Lipinki: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 23 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Lipinki | |nazwa = Lipinki | ||
| Linia 6: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Lipinek | |dopełniacz wsi = Lipinek | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Lipinki.jpg |
| − | + | |opis zdjęcia = Lipinki<br>Źródło: [http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=6&subsub=25&menu=119&strona=1 www.gminabiskupiec.pl] [12.09.2013] | |
| − | |rodzaj miejscowości = wieś | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
| − | |województwo = warmińsko - mazurskie | + | |województwo = warmińsko-mazurskie |
|powiat = nowomiejski | |powiat = nowomiejski | ||
| − | |gmina = Biskupiec | + | |gmina = Biskupiec |
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
|sołectwo = Lipinki | |sołectwo = Lipinki | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = 705 |
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna = (+48) 56 | |strefa numeracyjna = (+48) 56 | ||
|kod pocztowy = | |kod pocztowy = | ||
| Linia 23: | Linia 22: | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
|kod mapy = PL-WN | |kod mapy = PL-WN | ||
| − | |stopniN = | + | |stopniN = 53 |minutN = 28 |sekundN = 06 |
| − | |stopniE = | + | |stopniE = 19 |minutE = 18 |sekundE = 55 |
|commons = | |commons = | ||
|wikipodróże = | |wikipodróże = | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | '''Lipinki''' (''Wikry'', niem. ''Wykeri villa'', ''Weykersdorf'', ''Wykersdorf'', ''Wikersdorf'', ''Wückersdorf''; 1570 r. – ''Lipinki'', niem. ''Lippinken''; 1580 r. – ''Lipink'', ''Lipieńki'', ''Lipinki'', niem. ''Lippinken'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat nowomiejski| powiecie nowomiejskim]], [[Biskupiec (gmina wiejska)|gminie Biskupiec]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do województwa toruńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 705 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Ludwik Falkowski]]<ref>[http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&menu=106&strona=1/ Strona Gminy Biskupiuec] [14.09.2014]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | + | [[File:Fragment Kościoła w Lipinkach.jpg|thumb|right|290px|Fragment kościoła w Lipinkach.<br>Źródło: [http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=6&subsub=25&menu=119&strona=1 www.gminabiskupiec.pl] [12.09.2013] ]] | |
| − | + | == Położenie == | |
| + | Miejscowość położona jest przy granicy województwa warmińsko–mazurskiego i kujawsko–pomorskiego, na trasie kolejowej Toruń – [[Olsztyn]], w odległości ok. 4 km od [[Biskupiec |Biskupca]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | + | Wieś istniała już w pierwszej połowie XIV w. Wówczas wielki mistrz [[Dytryk von Altenburg]] w 1330 r. nadał Wykerowi 80 łanów na lokację na [[Prawo chełmiński |prawie chełmińskim]]. Z podarowanych łanów 6 należało do parafii, zaś 10 było sołeckich. Pierwsza nazwa miejscowości – Wikry – pochodzi od zasadźcy Wykera. Nieznana jest dokładna data lokacji. W początkowym okresie funkcjonowania Lipinki należały pod względem administracyjnym do [[Komturstwo radzyńskie| komturstwa radzyńskiego]], a po 1466 r. do [[Starostwo radzyńskie |starostwa radzyńskiego]]. Osadnicy zobowiązani byli do świadczenia jednej morgi siana z każdej [[Włóka |włóki]]. Mieli dowolność w połowie ryb w [[Jezioro Osetno| Osetnie]], ale z zaznaczeniem zapewnienia zapotrzebowania na ryby [[Radzyń| Radzyniowi]]. W 1414 r. wieś w wyniku [[Wojny polsko-krzyżackie |wojen polsko–krzyżackich]] została częściowo zniszczona. W 1435 r. [[Paweł von Rusdorf]] wydał na prośbę [[Henryk Marszałek |Henryka Marszałka]] – komtura radzyńskiego – przywilej dla Lipinek. Otóż, gdyby osadnicy nie musieli zwozić siana do [[Samin |Samina]], to powinni dostarczyć je do dworu krzyżackiego w [[Świecie |Świeciu]] albo [[Babalice| Babalicach]]. Ponadto zostali zwolnieni z innych [[Szarwark |szarwarków]]. W 1608 r. do parafii w miejscowości należało 2521 osób. Na przełomie XIX i XX w. wieś liczyła 4630 mórg z 148 budynkami i 84 [[Dym |dymami]]. W tym czasie było tutaj 716 katolików i 124 ewangelików. Funkcjonowała w XIX/XX w. szkoła. W tym samym okresie przy kościele parafialnym rozpoczęło działalność bractwo trzeźwości. Nie zachowała się informacja o formie zabudowy wsi. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Wieś istniała już w | ||
