Franciszek Kuhschmalz: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
m (1 wersja) |
m (Zastępowanie tekstu - "[[Kategoria: Osoba" na "[[Kategoria:Osoby") |
||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Biogram infobox | {{Biogram infobox | ||
| − | |imię i nazwisko = | + | |imię i nazwisko = Franciszek Kuhschmalz |
|imię i nazwisko org = | |imię i nazwisko org = | ||
|pseudonim = | |pseudonim = | ||
|grafika = bp_fkuhschmalz.jpg | |grafika = bp_fkuhschmalz.jpg | ||
| − | |opis grafiki = bp Franciszek Kuhschmalz | + | |opis grafiki = bp Franciszek Kuhschmalz<br>Źródło: ''Poczet biskupów warmińskich'', red. Stanisław Achremczyk, Olsztyn 2008, 510 ss. |
|podpis = | |podpis = | ||
|data urodzenia = około 1380 r. | |data urodzenia = około 1380 r. | ||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
}} | }} | ||
| − | ''' | + | '''Franciszek Kuhschmalz''' (ur. około 1380 r., zm. 10 czerwca 1457 r.) – duchowny katolicki, w latach 1424-1457 biskup warmiński. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Życiorys == | == Życiorys == | ||
| + | Urodził się około 1380 r. w [[Reszel|Reszlu]]. Według Tomasza Tretera jego ojcem był reszelski kowal-odlewnik naczyń. | ||
| + | |||
=== Szkoła i wykształcenie === | === Szkoła i wykształcenie === | ||
| − | + | Edukację rozpoczął w Reszlu, a po uzyskaniu święceń kapłańskich udał się w 1409 r. na uniwersytet w Lipsku. W 1410 r. uzyskał stopień bakałarza na wydziale atrium. Naukę kontynuował od 1412 r. na wydziale prawa Uniwersytetu Karola w Pradze, gdzie w 1414 r. uzyskał tytuł doktora prawa kościelnego. | |
<br/> | <br/> | ||
===Praca=== | ===Praca=== | ||
| − | W 1410 r. uczestniczył w poselstwie krzyżackim na sobór w Konstancji, gdzie negocjował | + | W 1410 r. uczestniczył w poselstwie [[zakon krzyżacki|krzyżackim]] na sobór w Konstancji, gdzie negocjował traktat pokojowy z Polską. Wielki mistrz zakonu krzyżackiego [[Michael Küchmeister von Sternberg]] uczynił go swym sekretarzem i radcą prawnym. W 1419 r. wraz z nowym biskupem warmińskim [[Jan Abezier |Janem Abezierem]] przyjechał na [[Warmia |Warmię]]. W 1419 r. wszedł do kapituły dorpackiej, a w styczniu 1420 r. do kapituły fromborskiej. 8 kwietnia 1424 r. został przez papieża zatwierdzony na stanowisku biskupa warmińskiego. Konsekracja bp. Kuhschmalza odbyła się w [[Lidzbark Warmiński |Lidzbarku Warmińskim]]. |
<br/> | <br/> | ||
===Działalność=== | ===Działalność=== | ||
| − | W 1425 r. zwołał zjazd stanów warmińskich w celu uchwalenia podatku na poprawę monety pruskiej. W porozumieniu z mistrzem zakonu krzyżackiego | + | W 1425 r. zwołał zjazd stanów warmińskich w celu uchwalenia podatku na poprawę monety pruskiej. W porozumieniu z mistrzem zakonu krzyżackiego w 1427 r. wydał najstarszą znaną ustawę krajową dla Warmii, która liczyła 21 punktów dotyczących spraw obyczajowych, handlowych i gospodarczych. |
| − | W czasie swoich rządów był wiernym sojusznikiem zakonu krzyżackiego. Mimo tego nie zgodził się na obsadzenie dwóch prałatur warmińskich przez osoby wskazane przez wielkiego mistrza zakonu. | + | |
| − | 14 marca 1440 r. w Kwidzynie powstał [[Związek Pruski]], organizacja szlachty i miast, którego celem była walka z bezprawiem i fiskalizmem krzyżackim. Wielki mistrz Ludwik von Erlichshausen postanowił doprowadzić do delegalizacji Związku. Bp Franciszek przewodził w 1446 r. wystąpieniu biskupów pruskich przeciwko Związkowi. Wyruszył z misją do cesarza Fryderyka III Habsburga, gdzie wystąpił w roli głównego oskarżyciela Związku Pruskiego. Ostatecznie 5 grudnia 1453 r. cesarz wydał wyrok rozwiązujący konfederację i zapowiadający represje w wypadku dalszego oporu związkowców. 4 lutego 1454 r. stany wypowiedziały posłuszeństwo wielkiemu mistrzowi. Wysłano delegację od króla Polski Kazimierza Jagiellończyka z prośbą o wcielenie ziem pruskich do Korony Polskiej. W efekcie 25 lutego 1454 r. stany warmińskie wypowiedziały na sejmiku w Lidzbarku Warmińskim posłuszeństwo sprzyjającemu krzyżakom biskupowi Franciszkowi. Zamek lidzbarski został przejęty przez związkowców. Kuhschmalz schronił się na zamku w Malborku. 