Kolonia

Kolonia
Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	szczycieński
Gmina	Świętajno
Liczba ludności (2010)	1 153 (łącznie Kolonia, Łąck Wielki, Racibórz)
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	12-140
Tablice rejestracyjne	NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kolonia
Położenie na mapie Polski Kolonia
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kolonia (niem. Grünwalde) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Świętajno.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, w powiecie szczycieńskim. Miejscowość leży w odległości 3,5 km na wschód od Świętajna. Znajduje się w niej stacja kolejowa Kolonia na linii Olsztyn-Ełk.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1820 roku przez osadników z Polski jako osada szkatułowa. W 1830 roku 16 chłopów uzyskało tu zapisy na ogółem 23,5 łanu. W 1861 roku przyłączono do gminy Kolonia osiedle Górki, zaś w 1928 roku – Łąck Wielki. Wieś została częściowo spalona podczas I wojny światowej.

Górki powstały w 1776 roku na 4 łanach jako dwór szkatułowy; w 1782 roku było tam jedno gospodarstwo, a w 1858 roku – dwa. Łąck Wielki również był dworem szkatułowym, założonym w 1749 roku na 5,5 łanach; w połowie XIX wieku było tam 5 gospodarstw; na początku XX wieku został rozparcelowany. Obecnie przysiółek Racibórz. Po II wojnie światowej, do 2007 roku, działał w Kolonii duży zakład przemysłu drzewnego; obecnie funkcjonuje w ograniczonym zakresie. We wsi znajduje się kaplica należąca do kościoła rzymskokatolickiego. Ponadto działa tu Sala Królestwa Świadków Jehowy.

Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych

1830 – 16 gospodarstw

1858 – 39 gospodarstw

1939 – 724 osoby

Ludzie związani z miejscowością:

• Bogumił Linka (1864-1920) – działacz mazurski; urodził się w Górkach.

Zabytki:

• Kilka przykładów budownictwa drewnianego (chałupy nr 44, 45, 46, 47, 75)
• Nietypowy budynek szkoły z 1916 roku, dwuskrzydłowy: jedno parterowe, z mieszkaniem dla nauczyciela; drugie w kształcie litery U, częściowo piętrowe. Szkoła posiada kolumnowy drewniany ganek
• Budynek dworca kolejowego z końca XIX wieku, murowany, z czerwonej cegły
• Na skraju wsi dawny cmentarz ewangelicki, mocno zdewastowany

Bibliografia:

1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. II, Olsztyn 2011.
2. Grabowski Sławomir, Z dziejów gminy Świętajno, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, s. 38-43.
3. Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
4. Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
5. Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
6. Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
7. Bank Danych Lokalnych GUS:http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 10.09.2013]
8. Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html [data dostępu: 10.09.2013]

Przypisy

Zobacz też

Emes (dyskusja) 20:35, 22 wrz 2013 (CEST)Emes (dyskusja) 17:37, 22 wrz 2013 (CEST)