| − | |||
| − | W początkowym okresie funkcjonowania | ||
| − | W 1608 r. do parafii w miejscowości należało 2521 osób . Na przełomie XIX i XX w. wieś liczyła 4630 mórg z 148 budynkami i 84 dymami . W tym czasie było tutaj 716 katolików i 124 ewangelików . | ||
| − | Funkcjonowała | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Gospodarka== | |
| − | === | + | We wsi działa: |
| − | + | *Firma usługowa Pawlowski | |
| + | *Elektron – Kryg Hurtownia Artykułów Przemysłowych | ||
| + | *zakłady fryzjerskie | ||
| + | ==Szkolnictwo== | ||
| + | *[[Szkoła podstawowa w Lipinkach |Szkoła Podstawowa im. Juliana Tuwima]] | ||
| + | ==Kultura== | ||
| + | Działa tutaj filia [[Gminna Biblioteka Publiczna w Biskupcu |Gminnej Biblioteki Publicznej w Biskupcu]], [[Koło Gospodyń Wiejskich w Lipinkach |Koło Gospodyń Wiejskich]], [[lkwim:Grupa cyrkowa „Heca” |Grupa cyrkowa „Heca”]]. Ponadto na terenie wsi w 1998 r. utworzono muzeum. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Religia== | |
| − | == | + | We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. św. Apostołów Piotra i Pawła |parafii rzymskokatolickiej]]. |
| − | + | ==Bezpieczeństwo== | |
| − | [[ | + | W Lipinkach działa [[Ochotnicza Straż Pożarna]]. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | ==Ludzie związani z miejscowością== |
| + | *[[Franciszek Wróblewski|ks. Franciszek Wróblewski]] – proboszcz parafii w Lipinkach oraz działacz społeczny | ||
| + | *[[Wincenty Siegmund]] (1864–1948) – urodzony w Lipinkach duchowny katolicki, proboszcz [[Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Mrocznie |parafii w Mrocznie]] | ||
| + | *[[Ewa Barbara Dembek]] (ur. 1959) – samorządowiec, społecznik, animator kultury, nauczycielka, założycielka Grupy cyrkowej „Heca” | ||
| − | + | ==Zabytki == | |
| + | *[[Kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Lipinkach |kościół gotycki]] z barokowymi przekształceniami – orientowany | ||
| + | *cmentarz parafialny z XIX/XX w. | ||
| + | *drewniana chata z początku XIX w. | ||
| + | ==Bibliografia == | ||
| + | #''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. V, Warszawa 1884. | ||
| + | #[http://www.gminabiskupiec.pl/ Strona Gminy Biskupiec] [12.09.2013] | ||
| + | #[http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [14.09.2014] | ||
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat nowomiejski]] | |
| − | + | [[Kategoria: Biskupiec (gmina wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: 1301-1400]] |
| − | [[ | ||
Aktualna wersja na dzień 07:36, 18 mar 2015
| Lipinki | |
| | |
![LipinkiŹródło: www.gminabiskupiec.pl [12.09.2013]](/index.php/Plik:Lipinki.jpg) Lipinki
Źródło: www.gminabiskupiec.pl [12.09.2013] | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Biskupiec |
| Sołectwo | Lipinki |
| Liczba ludności (2010) | 705 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Tablice rejestracyjne | NNM |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Lipinki | |
| Położenie na mapie Polski  Lipinki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Lipinki (Wikry, niem. Wykeri villa, Weykersdorf, Wykersdorf, Wikersdorf, Wückersdorf; 1570 r. – Lipinki, niem. Lippinken; 1580 r. – Lipink, Lipieńki, Lipinki, niem. Lippinken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nowomiejskim, gminie Biskupiec. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa toruńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 705 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Ludwik Falkowski[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest przy granicy województwa warmińsko–mazurskiego i kujawsko–pomorskiego, na trasie kolejowej Toruń – Olsztyn, w odległości ok. 4 km od Biskupca.