6 marca 1454 r. król Kazimierz Jagiellończyk wystawił dokument wcielający ziemie pruskie do Królestwa Polskiego. W 1454 r. wybuchła wojna Korony Polskiej z zakonem, nazwana później trzynastoletnią (1454-1466). | + | Zakładał na Warmii tzw. banki pobożne, wspierające ubogich i potrzebujących. Po panującej na Warmii w 1430 r. zarazie koni i bydła zakupił konie i bydło - w Szwecji 600 sztuk, na Mazowszu 900 - z sąsiednich krajów i obdarował nimi najbiedniejszych i najbardziej potrzebujących. |
| + | |||
| + | W czasie swoich rządów był wiernym sojusznikiem [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Mimo tego nie zgodził się na obsadzenie dwóch prałatur warmińskich przez osoby wskazane przez wielkiego mistrza zakonu. | ||
| + | |||
| + | 14 marca 1440 r. w Kwidzynie powstał [[Związek Pruski]], organizacja szlachty i miast, którego celem była walka z bezprawiem i fiskalizmem krzyżackim. Wielki mistrz Ludwik von Erlichshausen postanowił doprowadzić do delegalizacji Związku. Bp Franciszek przewodził w 1446 r. wystąpieniu biskupów pruskich przeciwko Związkowi. Wyruszył z misją do cesarza Fryderyka III Habsburga, gdzie wystąpił w roli głównego oskarżyciela Związku Pruskiego. Ostatecznie 5 grudnia 1453 r. cesarz wydał wyrok rozwiązujący konfederację i zapowiadający represje w wypadku dalszego oporu związkowców. 4 lutego 1454 r. stany wypowiedziały posłuszeństwo wielkiemu mistrzowi. Wysłano delegację od króla Polski Kazimierza Jagiellończyka z prośbą o wcielenie ziem pruskich do Korony Polskiej. W efekcie 25 lutego 1454 r. stany warmińskie wypowiedziały na sejmiku w Lidzbarku Warmińskim posłuszeństwo sprzyjającemu krzyżakom biskupowi Franciszkowi. [[lkwim: Zamek w Lidzbarku|Zamek lidzbarski]] został przejęty przez związkowców. Kuhschmalz schronił się na zamku w Malborku. 6 marca 1454 r. król Kazimierz Jagiellończyk wystawił dokument wcielający ziemie pruskie do Królestwa Polskiego. W 1454 r. wybuchła wojna Korony Polskiej z zakonem, nazwana później trzynastoletnią (1454-1466). | ||
| + | |||
W 1455 r. bp Franciszek Kuhschmalz opuścił Warmię i udał się na emigrację na Śląsk, gdzie wspomagał w posłudze duszpasterskiej biskupa wrocławskiego Piotra Nowaka. 10 czerwca 1457 r. zmarł we Wrocławiu i został pochowany w tamtejszej katedrze. | W 1455 r. bp Franciszek Kuhschmalz opuścił Warmię i udał się na emigrację na Śląsk, gdzie wspomagał w posłudze duszpasterskiej biskupa wrocławskiego Piotra Nowaka. 10 czerwca 1457 r. zmarł we Wrocławiu i został pochowany w tamtejszej katedrze. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
Prof. dr hab. Andrzej Staniszewski, ''Ksiądz Arcybiskup Senior dr Edmund Michał Piszcz'', Olsztyn 2014. | Prof. dr hab. Andrzej Staniszewski, ''Ksiądz Arcybiskup Senior dr Edmund Michał Piszcz'', Olsztyn 2014. | ||
| Linia 41: | Linia 49: | ||
[http://olsztyn.gosc.pl/ olsztyn.gosc.pl] [15.11.2014]<br/> | [http://olsztyn.gosc.pl/ olsztyn.gosc.pl] [15.11.2014]<br/> | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Osoby|Kuhschmalz, Franciszek]] |
[[Kategoria: Biskupi warmińscy|Kuhschmalz, Franciszek]] | [[Kategoria: Biskupi warmińscy|Kuhschmalz, Franciszek]] | ||
[[Kategoria: Duchowni rzymskokatoliccy|Kuhschmalz, Franciszek]] | [[Kategoria: Duchowni rzymskokatoliccy|Kuhschmalz, Franciszek]] | ||
Aktualna wersja na dzień 19:59, 17 mar 2015
| Franciszek Kuhschmalz | |
| | |
 bp Franciszek Kuhschmalz
Źródło: Poczet biskupów warmińskich, red. Stanisław Achremczyk, Olsztyn 2008, 510 ss. | |
| Data i miejsce urodzenia | około 1380 r. Reszel |
| Data i miejsce śmierci | 10 czerwca 1457 r. Wrocław |
| Miejsce spoczynku | Wrocław |
| Zawód | duchowny katolicki, biskup |
Franciszek Kuhschmalz (ur. około 1380 r., zm. 10 czerwca 1457 r.) – duchowny katolicki, w latach 1424-1457 biskup warmiński.
