paweł Romanowski: Tojad dzióbaty - tojad pstry | Paweł Romanowski: Tojad dzióbaty - tojad pstry | ||
| − | http://pl.wikipedia.org/wiki/ | + | http://pl.wikipedia.org/wiki/Tojad_dzióbaty |
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria:Rośliny]] [[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria:Rośliny chronione]] | + | |
| + | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny]] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Rośliny chronione]] | ||
Wersja z 23:00, 2 lip 2014
| Tojad dzióbaty | |
| | |
| Aconitum variegatum L. | |
| L. | |
 Tojad dzióbaty (Aconitum variegatum) Fot. pl.wikipedia.org/wiki/Tojad_dzióbaty | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | dwuliścienne |
| Rząd | jaskrowce |
| Rodzina | jaskrowate |
| Rodzaj | tojad |
| Gatunek | tojad dzióbaty |
| tojad pstry | |
Tojad dzióbaty (Aconitum variegatum L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych
(Ranunculaceae).
Spis treści
Morfologia
Łodyga wysokości do 1,5 m, wzniesiona, naga i zwykle rozgałęziona, pusta w środku. Liście dłoniastodzielne, głęboko podzielone na kilka odcinków, 5-7-sieczne, głęboko ząbkowane, ułożone skrętolegle. Kwiaty zebrane w groniasty kwiatostan w górnej części łodygi. Grona mają fioletowo-granatową barwę (wyjątkowo zdarzają się białe kwiaty lub pstre). Kwiaty grzbieciste, o opadającym okwiecie, do 5 cm długości i do 2 cm szerokości. Posiadają wąskopłatkowe podkwiatki. Hełm kwiatów ma owłosione brzegi, jest otwarty, wydłużony i pochylony do przodu, a nad samym dzióbkiem jest silnie wklęsły. Wewnątrz znajdują się miodniki o zgrubiałej i odgiętej do tyłu ostrodze. Nitki pręcików są nagie. Roślina zakwita od czerwca do września, zapylana jest przez trzmiele.
Owocem jest mieszek zawierający liczne drobne nasiona o gładkich ścianach oraz oskrzydlone krawędzie. Owoce dojrzewają od września. Korzeń bulwiasty, o barwie czarnobrunatnej. Długie oraz silne korzenie umacniają w górach osypujące się zbocza.
Rozmieszczenie i ekologia
Gatunek występujący w środkowej, południowej i wschodniej Europie oraz w Turcji. W Polsce występuje głównie w Karpatach i Sudetach, poza nimi jeszcze na przedgórzu Sudetów, na Wyżynie Małopolskiej i Lubelskiej, na Pojezierzu Kaszubskim i Pobrzeżu Gdańskim. Na Warmii i Mazurach notowany w rezerwatach: Rezerwacie Doliny rzeki Wałszy i Rezerwat Dolina Stradanki/Rezerwacie Doliny Stradanki.
Roślina wieloletnia. Gatunek charakterystyczny dla zespołu Arunco-Doronicetum austriaci. Występuje w zespołach ziołorośli i w lasach, szczególnie nad potokami, na obrzeżach lasów, na polanach, upłazach i ustalonych piargach.
Wartość użytkowa
W Polsce gatunek ten objęty jest prawną ochroną gatunkową. Znaczna część jego stanowisk jest chroniona w parkach narodowych i rezerwatach, zagrożone są tylko niektóre stanowiska nadrzeczne wskutek regulacji rzek i potoków, sporadycznie bywa też niszczony przez zrywanie lub przesadzanie do ogródków.
Ciekawostki
Wszystkie części rośliny są silnie trujące.
Gatunek o dużej zmienności. W Polsce występuje tylko podgatunek typowy Aconitum variegatum subsp. Variegatum. Tworzy mieszańce z tojadem mocnym, wiechowatym i wschodniokarpackim.
Tojad dzióbaty można hodować. Rośnie na żyznych i wilgotnych glebach w lekkim półcieniu. Roślina nie wymaga zabezpieczenia na zimę - w warunkach środowoweuropejskich jest w pełni mrozoodporna.
Bibliografia
Polakowski B.: Rośliny chronione. Atlas. PWN, Warszawa 1995.
Linki zewnętrzne
http://pl.wikipedia.org/wiki/Tojad_dzióbaty
Paweł Romanowski: Tojad dzióbaty - tojad pstry
http://pl.wikipedia.org/wiki/Tojad_dzióbaty