Dzieje miejscowości
Wieś istniała już w pierwszej połowie XIV w. Wówczas wielki mistrz Dytryk von Altenburg w 1330 r. nadał Wykerowi 80 łanów na lokację na prawie chełmińskim. Z podarowanych łanów 6 należało do parafii, zaś 10 było sołeckich. Pierwsza nazwa miejscowości – Wikry – pochodzi od zasadźcy Wykera. Nieznana jest dokładna data lokacji. W początkowym okresie funkcjonowania Lipinki należały pod względem administracyjnym do komturstwa radzyńskiego, a po 1466 r. do starostwa radzyńskiego. Osadnicy zobowiązani byli do świadczenia jednej morgi siana z każdej włóki. Mieli dowolność w połowie ryb w Osetnie, ale z zaznaczeniem zapewnienia zapotrzebowania na ryby Radzyniowi. W 1414 r. wieś w wyniku wojen polsko–krzyżackich została częściowo zniszczona. W 1435 r. Paweł von Rusdorf wydał na prośbę Henryka Marszałka – komtura radzyńskiego – przywilej dla Lipinek. Otóż, gdyby osadnicy nie musieli zwozić siana do Samina, to powinni dostarczyć je do dworu krzyżackiego w Świeciu albo Babalicach. Ponadto zostali zwolnieni z innych szarwarków. W 1608 r. do parafii w miejscowości należało 2521 osób. Na przełomie XIX i XX w. wieś liczyła 4630 mórg z 148 budynkami i 84 dymami. W tym czasie było tutaj 716 katolików i 124 ewangelików. Funkcjonowała w XIX/XX w. szkoła. W tym samym okresie przy kościele parafialnym rozpoczęło działalność bractwo trzeźwości. Nie zachowała się informacja o formie zabudowy wsi.
Gospodarka
We wsi działa:
- Firma usługowa Pawlowski
- Elektron – Kryg Hurtownia Artykułów Przemysłowych
- zakłady fryzjerskie
Szkolnictwo
Kultura
Działa tutaj filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Biskupcu, Koło Gospodyń Wiejskich, Grupa cyrkowa „Heca”. Ponadto na terenie wsi w 1998 r. utworzono muzeum.
Religia
We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej.
Bezpieczeństwo
W Lipinkach działa Ochotnicza Straż Pożarna.
Ludzie związani z miejscowością
- ks. Franciszek Wróblewski – proboszcz parafii w Lipinkach oraz działacz społeczny
- Wincenty Siegmund (1864–1948) – urodzony w Lipinkach duchowny katolicki, proboszcz parafii w Mrocznie
- Ewa Barbara Dembek (ur. 1959) – samorządowiec, społecznik, animator kultury, nauczycielka, założycielka Grupy cyrkowej „Heca”
Zabytki
- kościół gotycki z barokowymi przekształceniami – orientowany
- cmentarz parafialny z XIX/XX w.
- drewniana chata z początku XIX w.
Bibliografia
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. V, Warszawa 1884.
- Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [14.09.2014]
Przypisy
- ↑ Strona Gminy Biskupiuec [14.09.2014]