Życiorys
Urodził się około 1380 r. w Reszlu. Według Tomasza Tretera jego ojcem był reszelski kowal-odlewnik naczyń.
Szkoła i wykształcenie
Edukację rozpoczął w Reszlu, a po uzyskaniu święceń kapłańskich udał się w 1409 r. na uniwersytet w Lipsku. W 1410 r. uzyskał stopień bakałarza na wydziale atrium. Naukę kontynuował od 1412 r. na wydziale prawa Uniwersytetu Karola w Pradze, gdzie w 1414 r. uzyskał tytuł doktora prawa kościelnego.
Praca
W 1410 r. uczestniczył w poselstwie krzyżackim na sobór w Konstancji, gdzie negocjował traktat pokojowy z Polską. Wielki mistrz zakonu krzyżackiego Michael Küchmeister von Sternberg uczynił go swym sekretarzem i radcą prawnym. W 1419 r. wraz z nowym biskupem warmińskim Janem Abezierem przyjechał na Warmię. W 1419 r. wszedł do kapituły dorpackiej, a w styczniu 1420 r. do kapituły fromborskiej. 8 kwietnia 1424 r. został przez papieża zatwierdzony na stanowisku biskupa warmińskiego. Konsekracja bp. Kuhschmalza odbyła się w Lidzbarku Warmińskim.
Działalność
W 1425 r. zwołał zjazd stanów warmińskich w celu uchwalenia podatku na poprawę monety pruskiej. W porozumieniu z mistrzem zakonu krzyżackiego w 1427 r. wydał najstarszą znaną ustawę krajową dla Warmii, która liczyła 21 punktów dotyczących spraw obyczajowych, handlowych i gospodarczych.
Zakładał na Warmii tzw. banki pobożne, wspierające ubogich i potrzebujących. Po panującej na Warmii w 1430 r. zarazie koni i bydła zakupił konie i bydło - w Szwecji 600 sztuk, na Mazowszu 900 - z sąsiednich krajów i obdarował nimi najbiedniejszych i najbardziej potrzebujących.
W czasie swoich rządów był wiernym sojusznikiem zakonu krzyżackiego. Mimo tego nie zgodził się na obsadzenie dwóch prałatur warmińskich przez osoby wskazane przez wielkiego mistrza zakonu.
14 marca 1440 r. w Kwidzynie powstał Związek Pruski, organizacja szlachty i miast, którego celem była walka z bezprawiem i fiskalizmem krzyżackim. Wielki mistrz Ludwik von Erlichshausen postanowił doprowadzić do delegalizacji Związku. Bp Franciszek przewodził w 1446 r. wystąpieniu biskupów pruskich przeciwko Związkowi. Wyruszył z misją do cesarza Fryderyka III Habsburga, gdzie wystąpił w roli głównego oskarżyciela Związku Pruskiego. Ostatecznie 5 grudnia 1453 r. cesarz wydał wyrok rozwiązujący konfederację i zapowiadający represje w wypadku dalszego oporu związkowców. 4 lutego 1454 r. stany wypowiedziały posłuszeństwo wielkiemu mistrzowi. Wysłano delegację od króla Polski Kazimierza Jagiellończyka z prośbą o wcielenie ziem pruskich do Korony Polskiej. W efekcie 25 lutego 1454 r. stany warmińskie wypowiedziały na sejmiku w Lidzbarku Warmińskim posłuszeństwo sprzyjającemu krzyżakom biskupowi Franciszkowi. Zamek lidzbarski został przejęty przez związkowców. Kuhschmalz schronił się na zamku w Malborku. 6 marca 1454 r. król Kazimierz Jagiellończyk wystawił dokument wcielający ziemie pruskie do Królestwa Polskiego. W 1454 r. wybuchła wojna Korony Polskiej z zakonem, nazwana później trzynastoletnią (1454-1466).
W 1455 r. bp Franciszek Kuhschmalz opuścił Warmię i udał się na emigrację na Śląsk, gdzie wspomagał w posłudze duszpasterskiej biskupa wrocławskiego Piotra Nowaka. 10 czerwca 1457 r. zmarł we Wrocławiu i został pochowany w tamtejszej katedrze.
Bibliografia
Prof. dr hab. Andrzej Staniszewski, Ksiądz Arcybiskup Senior dr Edmund Michał Piszcz, Olsztyn 2014.
Poczet biskupów warmińskich, pod red. prof. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008.
olsztyn.gosc.pl [15.11.2014]
